साथ देण्याचा इरादा पाहिला स्वप्नात होता
प्राक्तनाचा वार तेव्हा हाय रे अज्ञात होता…. १
मी जरी की ह्या ठिकाणी मैफलींनी धुंदलेला
आठवांच्या वेदनांचा मारवा रंगात होता…. २
पाहताना तू मला हे प्रेम नाही का दिसेना
तू मला वैरी म्हणावे हाय हा आघात होता…. ३
बैठकीच्या लावणीने रंगलेल्या रात्र वेळी
स्वप्नभंगा झाकणारा दागिना भांगात होता…. ४
रंगवूनी ओठ घेताना म्हणे ती गावदासी
कुंकवाचा योग नाही काय संभोगात होता?... ५
सांग राणी आज झाले वाद शब्दांचे कसे ह्या?
बासरीचा सूर जेव्हा रोज संवादात होता…. ६
“मी तुझी रे वाट पाहे”, सार्थ गाणे मीलनाचे
सात जन्मी साथ नाही, आठवा हातात होता…. ७
वृत्त: व्योमगंगा
वृत्त नियम: गालगागा * ४
मात्रा: १६
Sunday, December 28, 2008
Thursday, December 25, 2008
मनाला कळेना (श्लोक)
पार्श्वभूमी : सप्टेंबर २००८ पासून अमेरिकेत घडलेली वित्तसंस्थांची ऐतिहासिक पडझड.
वृत्त : भुजंगप्रयात
चाल : मनाचे श्लोक
कसे हे घडावे । मनाला कळेना ।
बघा कोसळे । कागदी हा मनोरा ॥ १
जना सज्जनांच्या । चुकाही नसे त्या ।
तरी वित्तसंस्था । बुडाल्या कशा ह्या ॥ २
कुणी कर्ज घ्यावे । कुणी कर्ज द्यावे ।
कुणीही कशाची । तमा बाळगेना ॥ ३
नमस्कार ज्यांनी । बरे घेतले गा ।
चमत्कार त्यांना । असे भोवले का ॥ ४
असा सांडला । सर्व पैसा तयांचा ।
जसा की । चणा वा फुटाणा असावा ॥ ५
इथे चित्त द्यावे । जना सज्जना हो ।
करा वित्त ऐसे । उद्याचा सुमेवा ॥ ६
नसावी जुगारी । असावी सुरक्षा ।
जरा पारखूनी । बसा गुंतवाया ॥ ७
जरी चंचला श्री । सुखाचाच ठेवा ।
जपूनी तिजोरी । तिला नीट ठेवा ॥ ८
--------------------------------------------
वृत्त : भुजंगप्रयात
चाल : मनाचे श्लोक
कसे हे घडावे । मनाला कळेना ।
बघा कोसळे । कागदी हा मनोरा ॥ १
जना सज्जनांच्या । चुकाही नसे त्या ।
तरी वित्तसंस्था । बुडाल्या कशा ह्या ॥ २
कुणी कर्ज घ्यावे । कुणी कर्ज द्यावे ।
कुणीही कशाची । तमा बाळगेना ॥ ३
नमस्कार ज्यांनी । बरे घेतले गा ।
चमत्कार त्यांना । असे भोवले का ॥ ४
असा सांडला । सर्व पैसा तयांचा ।
जसा की । चणा वा फुटाणा असावा ॥ ५
इथे चित्त द्यावे । जना सज्जना हो ।
करा वित्त ऐसे । उद्याचा सुमेवा ॥ ६
नसावी जुगारी । असावी सुरक्षा ।
जरा पारखूनी । बसा गुंतवाया ॥ ७
जरी चंचला श्री । सुखाचाच ठेवा ।
जपूनी तिजोरी । तिला नीट ठेवा ॥ ८
--------------------------------------------
Tuesday, November 25, 2008
बच्चन येतो ना, भौ ss !
“मग काय! धर्मेंद्रला बांधून ठेवतात आणि गब्बरसिंग बसंतीला नाचायला सांगतो.”
“हो ss?”
“तर… आणि तिला म्हणतो – जबतक तेरे पैर चलेंगे, तबतक इसकी सांस चलेगी…”
“धर्मेंद्र खवळून ओरडतो – बसंतीsss! इन कुत्तों के सामने मत नाचना।”
“आयल्ला … मग रे ss?”
“बसंती तरी काय करणार? नाचते ना बिचारी त्या गाण्यावर – जबतक है जान, मैं नाचूंगी ! त्यात वर अर्धं गाणं झाल्यावर गब्बर त्याच्या माणासांना नुस्ती खूण करतो आणि त्याची माणसं फटाफट दारूच्या बाटल्या जमिनीवर फोडतात… आता बसंतीनं त्या काचांवर नाचायचं !!”
“तिच्याssयच्ची तर त्या .. गब्ब्बरच्याss!”
“हां ना राव… ती नाचायला लागते आणि मधेच एकदम कच्चकन पायात काच घुसते….”
“अर्रर्र..काच कस्सली कापते माहित्ये, आपला काचेरी मांजा आहे ना राव .. लै भारी !”
“ते तर काहीच नाही ! एकदा हेमामालिनी नाचताना चक्कर येऊन धाडकन्‍ पडते, बोल !”
“आई शप्पत.. मग रेss? मरतोss? धर्मेंद्र..!”
“अरे हॅट्ट…. बच्चन येतो ना भौsss!”
जवळपास चार पिढ्यांनी तरी, त्यांच्या लहानपणी, अमिताभच्या सिनेमांची स्टोरी मित्रांना सांगितली असेल पण प्रत्येक वेळी “अरे हॅट्ट…. बच्चन येतो ना भौss” म्हणताना तीच excitement !
“तो फालतू ऍक्टर आहे रेss” असं म्हणणाऱ्यांपैकी तुम्ही असाल तर पुढे वाचून उपयोग नाही !
“तो आता फालतू रोल करायला लागलाय” म्हणाल तर ठीक आहे; तुम्ही सुधरायला वाव आहे !!
“तो निदान वेगवेगळे रोल ट्राय करतोय” असं म्हणत असाल तर तुम्ही योग्य दिशेनं विचार करताय !!
“रोल कुठलाही असू दे यार, तो ऍक्टिंगमधला गॉड आहे ” असं म्हणणारे असाल तर एकदम योग्य जागी आलायत !!!
अमिताभच्या अभिनयाबद्दल इतकं लिहिलं गेलंय की अजून वेगळं काय लिहिणार? हा लेख वेगवेगळ्या सिनेमांतली बच्चनची एंट्री किंवा ठराविक प्रसंगातली त्याची एंट्री एवढ्यापुरताच ठेवायचा प्रयत्न करतो. तरीही, मारूतीच्या शेपटीसारखे, एकापाठोपाठ एक प्रसंग आठवतीलच आणि लिहिलेलं तुम्हालाही कमीच वाटेल ! खात्री आहे माझी !!
बाय दि वे, एक पाहिलयंत? त्याचे जे एसी आहेत ना ते नुसतं ‘बच्चन’ म्हणतात किंवा ‘अमिताभ’ ! ‘अमिताभ बच्चन’ नाही आणि थिल्लर मिडीयासारखं ‘Big B’, ‘AB’ वगैरे तर नाहीच नाही ! (फॅनपेक्षा एक पाऊल पुढे असतो तो एसी !!!)
काय धमाल असते ना त्याला पडद्यावर येताना पाहणं म्हणजे ! कॉलेजमधे असताना आम्ही साताठ मित्र ‘अग्निपथ’ पहायला गेलो होतो. First day – first show ! सुरूवातीचे, विजयच्या लहानपणीचे वगैरे, सीन चालू होते तेव्हा एक मित्र सारखा कटकट करत होता, “च्यायला तुम्ही माझी झोप खराब गेली. पिक्चर बोर है यार!” पण जेव्हा कानावर शब्द पडले, “विजय दीनानाथ चौहान..पूरा नाम । बाप का नाम दीनानाथ चौहान । माँ का नाम सुहासिनी चौहान । गाँव मांडवा… “ तेव्हा आमचा मित्र ताडकन सावरून बसला. तो सीन संपल्यानंतर म्हणत राहिला - “बॉस्स ये पिक्चर तो हिट है ।” मग पिक्चरभर बच्चनचा वावर पाहताना आणि त्याने मुद्दाम बदललेला आवाज ऐकताना दर थोड्यावेळाने ह्याचं आपलं चालूच, “ये तो हिट्ट है यार…।”
‘अग्निपथ’ मधलाच अजून एक प्रसंग – विजयचे विरोधक त्याच्या तरूण बहिणीला पळवून नेतात तो सीन !! त्या धक्क्याने बेशुद्ध झालेल्या आईजवळ बसून विजय म्हणतो -- “विजय चौहान की बहिन को उठाके ले गये । काट के फेंक देगा ।” इतक्या वेळा सिनेमा पाहून अजूनही समजत नाही की जास्त धगधगता अंगार कशात भरलाय? ती थंड नजर आणि त्या थंड आवाजात की नंतर झोपडपट्टीत उद्रेकलेल्या ज्वालामुखीत !
खरंतर आता असं वाटतंय की फक्त ‘अग्निपथ’मधल्याच त्याच्या कामावर एक वेगळा लेख लिहावा !!!
अग्निपथच कशाला .. शोले, दीवार, जंजीर, डॉन, अमर अकबर अँथनी, काला पत्थर, त्रिशूल, सत्ते पे सत्ता, मुकद्दर का सिकंदर, शक्ति, शान, कालिया, आखरी रास्ता, हम, खुदा गवाह, मोहब्बतें, अक्स, खाकी, आँखें, देव, ब्लॅक, सरकार, एकलव्य … हुश्श ! यादी संपतच नाहीये ! बरं ह्यात अजून कभी कभी, सिलसिला, बेमिसाल, चुपके चुपके, अभिमान, नमक हलाल, कभी खुशी कभी गम, कभी अलविदा ना कहना, वक्त, बागबाँ, चीनी कम असे अजून काही soft role आठवणारच. अरे.... किती लेख लिहायचे !!
थोडं विषयांतर करतोय पण मुकुल आनंद खूप लवकर गेला ! बच्चन जेव्हा ‘देसाई- मेहरा’ साच्यात अडकला होता तेव्हा ‘हम’ मधला शेखर उर्फ टायगर, ‘अग्निपथ’ मधला विजय चौहान आणि ‘खुदा गवाह’मधला “सरजमीन-ए-हिन्दोस्ताँ ओ वालेक्कुम सलाम” म्हणणारा अफगाण बादशाह खान आपल्याला मुकुल आनंदनेच तर दिले ! डॅनी डेंग्झोंपा किती handsome दिसू शकतो ते सुद्धा मुकुल आनंदनेच दाखवलं.
ह्या लेखासाठी ‘दीवार’, ‘त्रिशूल’ आणि ‘डॉन’ तर special movies आहेत. ‘दीवार’ मधला तो गोदामातला सीन आठवतोय ना, “पीटर … तुम लोग मुझे ढूँढ रहे हो और मैं यहाँ तुम्हारा इंतजार कर रहा हूँ !” त्या सीनपूर्वी, वादळाआधीच्या शांततेसारखा, एक डायलॉग आहे, “अगले हफ्ते एक और कुली इन मवालियोंको पैसा देनेसे इन्कार करनेवाला है !”
‘दीवार’मधलाच तो शेवटचा ऑल टाईम क्लासिक सीन? नास्तिक विजय – आयुष्यात देवळाची पायरी न चढणारा विजय, आई वाचावी म्हणून, शंकराच्या देवळात येतो तो सीन ! “आज … खूष तो बहोत होगे तुम ” डायलॉगचा ! आवाज तर सोडा पण डोळेही काय बोलतात ह्या माणसाचे !! मध्यंतरी एकदा अमिताभला प्रत्यक्ष स्टेजवर हा डायलॉग म्हणताना बघायला मिळालं होतं. दहा-बारा हजार लोक पिन ड्रॉप सायलेन्स करून बच्चनचा आवाज कानांत साठवून घेत होते.
‘त्रिशूल’मधे त्याच्या एंट्रीलाच background वर सुरूंगाचे स्फोट होताना दाखवलेत. हातातल्या बिडीने सुरूंगांच्या वाती पेटवत, त्या धुराळ्यातून हा आपल्या दिशेनं चालत येतो, ज्याला oozing with confidence म्हणतात ना तसा ! शेट्टीचा अड्डा तोडायला तर डायरेक्ट अँब्युलन्स घेऊनच येताना दाखवलाय ! आजही भारतात कुठल्याही थिएटरला (सोफिस्टिकेटेड मल्टिप्लेक्सला नाही!) ‘त्रिशूल’ लावला तर त्या सीनला शिट्ट्यांचा पाऊस पडेल.
यश चोप्रा म्हणजे king of romance असं मानणाऱ्यांना विश्वास ठेवणं अवघड असेल की एकेकाळी ह्याच यश चोप्राने आपल्याला ‘दीवार’, ‘काला पत्थर’ आणि ‘त्रिशूल’ मधला दाहक बच्चन दिलाय !!
‘काला पत्थर’ची पोस्टर्स मुंबईला रस्त्याच्या दुतर्फा पाहिलेली आठवतायत ! त्या पोस्टरवर प्रामुख्याने दिसणारा बच्चनचा फक्त चेहरा ! कोळशाने काळवंडलेला, कुठल्यातरी असह्य, अनामिक वेदनेने ओरडणारा तो चेहरा !! पोस्टरवरचा तो मूक चेहराही खऱ्याखुऱ्या वेदनांनी ओरडतोय असं वाटायचं !
‘डॉन’च्या तर सुरूवातीलाच बच्चन येतो ना भौss ! ‘डॉन’ पहिल्यांदा आला त्यावेळी इंपालाचं आकर्षण होतं कारण त्या लांबलचक गाडीतून रूबाबदार बच्चन हातात बॅग घेऊन उतरतो ! Effect पूर्ण करायला background music म्हणजे डॉनची ती ‘signature tune’ एकदम मस्तंय !
“अरे दिवानों, मुझे पहचानो ..” गाण्यात सिंहाचा मुखवटा चेहऱ्यावरून काढत “मैं हूँ.. मैं हूँ.. मैं हूँ डॉन” असं बच्चन गायला लागला की आपलेही पाय आपसूक थिरकतात !!’ आमच्या Hidden Gems ह्या म्युझिक ग्रुपच्या कार्यक्रमांत ‘अरे दिवानों…’ सुरू झालं की प्रेक्षकांतून कुणीनाकुणीतरी नक्की नाचायला लागतं.
हा लेख जरी बच्चनच्या पडद्यावरील आगमनाशी संबंधित आहे तरी ‘डॉन’ सिनेमात एक सीन असा आहे ज्यात त्याची exit महत्वाची आहे ! Yes, “डॉनको पकडना मुश्कीलही नहीं, नामुमकीन है !” डॉनला साजेल असाच प्रतिकूल परिस्थितीवरही मात करणारा शातिर मेंदू आणि सराईत थंडपणा इथे बच्चनने काय जबरी दाखवलाय !
माझं मत टोकाचं वाटेल पण नवीन ‘डॉन’मधे शाहरूख पहिल्यांदा दिसतो तेव्हाच वाटतं, “हाss ? आणि डॉन? आमची काय चेष्टा करता का काय ?”
‘अभिनयाची जुगलबंदी’ हा शब्दप्रयोग आपण बरेचदा ऐकतो. प्रत्यक्ष अनुभवायचा असेल तर ‘शक्ति’ पहावा ! दिलीपकुमार आणि बच्चन .. समोरासमोर ! नुसतं कल्पनेनंच थरारायला होतं तर पिक्चर बघतानाची काय बात ! बच्चनची एंट्री आठवतीये? एक शाळकरी मुलगा, आपल्याच विचारांत गुंतलेला, पत्र्याचं डबडं लाथाडत जातो. कॅमेरा पायांवर आणि त्या डबड्यवर ! नंतरच्या फ्रेममधे तसाच डबडं उडवत जाणारा बच्चन ! विचारांच्या जाळ्यात गुरफटलेला .. एकलकोंडा !!
‘शक्ति’मधे बच्चन police inspector नव्हता पण दुसरा कुठलाही ऍक्टर police inspector म्हणून बच्चनइतका graceful दिसला नाहीये; तुमचं काय मत? विश्वास बसत नसेल तर ‘राम-बलराम’ किंवा ‘परवरिश’ पहा !
गेल्या काही वर्षांतल्या ‘खाकी’ आणि ‘देव’मधूनही बच्चन इन्स्पेक्टर बनलाय ! ‘खाकी’मधे सिनेमाच्या सुरूवातीचा सुस्तावलेला, निवृत्तीचे वेध लागलेला आणि मुख्य म्हणजे भ्रष्टाचारी सिस्टीमला कंटाळलेला इन्स्पेक्टर, ‘हमारी ड्यूटी क्या है’ ह्या सीनला कसला चवताळतो ना राव ! आणि ‘खाकी’मधलाच तो माथेफिरू जमावाला सामोरा जातानाचा सीन? म्हातारा झाला तरी सिंह गर्जनाच करतो बॉस्स .. म्याऊं नाही !
‘शोले’चा रिमेक हा एक जोरदार फसलेला प्रयत्न (की वेडं धाडस?) असला तरी एक गोष्ट नक्की की रामगोपाल वर्मा टॅलेंटेड आहे. जो दिग्दर्शक आपल्याला ‘रंगीला’, ‘सत्या’, ‘कौन’ आणि ‘कंपनी’ देतो तो फालतू असूच शकत नाही. त्यामुळेच जेव्हा रामूबरोबर बच्चन ‘सरकार’ करतोय असं समजलं तेव्हा सगळे हरखले. थोडी भीतीही होतीच म्हणा ! ‘गॉडफादर’ ह्या अप्रतिम कलाकृतीचं हिंदी रूपडं एकेकाळी आपल्याला फिरोज खानने ‘धर्मात्मा’ म्हणून दाखवलं होतं !!! आधीच प्रेमनाथ, त्यात गॉडफादर ! (असाच अजून एक मराठी वाक्प्रचार आहे ना? !!!) सिनेमाचं व्हायचं तेच झालं होतं !
तर, ‘सरकार’मधे बच्चन हॉस्पिटलमधून परत घरी येतो तो सीन आठवा ! सिनेमा हॉलच्या त्या मोठ्या पडद्यावर दिसतो बच्चनच्या हाताचा नुसता पंजा ! ‘सरकार’ची सगळी ताकद आणि मॉब कंट्रोल दाखवायला तो सीन पुरतो ! हॅट्स ऑफ टू रामू ! आता सरकारचा विषय निघालाच आहे तर, दुबईहून आलेला गँगस्टर रशीद पहिल्यांदा सरकारला भेटतो, त्या सीनची आठवण न काढून कसं चालेल? बच्चनचा तर प्रश्नच नाही पण रशीदचा रोल करणाऱ्या झाकीर हुसेन ह्या गुणी नटाने पण काय काम केलंय यार ! बहुतेक ‘झाकीर हुसेन’ ह्या नावातच प्रेक्षकांवर गारूड करायची शक्ती असावी ! खरं तर सरकारमधे अभिषेक आणि के.के. मेनन ह्यांनी पण ‘तोडलंय’ ! ‘सरकार’मधे पार्श्वसंगीताचाही जणू महत्वाचा रोल आहे. विशेषत: intense सीन्समधे पार्श्वसंगीताबरोबर ऐकू येणारा आवाज - ‘साम – दाम – दंड – भेद’ किंवा ‘गोविंदा, गोविंदा..गोविंदा, गोविंदा….गोविंदा sss’.
अरे … पण आपण नुसत्या itense रोल्सबद्दलच का बोलतोय? एक-दोन जरा हलके-फुलके सीन्ससुद्धा आठवूयात की ! ‘नमक हलाल’ मधली क्रिकेट कॉमेंट्री आठवतेय ? विसंगतीतून विनोद निर्माण करण्यासाठी आधी एखाद्या गोष्टीवर कमालीचं प्रभुत्व असावं लागतं ! टीव्हीवर उठसूठ इंग्लिश टाकणाऱ्यांनी बच्चनची क्रिकेट कॉमेंट्री जरूर ऐकावी ! पाठोपाठ “मैं और मेरी तनहाई” किंवा “मधुशाला” ऐकावं ! इंग्लिश आणि हिंदीवरची त्याची जबरदस्त पकड लगेच समजते !!!
“अमर अकबर अँथनी” मधला आरश्याला चिकटपट्टीवाला सीन तर all time classic आहे ! किती वेळा ‘अमर अकबर..’ पाहिला आणि किती वेळा तो सीन पाहिला ह्याची गणतीच नाही ! आणि तो डायलॉग? “ ऐसा तो आदमी लाइफमें दोइच बार भागता है … ओलिंपिक का रेस हो, या पुलिसका केस हो !”
“याराना”मधे बच्चनचा रोल जितका कॉमिक होता तितकंच मनात ठसलं होतं ते “सारा जमाना…” गाण्याआधी त्याचं बंद पॅसेजमधून चालत येणं ! त्याच्या बुटांचा “ठॉक… ठॉक, ठॉक… ठॉक” असा आवाज तर अजूनही कानात घुमतोय ! तो ‘ठॉक.. ठॉक’ आवाज मग गाणं सुरू होताना बेमालूमपणे drum beats होतो आणि गाण्यात मिसळतो ! आणि तो असंख्य छोटे, छोटे light bulbs जडवलेला ड्रेस? तो आठवतोय?
बाय-द-वे, गाण्यावरून आठवलं - किशोरकुमारने, काळाच्या पडद्याआड जाण्याआधी, बच्चनसाठी गायलेलं शेवटचं गाणं आठवतंय?
अंधेरी रातोंमें
सुनसान राहोंपर
हर जुल्म मिटानेको
एक मसीहा निकलता है
जिसे लोग शहेनशाह कहते हैं !
‘शहेनशाह’च्या पोषाखाचा भाग असलेलं चिलखत लावलेला हात पाजळत, “रिश्ते में तो हम तुम्हारे बाप हैं, नाम हैं शहेनशाह” म्हणणारा एक वेगळा बच्चन आपल्याला टिनू आनंदने दाखवला !
(चौकस लोकांसाठी टीप – ‘मुकुल आनंद’ आणि ‘टिनू आनंद’ ही एकाच माणसाची दोन नावं नाहीत !! मुकुल आनंदच्या ‘अग्निपथ’मधे टिनू आनंदने कामही केलंय !!)
गाण्यांपैकी सांगायचं तर ‘सत्ते पे सत्ता’मधलं ‘दिलबर मेरे, कबतक मुझे, ऐसेही तडपाओगे …’ आहे ना, त्या गाण्यात बच्चन स्क्रीनवर येतो तेव्हा कस्सला हँडसम दिसतो राव ! त्याची दाढी तर असली गुळगुळीत केलीय की जणू त्याच्या after shave lotion चा सुगंध पडद्यावर दरवळतो ! Handsome looks आणि sex appeal बद्दल विचारलं की अगदी आजही बऱ्याच तरूण मुली बच्चनचं नाव घेतातच की !!!
‘सत्ते पे सत्ता’मधे तो रवी म्हणून जितका हँडसम दिसलाय तितकाच बाबूच्या रोलमधे खतरनाक दिसलाय. पिक्चरमधला बाबूच्या एंट्रीचा जो सीन आहे ना तो तर कधीच विसरणं शक्य नाही. ठाम चाल, दगडी चेहरा आणि निष्ठूर डोळे – जणू मूर्तिमंत क्रूरकर्मा ! बच्चन असा चालत येताना पडद्यावर दिसतो आणि त्यात आर.डी.चं खत्तरनाक background music. सगळं थिएटर अस्वस्थ झालं होतं !
सिनेमाचा विषय निघाला की, “किती वेळा पाहिला आठवत नाही”, “आता तर सिनेमा पाठ झालाय”, “पाहिजे तर शेवटाकडून उलटे सीन्स सांगू शकतो”, “कोण मोजत बसतंय? मनात आलं की पिक्चर पुन्हा एकदा पहायचा, बास!” अशी वाक्यं ऐकू आली की बिनधास्त विचारावं, “काय? ‘शोले’ बहाद्दर का?” अरे, त्यात बच्चन धर्मेंद्रचं ‘स्थळ’ घेऊन मौसीकडे जातो ना तो सीन ! त्यात शेवटची पंचलाईन “तो मैं ये रिश्ता पक्का समझूँ ?” बच्चन कस्सला शांतपणे टाकतो यार ! आता बघा, त्या सीनबद्दल लिहितानाच, “तुम्हारा नाम क्या है, बसंती?” आठवलंय. हॅ..असंच होतं नेहमी !! आता पुन्हा ‘शोले’ पहायला हवा !!!
इथे ‘शोले’बद्दल बोलताना तर मी नक्की सांगतो की तुम्ही इतक्यातल्या इतक्यात ते scenes मनात rewind करून पाहिले आहेत !!! ‘शोले’ परत-परत बघावा आणि काय ! प्रत्येकवेळी ‘शोले’ बघताना त्यात नवीन काहीतर सापडतंच ! निखळ आनंद आकड्यांत मोजण्यापलीकडचा असतो हेच खरं !
नाही, नाही, नाही यार ! ह्या सगळ्या यादीत आपण ‘जंजीर’ अजिबात विसरलो नाहीये !! ज्या सिनेमाने हिंदी सिनेमाला ’अँग्री यंग मॅन’ दिला त्या जंजीरला विसरून कसं चालेल? ’जंजीर’मधे शेरखान पहिल्यांदा इन्स्पेक्टर विजयला पोलिस स्टेशनमधे भेटायला येतो तो सीन आठवा ! एरियाचा दादा म्हणून गुर्मीत असलेला शेरखान ! त्यात तो रोल साकार करायला ‘प्राण’….म्हणजे जबरदस्तच की !! शेरखान खुर्ची ओढून बिनदिक्कतपणे बसणर तेव्हढ्यात, विजय समोरच्या टेबलवर बसल्या-बसल्याच, खुर्ची लाथाडून शेरखानला ऐकवतो, “ये पुलिस चौकी है, तुम्हारे बाप का घर नहीं !”
खरी धमाल तर त्यानंतरच्या सीनमधे आहे ना ! शेरखानचं आव्हान स्विकारून विजय त्याच्या गल्लीत पोचतो तो सीन !! पांढऱ्याशुभ्र कपडयांतला, शांत डोळ्यांत वादळ घेऊन उभा, बच्चन लगेच डोळ्यांसमोर आला ना !!! हे असंच होतं नेहमी ! एकदा बच्चनच्या सिनेमांचा विषय निघाला की किती सांगू आणि किती ऐकू ! सांगावं आणि ऐकावं तेवढं कमीच वाटतं !!!
मला खात्री आहे, अगदी आत्तासुद्धा, जगाच्या पाठीवर कुणीनाकुणीतरी ‘शोले’, ‘जंजीर’ किंवा ‘दीवार’ वगैरेची स्टोरी रंगवून सांगत असेल …।आणि म्हणत असेल, “अरे हॅट्ट॥ ! बच्चन येतो ना भौ ss !!!”
---------------------------------------
(पूर्वप्रसिद्धी : मायबोली दिवाळी अंक २००८)
Wednesday, November 19, 2008
सुट्टी
सुट्टीला गावी जायचं ठरतं
आणि शीळेला गाणं मिळतं
रजेचं कसं, काम आहे किती?
पैशांची सोय आहे का पुरेशी?
पाहून प्रश्न जरा दडपते छाती
मिळताच रजा गणित जुळतं
आणि शीळेला गाणं मिळतं १
जाताना पूर्वी त्यांच्या गावी
तान घ्यायचे वडील छानशी
पोहचायचे ते मनाने आधी
कळतं त्यांना काय व्हायचं
आणि शीळेला गाणं मिळतं २
गणपती नाही, दिवाळी तरी
लग्नकार्य वा नुसती भेट जरी
वाढत असते खरेदीची यादी
घरचं अंगण अनमोल वाटतं
आणि शीळेला गाणं मिळतं ३
कुठली जिलबी, कुठली भाजी
सुरमई, बांगडे,पापलेटं ताजी
बिघडलं पोट चालेल तरीही
भेळ, मिसळ, वडाही खायचं
आणि शीळेला गाणं मिळतं ४
दाराशीच वाट बघते आई
कौतुक करतील सासूबाई
भाऊबहिणीची उडते घाई
त्यांना तर काय करू वाटतं
आणि शीळेला गाणं मिळतं ५
सरींनी ओल्या चिंब भिजूनी
मोगऱ्याला सुगंध देते माती
मग फुले सुगंधित रातराणी
आता सरींना भेटायचं ठरतं
आणि शीळेला गाणं मिळतं ६
कटिंग चहा, पानाची टपरी
थोडी कट्ट्यावर भंकसगिरी
एखादी येते आठवण हळवी
थबकतं तिथेच पाऊल नेमकं
आणि शीळेला गाणं मिळतं ७
इन मीन पंधरा दिवसांची
जाते पाखराचे पंख लावूनी
सुट्टीत असते दमछाक तरी
नंतर आराम करायचं ठरतं
आणि शीळेला गाणं मिळतं ८
आणि शीळेला गाणं मिळतं
रजेचं कसं, काम आहे किती?
पैशांची सोय आहे का पुरेशी?
पाहून प्रश्न जरा दडपते छाती
मिळताच रजा गणित जुळतं
आणि शीळेला गाणं मिळतं १
जाताना पूर्वी त्यांच्या गावी
तान घ्यायचे वडील छानशी
पोहचायचे ते मनाने आधी
कळतं त्यांना काय व्हायचं
आणि शीळेला गाणं मिळतं २
गणपती नाही, दिवाळी तरी
लग्नकार्य वा नुसती भेट जरी
वाढत असते खरेदीची यादी
घरचं अंगण अनमोल वाटतं
आणि शीळेला गाणं मिळतं ३
कुठली जिलबी, कुठली भाजी
सुरमई, बांगडे,पापलेटं ताजी
बिघडलं पोट चालेल तरीही
भेळ, मिसळ, वडाही खायचं
आणि शीळेला गाणं मिळतं ४
दाराशीच वाट बघते आई
कौतुक करतील सासूबाई
भाऊबहिणीची उडते घाई
त्यांना तर काय करू वाटतं
आणि शीळेला गाणं मिळतं ५
सरींनी ओल्या चिंब भिजूनी
मोगऱ्याला सुगंध देते माती
मग फुले सुगंधित रातराणी
आता सरींना भेटायचं ठरतं
आणि शीळेला गाणं मिळतं ६
कटिंग चहा, पानाची टपरी
थोडी कट्ट्यावर भंकसगिरी
एखादी येते आठवण हळवी
थबकतं तिथेच पाऊल नेमकं
आणि शीळेला गाणं मिळतं ७
इन मीन पंधरा दिवसांची
जाते पाखराचे पंख लावूनी
सुट्टीत असते दमछाक तरी
नंतर आराम करायचं ठरतं
आणि शीळेला गाणं मिळतं ८
Monday, October 20, 2008
पहिली गझल
शांततेला सागराची गाज नाही
रातराणी धुंद झाली आज नाही
कोण रे तो, दंग बैसे गात गाणे?
बासरीला सूर की आवाज नाही?
भोग माझे योग झाले, मात्र आता
संपले ते भोगही हा माज नाही
वागताना बंधने ना पाळली मी
निंदकांची जीभही नाराज नाही
चालले जे पर्वताला हात देण्या
पाय त्यांचे भूषवाया साज नाही?
साजणी का साजणाला भूल पाडे?
धुंद झाल्या यौवनाला लाज नाही?
रातराणी धुंद झाली आज नाही
कोण रे तो, दंग बैसे गात गाणे?
बासरीला सूर की आवाज नाही?
भोग माझे योग झाले, मात्र आता
संपले ते भोगही हा माज नाही
वागताना बंधने ना पाळली मी
निंदकांची जीभही नाराज नाही
चालले जे पर्वताला हात देण्या
पाय त्यांचे भूषवाया साज नाही?
साजणी का साजणाला भूल पाडे?
धुंद झाल्या यौवनाला लाज नाही?
वृत्त: मंजुघोषा
वृत्त नियम: गालगागा * ३
मात्रा: १२
Monday, September 15, 2008
आवडत्या कवितांचा खो
संवेदनी सुरू केलेल्या आवडत्या कवितांचा खो माझ्याकडे पूनमकडून आला. (http://www.kathapournima.blogspot.com/) धन्स पूनम… त्यानिमित्ताने आवडत्या कविता पुन्हा वाचणं / आठवणं झालं !
आपल्याला आवडलेल्या दोन कविता द्यायच्या नाही का? (हे तर अवघड आहे ! दोनच काय द्यायच्या?) दुसरा नियम असा की कविता पूर्ण असेल तरी चालेल, अर्धवट आठवत असेल तरी चालेल॥ पण स्वत:ची नसावी !
कलेजे पे पत्थर रख कर वगैरे दोनच कविता देतोय. खरंतर खूप खूप देता येतील पण ह्या दोन कविता एकमेकींपासून अगदी वेगळ्या आहेत.
पहिली कविता कुसुमाग्रजांची !
‘कोलंबसाचे गर्वगीत’ कवितेमधे --
चला उभारा शुभ्र शिडे ती गर्वाने वरती, कथा या खुळ्या सागराला
"अनंत अमुची ध्येयासक्ती अनंत अन् आशा, किनारा तुला पामराला!”
आणि ’दूर मनोऱ्यात’ कवितेमधे –
किरणांचा उघडून पिसारा देवदूत कोणी
काळोखावर खोदित बसला तेजाची लेणी
उज्ज्वल त्याची पहा प्रभावळ दूर मनो~यात
अन् लावा हृदयात सखयांनो आशेची वात
असलं बेफाट लिहिणारे कुसुमाग्रज ’स्वप्नाची समाप्ती’ ह्या कवितेत लेखणी किती प्रणयमधुर करतात बघा !
स्वप्नाची समाप्ती
स्नेहहीन ज्योतीपरी
मंद होई शुक्रतारा
काळ्या मेघखंडास त्या
किनारती निळ्या धारा
स्वप्नासम एक एक
तारा विरे आकाशात
खिरे रात्र कणकण
प्रकाशाच्या सागरात
काढ सखे, गळ्यातील
तुझे चांदण्याचे हात
क्षितीजाच्या पलिकडे
उभे दिवसाचे दूत
रातपाखरांचा आर्त
नाद नच कानी पडे
संपवुनी भावगीत
झोपलेले रातकिडे
पहाटेचे गार वारे
चोरट्याने जगावर
येती, पाय वाजतात
वाळलेल्या पानांवर
शांती आणि विषण्ण्ता
दाटलेली दिशांतून
गजबज जगवील
जग घटकेने दोन!
जमू लागलेले दव
गवताच्या पातीवर
भासते भू तारकांच्या
आसवांनी ओलसर
काढ सखे, गळ्यातील
तुझे चांदण्याचे हात
क्षितीजाच्या पलिकडे
उभे दिवसाचे दूत
प्राजक्ताच्या पावलाशी
पडे दूर पुष्परास
वाऱ्यावर वाहती हे
त्याचे दाटलेले श्वास
ध्येय, प्रेम, आशा यांची
होतसे का कधी पूर्ती
वेड्यापरी पूजतो या
आम्ही भंगणाऱ्या मूर्ती!
खळ्यामध्ये बांधलेले
बैल होवोनिया जागे
गळ्यातील घुंगुरांचा
नाद कानी येऊ लागे
आकृतींना दूरच्या त्या
येऊ लागे रूपरंग
हालचाल कुजबूज
होऊ लागे जागोजाग
काढ सखे, गळ्यातील
तुझे चांदण्याचे हात
क्षितीजाच्या पलिकडे
उभे दिवसाचे दूत
होते म्हणू स्वप्न एक
एक रात्र पाहिलेले
होते म्हणू वेड एक
एक रात्र राहिलेले
प्रकाशाच्या पावलांची
चाहूल ये कानावर
ध्वज त्याचे कनकाचे
लागतील गडावर
ओततील आग जगी
दूत त्याचे लक्षावधी
उजेडात दिसू वेडे
आणि ठरू अपराधी
- कुसुमाग्रज (’विशाखा’)
ह्या कवितेमधील सगळ्यात जास्त वेड लावणाऱ्या ओळी म्हणजे --
काढ सखे, गळ्यातील तुझे चांदण्याचे हात
क्षितीजाच्या पलिकडे उभे दिवसाचे दूत
सगळी कविता म्हणजे कॅनव्हासवर एखादं रोमँटिक चित्र उतरल्यासारखी आहे ना ?
-----------------------------------------------------
त्यानंतर आमच्या पिढीतला (म्हणजे तरूण वगैरे !!) संदीप खरे !
मी स्वत: आस्तिक असूनही त्याच्या ह्या कवितेने नक्कीच विचार करायला लावलं !
नास्तिक
एक खराखुरा नास्तिक जेंव्हा देवळाबाहेर थांबतो
तेंव्हा खरंतर गाभाऱ्यातच भर पडत असते
की कोणीतरी आपल्यापुरत्या सत्याशी का होईना
पण प्रामाणिकपणे चिकटून राहिल्याच्या पुण्याची….
एक खराखुरा नास्तिक जेंव्हा देवळाबाहेर थांबतो
तेंव्हा शक्यता होते निर्माण की
देवाने आपला आळस झटकून देवळाबाहेर येण्याची….
एक खराखुरा नास्तिक जेंव्हा देवळाबाहेर थांबतो
तेंव्हा कोऱ्या नजरेने पाहत राहतो
सभोवतालच्या हालचाली, भाविकांच्या नजरा
कोणीतरी स्वतःचेच ओझे स्वतःच्याच पायावर
सांभाळत असल्याचे समाधान लाभते देवालाच….
म्हणून तर एक खराखुरा नास्तिक जेंव्हा देवळाबाहेर थांबतो
तेंव्हा देवाला एक भक्त कमी मिळत असेल कदाचित,
पण मिळते अखंड समाधान, एक सहकारी लाभल्याचे!!....
देऊळ बंद झाल्यावर एक मस्त आळस देउन
बाहेर ताटकळलेल्या नास्तिकाशी गप्पा मारता मारता
देव म्हणतो, दर्शन देत जा अधून मधून....
तुमचा विश्वास नसेल आमच्यावर;
पण आमचा आहे ना!!!!!....
एक खराखुरा नास्तिक जेंव्हा देवळाबाहेर थांबतो
कंटाळलेल्या देवाला मोठ्या मिन्नतवारीने परत पाठवतो देवळात
तेंव्हा कुठे अनंत वर्षे घेऊ शकतो आपण दर्शन
अस्तिकत्वाच्या भरजरी शालीत गुदमरलेल्या देवाचे......
एक खराखुरा नास्तिक जेंव्हा देवळाबाहेर थांबतो........
- संदीप खरे
----------------------------------------------
अजून खूप कवी आणि त्यांच्या कविता आहेत।
’घट्ट मिठी मारल्याशिवाय माणूस नसतं आपलं
ओठांवर आल्याशिवाय गाणं नसतं आपलं’
हे लिहिणारे मंगेश पाडगावकर आहेत.
तेवढ्यात हे लिहिणारे ना. धों. महानोर आठवतात.
या नभाने या भुईला दान द्यावे
आणि या मातीतून चैतन्य गावे
कोणती पुण्ये अशी येती फळाला
जोंधळ्याला चांदणे लगडून जावे
किंवा मग –
’समुद्र बिलो्री ऐना
सृष्टीला पाचवा म्हैना’
असं गाणारे आनंदयात्री बा. भ. बोरकर आहेत.
पण काव्यमय खो-खोच्या नियमाप्रमाणे थांबायला हवं ! आता खो द्यायची वेळ.
माझा पहिला खो प्राजुला (http://www.praaju.blogspot.com/)
आता दुसरा खो तेजूला (http://halakafulaka.blogspot.com/)
(विचार केला आपण निदान प्राजु – तेजू असं तरी यमक जुळवावं !)
--------------
आपल्याला आवडलेल्या दोन कविता द्यायच्या नाही का? (हे तर अवघड आहे ! दोनच काय द्यायच्या?) दुसरा नियम असा की कविता पूर्ण असेल तरी चालेल, अर्धवट आठवत असेल तरी चालेल॥ पण स्वत:ची नसावी !
कलेजे पे पत्थर रख कर वगैरे दोनच कविता देतोय. खरंतर खूप खूप देता येतील पण ह्या दोन कविता एकमेकींपासून अगदी वेगळ्या आहेत.
पहिली कविता कुसुमाग्रजांची !
‘कोलंबसाचे गर्वगीत’ कवितेमधे --
चला उभारा शुभ्र शिडे ती गर्वाने वरती, कथा या खुळ्या सागराला
"अनंत अमुची ध्येयासक्ती अनंत अन् आशा, किनारा तुला पामराला!”
आणि ’दूर मनोऱ्यात’ कवितेमधे –
किरणांचा उघडून पिसारा देवदूत कोणी
काळोखावर खोदित बसला तेजाची लेणी
उज्ज्वल त्याची पहा प्रभावळ दूर मनो~यात
अन् लावा हृदयात सखयांनो आशेची वात
असलं बेफाट लिहिणारे कुसुमाग्रज ’स्वप्नाची समाप्ती’ ह्या कवितेत लेखणी किती प्रणयमधुर करतात बघा !
स्वप्नाची समाप्ती
स्नेहहीन ज्योतीपरी
मंद होई शुक्रतारा
काळ्या मेघखंडास त्या
किनारती निळ्या धारा
स्वप्नासम एक एक
तारा विरे आकाशात
खिरे रात्र कणकण
प्रकाशाच्या सागरात
काढ सखे, गळ्यातील
तुझे चांदण्याचे हात
क्षितीजाच्या पलिकडे
उभे दिवसाचे दूत
रातपाखरांचा आर्त
नाद नच कानी पडे
संपवुनी भावगीत
झोपलेले रातकिडे
पहाटेचे गार वारे
चोरट्याने जगावर
येती, पाय वाजतात
वाळलेल्या पानांवर
शांती आणि विषण्ण्ता
दाटलेली दिशांतून
गजबज जगवील
जग घटकेने दोन!
जमू लागलेले दव
गवताच्या पातीवर
भासते भू तारकांच्या
आसवांनी ओलसर
काढ सखे, गळ्यातील
तुझे चांदण्याचे हात
क्षितीजाच्या पलिकडे
उभे दिवसाचे दूत
प्राजक्ताच्या पावलाशी
पडे दूर पुष्परास
वाऱ्यावर वाहती हे
त्याचे दाटलेले श्वास
ध्येय, प्रेम, आशा यांची
होतसे का कधी पूर्ती
वेड्यापरी पूजतो या
आम्ही भंगणाऱ्या मूर्ती!
खळ्यामध्ये बांधलेले
बैल होवोनिया जागे
गळ्यातील घुंगुरांचा
नाद कानी येऊ लागे
आकृतींना दूरच्या त्या
येऊ लागे रूपरंग
हालचाल कुजबूज
होऊ लागे जागोजाग
काढ सखे, गळ्यातील
तुझे चांदण्याचे हात
क्षितीजाच्या पलिकडे
उभे दिवसाचे दूत
होते म्हणू स्वप्न एक
एक रात्र पाहिलेले
होते म्हणू वेड एक
एक रात्र राहिलेले
प्रकाशाच्या पावलांची
चाहूल ये कानावर
ध्वज त्याचे कनकाचे
लागतील गडावर
ओततील आग जगी
दूत त्याचे लक्षावधी
उजेडात दिसू वेडे
आणि ठरू अपराधी
- कुसुमाग्रज (’विशाखा’)
ह्या कवितेमधील सगळ्यात जास्त वेड लावणाऱ्या ओळी म्हणजे --
काढ सखे, गळ्यातील तुझे चांदण्याचे हात
क्षितीजाच्या पलिकडे उभे दिवसाचे दूत
सगळी कविता म्हणजे कॅनव्हासवर एखादं रोमँटिक चित्र उतरल्यासारखी आहे ना ?
-----------------------------------------------------
त्यानंतर आमच्या पिढीतला (म्हणजे तरूण वगैरे !!) संदीप खरे !
मी स्वत: आस्तिक असूनही त्याच्या ह्या कवितेने नक्कीच विचार करायला लावलं !
नास्तिक
एक खराखुरा नास्तिक जेंव्हा देवळाबाहेर थांबतो
तेंव्हा खरंतर गाभाऱ्यातच भर पडत असते
की कोणीतरी आपल्यापुरत्या सत्याशी का होईना
पण प्रामाणिकपणे चिकटून राहिल्याच्या पुण्याची….
एक खराखुरा नास्तिक जेंव्हा देवळाबाहेर थांबतो
तेंव्हा शक्यता होते निर्माण की
देवाने आपला आळस झटकून देवळाबाहेर येण्याची….
एक खराखुरा नास्तिक जेंव्हा देवळाबाहेर थांबतो
तेंव्हा कोऱ्या नजरेने पाहत राहतो
सभोवतालच्या हालचाली, भाविकांच्या नजरा
कोणीतरी स्वतःचेच ओझे स्वतःच्याच पायावर
सांभाळत असल्याचे समाधान लाभते देवालाच….
म्हणून तर एक खराखुरा नास्तिक जेंव्हा देवळाबाहेर थांबतो
तेंव्हा देवाला एक भक्त कमी मिळत असेल कदाचित,
पण मिळते अखंड समाधान, एक सहकारी लाभल्याचे!!....
देऊळ बंद झाल्यावर एक मस्त आळस देउन
बाहेर ताटकळलेल्या नास्तिकाशी गप्पा मारता मारता
देव म्हणतो, दर्शन देत जा अधून मधून....
तुमचा विश्वास नसेल आमच्यावर;
पण आमचा आहे ना!!!!!....
एक खराखुरा नास्तिक जेंव्हा देवळाबाहेर थांबतो
कंटाळलेल्या देवाला मोठ्या मिन्नतवारीने परत पाठवतो देवळात
तेंव्हा कुठे अनंत वर्षे घेऊ शकतो आपण दर्शन
अस्तिकत्वाच्या भरजरी शालीत गुदमरलेल्या देवाचे......
एक खराखुरा नास्तिक जेंव्हा देवळाबाहेर थांबतो........
- संदीप खरे
----------------------------------------------
अजून खूप कवी आणि त्यांच्या कविता आहेत।
’घट्ट मिठी मारल्याशिवाय माणूस नसतं आपलं
ओठांवर आल्याशिवाय गाणं नसतं आपलं’
हे लिहिणारे मंगेश पाडगावकर आहेत.
तेवढ्यात हे लिहिणारे ना. धों. महानोर आठवतात.
या नभाने या भुईला दान द्यावे
आणि या मातीतून चैतन्य गावे
कोणती पुण्ये अशी येती फळाला
जोंधळ्याला चांदणे लगडून जावे
किंवा मग –
’समुद्र बिलो्री ऐना
सृष्टीला पाचवा म्हैना’
असं गाणारे आनंदयात्री बा. भ. बोरकर आहेत.
पण काव्यमय खो-खोच्या नियमाप्रमाणे थांबायला हवं ! आता खो द्यायची वेळ.
माझा पहिला खो प्राजुला (http://www.praaju.blogspot.com/)
आता दुसरा खो तेजूला (http://halakafulaka.blogspot.com/)
(विचार केला आपण निदान प्राजु – तेजू असं तरी यमक जुळवावं !)
--------------
Sunday, August 31, 2008
बच्चन दर्शनमात्रे मन:कामनापूर्ती ! (उत्तरार्ध)
ब्लॉगवर लिहिताना खूप मोठा लेख लिहू नये असा अलिखित नियम आहे. एक मोठा लेख लिहिण्यापेक्षा २-३ छोटे लेख लिहावे. तो मोह मलाही झाला होता पण वाचनातली सलगता तुटू नये म्हणून लेख एकसंध ठेवला आहे. अरे हो आणि ह्या लेखाचा पूर्वार्ध वाचलायत ना?
-------------------------------------------------------------------------
१५ ऑगस्ट २००८ -- स्वातंत्र्य दिन दुहेरी आनंद घेऊन आला. आज ‘बच्चन दर्शन’ घडणार होतं.
‘शेवंतीचं बन’ ह्या निवडक लोकसंगीताच्या संचातली भन्नाट गाणी ऐकत संध्याकाळी निघालो. धो धो कोसळत्या पावसात जवळपास अडीच तास ड्राइव्ह करून नासाऊ कोलिजियमजवळ पोचलो ! अर्रर्र… पण काहीतरी गोंधळ झाला आणि रस्ता चुकलोय असं वाटायला लागलं ! त्यातच ‘किमान ६०% मानवी शरीर हे पाण्याने भरलेले असते’ ह्याचा प्रत्यय यायला लागला होता !! कुठेतरी थांबणं फार म्हणजे फारच आवश्यक होतं ! एवढ्यात एक मॅरियट हॉटेल दिसलं. (चला हे काम बेष्ट झालं!!)
डोकं परत काम करायला लागल्यावर जाणवलं हॉटेलमधे एक से एक श्रीमंत स्त्रिया आणि पुरूष ! बायकांचे कपडे तर सिनेमातनं उचलून आणल्यासारखे ! म्हटलं एखाद्या अमीर घरातल्या लग्नाची पार्टी वगैरे दिसतेय; आपण आपला पत्ता शोधावा ! हॉटेल स्टाफपैकी एकाला विचारलं तो म्हणाला हे काय नासाऊ कोलिजियम बाजूलाच तर आहे !! , लढ बाप्पू….मटकाच की एकदम !! आम्ही समजत होतो रस्ता चुकलोय आणि चुकून बरोबर जागी आलो होतो चक्क !! तेव्हाच मग साक्षात्कार झाला की हॉटेलमधे पार्टी बिर्टी नव्हती ! त्या ललना बच्चनचा कार्यक्रम पहायला नटूनसजून आल्या होत्या ! घाईघाईत गाडी नासाऊ कोलिजियमच्या ‘कार’स्थानात पार्क केली ! भर पावसात पळत पळत गेलो आणि मुख्य दरवाजातून आत शिरलो. पुणे / मुंबईला थिएटरात (मल्टिप्लेक्समधे नाही!) असते तशा गर्दीत घुसून निखिल समोसे घेऊन आला ! भेळ आणि मसाला चहाचा विचार एकंदर गर्दी पाहून झटकला ! त्या सगळ्या सीनमधे फक्त अजून एक आवाज हवा होता यार ! तो आवाज म्हणजे, “पाँच का दस, पाँच का दस”, “पंधरा का बीस, पंधरा का बीस” म्हणणाऱ्या ब्लॅकवाल्यांचा !
एकदाचे आमच्या सीटवर जाऊन बसलो. आरं बाबौ…नासाऊ कोलिजियम आतून एव्हढं मोठं आहे ? आपण फारच अंडर एस्टिमेट केलं होतं !! दहा-बारा हजार माणसं तर आरामात बसू शकतील. शिवाय बसायला आरामशीर खुर्च्या आणि ढकलाढकली वगैरे काही नाही ! य्ये हुई ना बात !!
सुरूवातीला एका लहान मुलांच्या ग्रुपचा डान्स झाला. पोरं जीव तोडून नाचली. त्यानंतर ग्लोबल वॉर्मिंगबद्दल एक व्हिडीयो क्लिप सुरू झाली. या भयानक समस्येबद्दल काही ओळी तर डोक्यात ठाम बसल्या आहेत.. “If not now - When? If not here - Where? If not you - Who ?”
त्यानंतर मुख्य कार्यक्रम सुरू झाला. बाकी सगळ्या कार्यक्रमापेक्षा मला आणि निखिलला वेध लागले होते – अमिताभ कधी येतोय ह्याचे ! नाचगाणी चालू असताना प्रत्येक मोठ्या कलाकाराबरोबर स्टेजवर शामक दावरच्या ग्रुपचे डान्सर्स होते. शामक दावरने हिंदी सिनेमात एक चांगली गोष्ट करून ठेवलीय ती म्हणजे आपल्याला ’प्रमाणबद्ध’ डान्सर्स पहायची सवय लावलीय. खरंय ना ?
रितेश देशमुखने कार्यक्रमाला सुरूवात केली. त्याचं ’ए छोरी ! जरा नच के दिखा… जरा ठुमका लगा’ आणि ’कॅश’ चित्रपटाचं टायटल साँग मस्त होतं. रितेशच्यानंतर ’प्रिटी वूमन’ गाण्यावर पावलं थिरकली आणि दिमाखात प्रीटी झिंटा आली ! प्रिटी खरंच नावाप्रमाणे ’प्रिटी’ आहे, नाजूक आहे !
आता स्टेजवर अभिषेक बच्चन येईल म्हणून वाट बघत होतो आणि प्रेक्षकांत एकदम पाठीमागे गडबड उडली. स्पॉटलाईटच्या प्रकाशात, प्रेक्षकांच्यामधे, चक्क अभिषेक बच्चन उभा ! शप्पथ सांगतो…. तरूण पोरी आनंदाने इतक्या जोssरात किंचाळू शकतात हे माहितीच नव्हतं !! चार सुरक्षारक्षकांच्या कड्यात तो स्टेजवर आला आणि दिलखुलास नाचला. प्रेक्षागृहातले मंद दिवे पुन्हा सुरू झाले. अभिषेकने अचानक तिसऱ्या / चौथ्या रांगेत बसलेल्या एका तरूणीला उठायला सांगितलं. तिला म्हणाला, “Hey you! Beautiful lady in yellow… stand up!” हो-नाही करत ती लाजाळू मुलगी उभी राहिली आणि अभिषेकनं जाहीर केलं.. ती तरूणी म्हणजे ’श्वेतदी’! त्याची मोठी बहीण श्वेता!! दुसऱ्या दिवशी राखी पौर्णिमा असल्याने खास तेवढ्यासाठी भारतातून आली होती!!!
त्यानंतर स्टेजवर आली ‘Most beautiful lady on the Earth’ हे बिरूद मिरवणारी ऐश्वर्या !! ’क्रेझी किया रे’ गाण्यावर नाचत ऐश्वर्याने ऑडियन्सला क्रेझी करून टाकलं पार ! (त्यांची पूर्वजन्मीची काय पुण्यं असतील म्हणून मूर्तिमंत सौंदर्य घडवल्यावर देवाने त्यांना मधुबाला, माधुरी, ऐश्वर्या अशी नावं दिली?) सुप्त असूयेची नोंद करू शकणारं एखादं ’जेलसी मीटर’ असतं तर अभिषेक बच्चनबद्दल खूप नोंदी त्या मीटरने नोंदवल्या असत्या. आता साक्षात ऐश्वर्या बायको म्हटल्यावर दुसरं काय होणार?
नऊ वाजता सुरू झालेला कार्यक्रम साडेदहाच्या सुमाराच चांगलाच रंगला होता. ’निसर्गाच्या हाकेला ओ देणं’ पुन्हा एकदा आवश्यक होतं पण अमिताभची एंट्री तर चुकवायची नव्हती ! पण असं म्हणतात ‘जो भूक देतो तोच दाणाही देतो !’ आता बच्चन येईल असं वाटत होतं आणि स्टेजवर आले विशाल – शेखर हे म्युझिक डायरेक्टर्स ! त्यांची नाच-गाणी चालू असताना ‘हेल्थ ब्रेक’ (खास अमेरिकन शब्द !) घेऊन परत आलो तेव्हा विशाल – शेखरचा टाईम स्लॉट संपतच आला होता !!
खट खट खट …खट खट ॥खट खट खट खट !
ह्या आवाजाबरोबर तीन मोठ्या स्क्रीन्सवर अक्षरं उमटली – The Legend !
’अविस्मरणीय’ असा टाळ्यांचा कडकडाट आणि शिट्ट्यांचा पाऊस सुरू झाला ! स्टेजवर कोण येणार आहे ते वेगळं सांगायची गरज नव्हतीच ! स्टेजवर येणं तर सोडाच पण अजून त्याचं पडद्यावरही दर्शन झालं नव्हतं आणि तरी टाळ्या – शिट्यांचा आवाज छप्पर फाडतो की काय असं वाटायला लागलं ! शिवाय टाळ्या वाजवणारे हात टीन एजर्सपासून ते वृद्धांपर्यंतचे ! अमिताभच्या लोकप्रियतेबद्दल फक्त ऐकलं होतं पण भारतापासून हजारो मैल दूर अमेरिकेत ते प्रत्यक्ष अनुभवलं !
’जहाँ तेरी ये नजर, मेरी जाँ मुझे खबर है !’ स्टेजवर नाचणारी प्रजा आपोआप बाजूला सरकली आणि ’तो’ आला ! टाळ्या-शिट्यांचा आवाज आता कानाचे पडदे फाडू पाहत होता. एखाद्या अदृश्य शक्तीने भारावल्यासारखे दहा-बारा हजार लोक एकाच वेळी उठून उभे राहिले ! Standing Ovation !!
’मैं हूँ डॉन…’, ’देखा ना हाय रे सोचा ना…’, ’रंग बरसे..’, ’शावा शावा’! सो कॉल्ड ’वय झालेला’ बच्चन एक से एक नमुने काढत होता आणि पब्लिक वेडं होत होतं ! Standing Ovation दिल्यावर बरेच लोक खाली बसले पण आमच्यासारखे काही वेडे पीर उभेच होते. आमच्या भागात तर मी आणि निखिल दोघंच उभे होतो, नाचत होतो !
’देखा ना हाय रे सोचा ना..’ चालू होतं तेव्हा ध्यानीमनी नसताना अचानक ’मोमेंट ऑफ दि लाईफ टाईम’ आला ! अमिताभने आमच्याकडे पाहिलं …त्यानं कमरेत हलकंसं वाकून आम्हाला अभिवादन केलं… आम्ही पाsssर गुडघ्यापर्यंत झुकलो आणि मग उभं राहिल्यावर त्याच्याकडे पाहून जोरजोरात हात हलवले… त्यानं आम्हाला ’हाय’ केल्यासारखे हात हलवले आणि परत परफॉरमन्समधे मश्गुल झाला ! आम्ही डायरेक्ट हवेतच तरंगायला लागलो !
थोड्यावेळाने मग बच्चन सगळ्यांशी बोलायला लागला. आत्तापर्यंत जो आवाज केवळ सिनेमा – टीव्हीवरून ऐकला होता तो धीरगंभीर आवाज पहिल्यांदा प्रत्यक्ष ऐकत होतो. कान तृप्त झाले बॉस्स… कान तृप्त झाले. तेव्हा काय माहिती होतं की अजून थोड्यावेळाने कान अजून जास्त तृप्त होणार आहेत. अमिताभ स्टेजवरून परत जाताना पुन्हा एकदा टाळ्यांच्या प्रचंड कडकडाट करत सगळे लोक उभे राहिले. त्यानंतर जेव्हा जेव्हा अमिताभ स्टेजवर आला किंवा स्टेजवरून गेला तेव्हा प्रत्येक वेळी standing ovation!
त्यानंतर कानावर शब्द आला ‘नमश्काsssर’ ! पुन्हा एकदा टाळ्या – शिट्या सुरू !! ‘मोहिनी … मोहिनी’ अशा कोरसच्या साथीने स्टेजवर जणू मोहिनीअस्त्र अवतरलं ! ‘तेजाब’मधल्या ‘एक-दो-तीन’ गाण्यातली तिची फेमस स्टेप केली आणि आख्खा हॉल मधुरीवर फिदा झाला ! त्यापाठोपाठ तिने ‘के सरा सरा’ , ‘धक धक..’ आणि ‘आजा नच ले…’ ह्या गाण्यांवर अस्सला पर्फेक्ट डान्स केला की मनात म्हटलं उगीच नाही म्हणत, “एक सिर्फ माधुरी, बाकी सब अधुरी !’ माधुरीची गाणी झाल्यावर प्रेक्षकांशी हितगुज करताना ‘दीदी तेरा देवर दीवाना..’ आणि ‘माईने माई..’ ह्या गाण्यांच्या दोन-दोन ती ओळी गायली. माधुरीच ती … Beauty with Brains! ‘माईने माई’ गाण्यातल्या ओळी थोड्या बदलून ‘जोगन हो गई तेरी दुलारी… मन न्यू यॉर्कसंग लागा’ अशा गाण्याची चतुराई दाखवून तिनं भरपूर टाळ्या मिळवल्या !
त्या संपूर्ण कार्यक्रमाचे चार-पाच हायपॉईंटस होते. पहिला म्हणजे अभिषेकची एन्ट्री. पोरींचं ते खच्चून किंचाळणं कधीच विसरू शकणार नाही. दुसरा हायपॉइंट म्हणजे ‘तेरी बिंदिया रे..’ हे ‘अभिमान’मधलं गाणं ! स्टेजच्या एका बाजूकडून अमिताभ आणि ऐश्वर्या आले तर दुसऱ्या बाजूकडून अभिषेक आणि जया बच्चन ! अमिताभ आणि जया एकमेकांजवळ आले आणि तेवढ्यात अभिषेक एक छोटं स्टूल घेऊन आला. जया त्यावर उभी राहिली आणि मग तिने इतकं लाजून अमिताभला मिठी दिली की क्या कहने !
अजून दोन हायपॉइंट्स म्हणजे ‘कजरा रे..’ आणि ‘डोला रे डोला..’ गाणी ! ‘कजरा रे …’ तर महितीच होतं की सॉलीड हिट असेल. ऐश्वर्या, अभिषेक आणि अमिताभ प्रत्यक्ष आपल्यासमोर पाहून कोण जागेवर नुसता बसू शकेल ? ‘डोला रे डोला’ गाण्यात माधुरी आणि ऐश्वर्याला एकत्र स्क्रीनवर पाहणंही निखळ आनंद होता मग प्रत्यक्षातली बात काय सांगू? लाल रंगाच्या काठाची, पांढरी धवल साडी नेसलेली माधुरी आणि लालचुटूक रंगाच्या साडीला फिक्कट हिरव्या रंगाचा काठ अशा वस्त्रांत ऐश्वर्या ! नुसत्या उभ्या राहिल्या तरी नजर खिळूवन ठेवतील अशा त्या दोन सौंदर्यवती ! इथे तर स्टेजवर गुलाल उधळीत बहारदार नृत्य करत होत्या !!
ते पाहून डोळे तृप्त झाले आणि कान तृप्त केले ते पाचव्या हायपॉइंटने… बच्चनच्या डायलॉग्जनी ! त्या तीन पडद्यांवर अक्षरं उमटली – ‘The Voice!’ बच्चनच्या आवाजामुळे अजरामर झालेल्या डायलॉग्जमधली निवडक वाक्यं, अंधारातून वेगवेगळ्या दिशांनी, एकामागोमाग एक अशी बंदुकीतून गोळ्या सुटल्यासारखी सटासट कानांवर यायला लागली…….
“हम जहाँ खडे रहते हैं लाईन वहींसे शुरू होती है !”
“डॉन का इन्तजार तो ग्यारा मुल्कोंकी पुलिस कर रही है लेकिन डॉन को पकडना मुश्किल ही नहीं नामुमकीन है !”
“सरजमीन-ऐ-हिन्दोस्ताँ …!”
“हाँ… मैं उसी अभागन शांती का बेटा हूँ !”
“आय कॅन टाक इंग्लिश, आय कॅन वाक इंग्लिश बिकॉज इंग्लिश इज ए फन्नी लँग्वेज…”
“रिश्ते में तो हम तुम्हारे बाप होते हैं, नाम है…शहेनशाह।”
“इतना पैसा में घर नहीं चलता॥साला ईमान कैसे चलेगा॥ हाँय ? ”
“पीटर… तुम लोग मुझे ढूँढ रहे हो और मैं तुम्हारा यहाँ इन्तजार कर रहा हूँ !”
हात दुखत होते पण टाळ्या थांबत नव्हत्या! स्टेजवरच्या अमिताभकडे पाहत, आता डोळे आणि कानांना काय मेजवानी मिळणार, ह्या उत्सुकतेने सगळे लोक मिळेल त्या जागी बसले !(हाच तो आवाज जो जगभरातले बच्चनवेडे कानात प्राण आणून ऐकतात ! आज विश्वास ठेवणं अवघड जातंय..एके काळी अमिताभला ऑल इंडिया रेडियोच्या अधिकाऱ्यांनी ‘निवेदक’ म्हणून नाकारलं होतं – माईक टेस्ट फेल म्हणून ! सत्य हे कल्पनेपेक्षा अदभुत असतं हेच खरं !!)
सुरूवातच झाली ‘कभी कभी’ ह्या कवितेने ! त्याचा बुलंद आवाज आणि दहा-बारा हजार लोकांची भारावल्यासारखी शांतता ! ‘कभी कभी’ नंतर ‘अग्निपथ’ ही स्व. हरिवंशराय बच्चनांची कविता. एकोणिसशे चाळीस साली स्वातंत्र्य सैनिकांचे मनोबल वाढवण्यासाठीची कविता – ‘अग्निपथ’ !
ये महान दृश्य है, चल रहा मनुष्य है
अश्रू, स्वेद, रक्त से, लथपथ लथपथ
अग्निपथ…अग्निपथ…अग्निपथ !
अमिताभच्या आवाजात ही कविता प्रत्यक्ष ऐकताना काय वाटलं ते सांगताच येत नाही.त्यानंतर सुरू झाला ‘अग्निपथ’मधलाच सुप्रसिध्द डायलॉग “विजय दीनानाथ चौहान ! बाप का नाम दीनानाथ चौहान । माँ का नाम सुहासनी चौहान । गाँव माँडवा ….!” ‘अग्निपथ’ सिनेमा पहिल्यांदा बघताना ह्या सीनला थिएटरमधेही खुर्चीच्या काठावर बसलो होतो… इथे तर काय काय ऐकू असं झालं होतं !
‘अनफर्गेटेबल’ कार्यक्रम अत्युच्च स्थानी पोचला ‘दीवार’च्या डायलॉगने -- “आज…. खूष तो बहोत होंगे तुम..!” नास्तिक विजय फक्त आईचे प्राण वाचावेत म्हणून शंकराच्या देवळाची पायरी चढतो तो सीन ! पिन ड्रॉप सायलेन्समधे फक्त बच्चनचा आवाज थरथरत होता. डायलॉगचा शेवट आला… “मेरी माँ मुझे दे दो भगवान…मेरी माँ मुझे दे दो !” बघता बघता अमिताभच्या डोळ्यांतून अश्रू ओघळले… ना कुठलं ग्लिसरीन, ना कुठलीही ट्रिक ! काही कळायच्या आधीच नकळत माझेही डोळे पाणावले ! सर्वोत्कृष्ट प्रसंगाला दाद द्यायला टाळ्या कमी पडतात !!!
मग अमिताभने सांगितली एक आठवण – ‘दीवार’च्या ह्या प्रसंगाचे शूटिंग करतानाची. सकाळी नऊ वाजता तो स्टुडियोत पोहचला. (By the way, तुम्हाला माहितीय? नूतन ही एक अभिनेत्री सोडल्यास इतर कोणीही अभिनेता / अभिनेत्री, वक्तशीरपणाबाबत, अमिताभचा हात धरू शकायचं नाही.) अमिताभ सांगत होता, “It was a normal shift ! मी दिग्दर्शक यश चोप्रांना विनंती केली -- हा सीन करायला माझी अजून मानसिक तयारी नाही, आपण थोड्यावेळाने सीन करू. यश चोप्रा म्हणाले काळजी करू नकोस; तुला पाहिजे तितका वेळ घे तोपर्यंत मी इतर काही सीन घेतो. मी माझ्या मेक अप रूममधे बसून होतो … मनाची तयारी करत. शेवटी एकदाचा बाहेर आलो. यश चोप्रांना म्हणालो चला शूटिंग करूया…. मी तयार आहे. त्यावेळी रात्रीचे दहा वाजले होते !” ‘संयम’ हा जर दागिना असेल तर अमिताभ आणि यश चोप्रांनी त्या दागिन्याचा मुगुट करून घातला होता !!
आता अमिताभ खूपच हळवा झाला होता. त्याने त्याच्या आईची जयंती दोनच दिवसांपूर्वी झाल्याचे सांगितले. तो म्हणाला असंख्य वेळा पडद्यावरच्या माझ्या आईचा मृत्यू झाला पण ती आई पडद्याबाहेर जिवंत असायची, मला भेटायची. आता माझी खरी आई मात्र मला भेटायला आता कधीच येऊ शकणार नाही ! त्याने उजव्या हाताच्या अंगठ्याने गालावर ओघळलेले अश्रू चटकन दूर केले.
अमिताभ बोलायचा थांबला आणि पुन्हा एकदा सगळ्यांनी टाळ्यांची फुलं उधळत standing ovation दिलं ! अमिताभने तीन वेळा कमरेत लवून अभिवादन केलं, टाळ्यांचा स्वीकार केला पण टाळ्यांचा आवाज वाढतच होता…कितीतरी वेळ !
आता कार्यक्रम ह्यापेक्षा जास्त रंगणं शक्यच नव्हतं. थोड्यावेळातच शेवटचं गाणं सुरू झालं – ‘झूम बराबर झूम’ सिनेमातलं गाणं -- ‘झूssम बराबर झूssम बराबर झूssssम !’ ह्या गाण्याला रितेश देशमुखपासून अमिताभ बच्चनपर्यंत सगळे स्टेजवर नाचत होते. आम्हीही सगळे बेभान नाचत होतो. आमचे डोळे मात्र फक्त बच्चनवर खिळले होते. फार पूर्वी जीतेंद्र हा नट म्हणाला होता की अमिताभचा सिनेमा पहायला येणारा प्रेक्षक रूपयाचे सोळा आणे अमिताभलाच बघायला खर्च करतो.
शेवटी सगळे कलाकार स्टेजवर एकत्र उभे होते। मधोमध उभ्या अमिताभकडे जया बच्चन एका व्यक्तीला घेऊन गेली। अमिताभच्या शेजारी थोडा संकोचून तो माणूस उभा राहिला. बच्चनने त्या माणसाच्या खांद्याभोवती हात टाकून दोस्ती खात्यात ओळख करून दिली, “He is Dr. Nene !” च्यायल्लाssss माधुरीचा नवरा ! (आपली पूर्बजन्मीची पुण्याई कमी पडली बहुतेक !) जेलसी मीटरने पुन्हा एकदा खूप नोंदी केल्या असत्या !
‘अनफर्गेटेबल’ शो म्हणता म्हणता कार्यक्रम संपलाही. बाहेर आलो तर अवाढव्य ‘कार’स्थानात गाडीच सापडेना. मगाशी गडबडीत रांगेचा क्रमांक नीट पाहून ठेवायचं राहूनच गेलं होतं ! मी आणि निखिल दोन दिशांना फिरतोय आपले. मग जाणवलं की आपण आमच्यासारखे इतरही नमुने होते. जवळपास पूर्ण पार्किंग लॉट रिकामा झाल्यावर शेवटी गाडी मिळाली ! आम्ही शरीराने गाडीतून आणि मनाने हवेत तरंगत पहाटे साडेतीनच्या सुमारास घरी पोहचलो! आता कधीही आठवणींच्या ’अनफर्गेटेबल’ कप्यात डोकवायचं आणि म्हणायचं, “आज…खूष तो बहोत हैं हम !”
-------------------------------------------------------------------------
१५ ऑगस्ट २००८ -- स्वातंत्र्य दिन दुहेरी आनंद घेऊन आला. आज ‘बच्चन दर्शन’ घडणार होतं.
‘शेवंतीचं बन’ ह्या निवडक लोकसंगीताच्या संचातली भन्नाट गाणी ऐकत संध्याकाळी निघालो. धो धो कोसळत्या पावसात जवळपास अडीच तास ड्राइव्ह करून नासाऊ कोलिजियमजवळ पोचलो ! अर्रर्र… पण काहीतरी गोंधळ झाला आणि रस्ता चुकलोय असं वाटायला लागलं ! त्यातच ‘किमान ६०% मानवी शरीर हे पाण्याने भरलेले असते’ ह्याचा प्रत्यय यायला लागला होता !! कुठेतरी थांबणं फार म्हणजे फारच आवश्यक होतं ! एवढ्यात एक मॅरियट हॉटेल दिसलं. (चला हे काम बेष्ट झालं!!)
डोकं परत काम करायला लागल्यावर जाणवलं हॉटेलमधे एक से एक श्रीमंत स्त्रिया आणि पुरूष ! बायकांचे कपडे तर सिनेमातनं उचलून आणल्यासारखे ! म्हटलं एखाद्या अमीर घरातल्या लग्नाची पार्टी वगैरे दिसतेय; आपण आपला पत्ता शोधावा ! हॉटेल स्टाफपैकी एकाला विचारलं तो म्हणाला हे काय नासाऊ कोलिजियम बाजूलाच तर आहे !! , लढ बाप्पू….मटकाच की एकदम !! आम्ही समजत होतो रस्ता चुकलोय आणि चुकून बरोबर जागी आलो होतो चक्क !! तेव्हाच मग साक्षात्कार झाला की हॉटेलमधे पार्टी बिर्टी नव्हती ! त्या ललना बच्चनचा कार्यक्रम पहायला नटूनसजून आल्या होत्या ! घाईघाईत गाडी नासाऊ कोलिजियमच्या ‘कार’स्थानात पार्क केली ! भर पावसात पळत पळत गेलो आणि मुख्य दरवाजातून आत शिरलो. पुणे / मुंबईला थिएटरात (मल्टिप्लेक्समधे नाही!) असते तशा गर्दीत घुसून निखिल समोसे घेऊन आला ! भेळ आणि मसाला चहाचा विचार एकंदर गर्दी पाहून झटकला ! त्या सगळ्या सीनमधे फक्त अजून एक आवाज हवा होता यार ! तो आवाज म्हणजे, “पाँच का दस, पाँच का दस”, “पंधरा का बीस, पंधरा का बीस” म्हणणाऱ्या ब्लॅकवाल्यांचा !
एकदाचे आमच्या सीटवर जाऊन बसलो. आरं बाबौ…नासाऊ कोलिजियम आतून एव्हढं मोठं आहे ? आपण फारच अंडर एस्टिमेट केलं होतं !! दहा-बारा हजार माणसं तर आरामात बसू शकतील. शिवाय बसायला आरामशीर खुर्च्या आणि ढकलाढकली वगैरे काही नाही ! य्ये हुई ना बात !!
सुरूवातीला एका लहान मुलांच्या ग्रुपचा डान्स झाला. पोरं जीव तोडून नाचली. त्यानंतर ग्लोबल वॉर्मिंगबद्दल एक व्हिडीयो क्लिप सुरू झाली. या भयानक समस्येबद्दल काही ओळी तर डोक्यात ठाम बसल्या आहेत.. “If not now - When? If not here - Where? If not you - Who ?”
त्यानंतर मुख्य कार्यक्रम सुरू झाला. बाकी सगळ्या कार्यक्रमापेक्षा मला आणि निखिलला वेध लागले होते – अमिताभ कधी येतोय ह्याचे ! नाचगाणी चालू असताना प्रत्येक मोठ्या कलाकाराबरोबर स्टेजवर शामक दावरच्या ग्रुपचे डान्सर्स होते. शामक दावरने हिंदी सिनेमात एक चांगली गोष्ट करून ठेवलीय ती म्हणजे आपल्याला ’प्रमाणबद्ध’ डान्सर्स पहायची सवय लावलीय. खरंय ना ?
रितेश देशमुखने कार्यक्रमाला सुरूवात केली. त्याचं ’ए छोरी ! जरा नच के दिखा… जरा ठुमका लगा’ आणि ’कॅश’ चित्रपटाचं टायटल साँग मस्त होतं. रितेशच्यानंतर ’प्रिटी वूमन’ गाण्यावर पावलं थिरकली आणि दिमाखात प्रीटी झिंटा आली ! प्रिटी खरंच नावाप्रमाणे ’प्रिटी’ आहे, नाजूक आहे !
आता स्टेजवर अभिषेक बच्चन येईल म्हणून वाट बघत होतो आणि प्रेक्षकांत एकदम पाठीमागे गडबड उडली. स्पॉटलाईटच्या प्रकाशात, प्रेक्षकांच्यामधे, चक्क अभिषेक बच्चन उभा ! शप्पथ सांगतो…. तरूण पोरी आनंदाने इतक्या जोssरात किंचाळू शकतात हे माहितीच नव्हतं !! चार सुरक्षारक्षकांच्या कड्यात तो स्टेजवर आला आणि दिलखुलास नाचला. प्रेक्षागृहातले मंद दिवे पुन्हा सुरू झाले. अभिषेकने अचानक तिसऱ्या / चौथ्या रांगेत बसलेल्या एका तरूणीला उठायला सांगितलं. तिला म्हणाला, “Hey you! Beautiful lady in yellow… stand up!” हो-नाही करत ती लाजाळू मुलगी उभी राहिली आणि अभिषेकनं जाहीर केलं.. ती तरूणी म्हणजे ’श्वेतदी’! त्याची मोठी बहीण श्वेता!! दुसऱ्या दिवशी राखी पौर्णिमा असल्याने खास तेवढ्यासाठी भारतातून आली होती!!!
त्यानंतर स्टेजवर आली ‘Most beautiful lady on the Earth’ हे बिरूद मिरवणारी ऐश्वर्या !! ’क्रेझी किया रे’ गाण्यावर नाचत ऐश्वर्याने ऑडियन्सला क्रेझी करून टाकलं पार ! (त्यांची पूर्वजन्मीची काय पुण्यं असतील म्हणून मूर्तिमंत सौंदर्य घडवल्यावर देवाने त्यांना मधुबाला, माधुरी, ऐश्वर्या अशी नावं दिली?) सुप्त असूयेची नोंद करू शकणारं एखादं ’जेलसी मीटर’ असतं तर अभिषेक बच्चनबद्दल खूप नोंदी त्या मीटरने नोंदवल्या असत्या. आता साक्षात ऐश्वर्या बायको म्हटल्यावर दुसरं काय होणार?
नऊ वाजता सुरू झालेला कार्यक्रम साडेदहाच्या सुमाराच चांगलाच रंगला होता. ’निसर्गाच्या हाकेला ओ देणं’ पुन्हा एकदा आवश्यक होतं पण अमिताभची एंट्री तर चुकवायची नव्हती ! पण असं म्हणतात ‘जो भूक देतो तोच दाणाही देतो !’ आता बच्चन येईल असं वाटत होतं आणि स्टेजवर आले विशाल – शेखर हे म्युझिक डायरेक्टर्स ! त्यांची नाच-गाणी चालू असताना ‘हेल्थ ब्रेक’ (खास अमेरिकन शब्द !) घेऊन परत आलो तेव्हा विशाल – शेखरचा टाईम स्लॉट संपतच आला होता !!
खट खट खट …खट खट ॥खट खट खट खट !
ह्या आवाजाबरोबर तीन मोठ्या स्क्रीन्सवर अक्षरं उमटली – The Legend !
’अविस्मरणीय’ असा टाळ्यांचा कडकडाट आणि शिट्ट्यांचा पाऊस सुरू झाला ! स्टेजवर कोण येणार आहे ते वेगळं सांगायची गरज नव्हतीच ! स्टेजवर येणं तर सोडाच पण अजून त्याचं पडद्यावरही दर्शन झालं नव्हतं आणि तरी टाळ्या – शिट्यांचा आवाज छप्पर फाडतो की काय असं वाटायला लागलं ! शिवाय टाळ्या वाजवणारे हात टीन एजर्सपासून ते वृद्धांपर्यंतचे ! अमिताभच्या लोकप्रियतेबद्दल फक्त ऐकलं होतं पण भारतापासून हजारो मैल दूर अमेरिकेत ते प्रत्यक्ष अनुभवलं !
’जहाँ तेरी ये नजर, मेरी जाँ मुझे खबर है !’ स्टेजवर नाचणारी प्रजा आपोआप बाजूला सरकली आणि ’तो’ आला ! टाळ्या-शिट्यांचा आवाज आता कानाचे पडदे फाडू पाहत होता. एखाद्या अदृश्य शक्तीने भारावल्यासारखे दहा-बारा हजार लोक एकाच वेळी उठून उभे राहिले ! Standing Ovation !!
’मैं हूँ डॉन…’, ’देखा ना हाय रे सोचा ना…’, ’रंग बरसे..’, ’शावा शावा’! सो कॉल्ड ’वय झालेला’ बच्चन एक से एक नमुने काढत होता आणि पब्लिक वेडं होत होतं ! Standing Ovation दिल्यावर बरेच लोक खाली बसले पण आमच्यासारखे काही वेडे पीर उभेच होते. आमच्या भागात तर मी आणि निखिल दोघंच उभे होतो, नाचत होतो !
’देखा ना हाय रे सोचा ना..’ चालू होतं तेव्हा ध्यानीमनी नसताना अचानक ’मोमेंट ऑफ दि लाईफ टाईम’ आला ! अमिताभने आमच्याकडे पाहिलं …त्यानं कमरेत हलकंसं वाकून आम्हाला अभिवादन केलं… आम्ही पाsssर गुडघ्यापर्यंत झुकलो आणि मग उभं राहिल्यावर त्याच्याकडे पाहून जोरजोरात हात हलवले… त्यानं आम्हाला ’हाय’ केल्यासारखे हात हलवले आणि परत परफॉरमन्समधे मश्गुल झाला ! आम्ही डायरेक्ट हवेतच तरंगायला लागलो !
थोड्यावेळाने मग बच्चन सगळ्यांशी बोलायला लागला. आत्तापर्यंत जो आवाज केवळ सिनेमा – टीव्हीवरून ऐकला होता तो धीरगंभीर आवाज पहिल्यांदा प्रत्यक्ष ऐकत होतो. कान तृप्त झाले बॉस्स… कान तृप्त झाले. तेव्हा काय माहिती होतं की अजून थोड्यावेळाने कान अजून जास्त तृप्त होणार आहेत. अमिताभ स्टेजवरून परत जाताना पुन्हा एकदा टाळ्यांच्या प्रचंड कडकडाट करत सगळे लोक उभे राहिले. त्यानंतर जेव्हा जेव्हा अमिताभ स्टेजवर आला किंवा स्टेजवरून गेला तेव्हा प्रत्येक वेळी standing ovation!
त्यानंतर कानावर शब्द आला ‘नमश्काsssर’ ! पुन्हा एकदा टाळ्या – शिट्या सुरू !! ‘मोहिनी … मोहिनी’ अशा कोरसच्या साथीने स्टेजवर जणू मोहिनीअस्त्र अवतरलं ! ‘तेजाब’मधल्या ‘एक-दो-तीन’ गाण्यातली तिची फेमस स्टेप केली आणि आख्खा हॉल मधुरीवर फिदा झाला ! त्यापाठोपाठ तिने ‘के सरा सरा’ , ‘धक धक..’ आणि ‘आजा नच ले…’ ह्या गाण्यांवर अस्सला पर्फेक्ट डान्स केला की मनात म्हटलं उगीच नाही म्हणत, “एक सिर्फ माधुरी, बाकी सब अधुरी !’ माधुरीची गाणी झाल्यावर प्रेक्षकांशी हितगुज करताना ‘दीदी तेरा देवर दीवाना..’ आणि ‘माईने माई..’ ह्या गाण्यांच्या दोन-दोन ती ओळी गायली. माधुरीच ती … Beauty with Brains! ‘माईने माई’ गाण्यातल्या ओळी थोड्या बदलून ‘जोगन हो गई तेरी दुलारी… मन न्यू यॉर्कसंग लागा’ अशा गाण्याची चतुराई दाखवून तिनं भरपूर टाळ्या मिळवल्या !
त्या संपूर्ण कार्यक्रमाचे चार-पाच हायपॉईंटस होते. पहिला म्हणजे अभिषेकची एन्ट्री. पोरींचं ते खच्चून किंचाळणं कधीच विसरू शकणार नाही. दुसरा हायपॉइंट म्हणजे ‘तेरी बिंदिया रे..’ हे ‘अभिमान’मधलं गाणं ! स्टेजच्या एका बाजूकडून अमिताभ आणि ऐश्वर्या आले तर दुसऱ्या बाजूकडून अभिषेक आणि जया बच्चन ! अमिताभ आणि जया एकमेकांजवळ आले आणि तेवढ्यात अभिषेक एक छोटं स्टूल घेऊन आला. जया त्यावर उभी राहिली आणि मग तिने इतकं लाजून अमिताभला मिठी दिली की क्या कहने !
अजून दोन हायपॉइंट्स म्हणजे ‘कजरा रे..’ आणि ‘डोला रे डोला..’ गाणी ! ‘कजरा रे …’ तर महितीच होतं की सॉलीड हिट असेल. ऐश्वर्या, अभिषेक आणि अमिताभ प्रत्यक्ष आपल्यासमोर पाहून कोण जागेवर नुसता बसू शकेल ? ‘डोला रे डोला’ गाण्यात माधुरी आणि ऐश्वर्याला एकत्र स्क्रीनवर पाहणंही निखळ आनंद होता मग प्रत्यक्षातली बात काय सांगू? लाल रंगाच्या काठाची, पांढरी धवल साडी नेसलेली माधुरी आणि लालचुटूक रंगाच्या साडीला फिक्कट हिरव्या रंगाचा काठ अशा वस्त्रांत ऐश्वर्या ! नुसत्या उभ्या राहिल्या तरी नजर खिळूवन ठेवतील अशा त्या दोन सौंदर्यवती ! इथे तर स्टेजवर गुलाल उधळीत बहारदार नृत्य करत होत्या !!
ते पाहून डोळे तृप्त झाले आणि कान तृप्त केले ते पाचव्या हायपॉइंटने… बच्चनच्या डायलॉग्जनी ! त्या तीन पडद्यांवर अक्षरं उमटली – ‘The Voice!’ बच्चनच्या आवाजामुळे अजरामर झालेल्या डायलॉग्जमधली निवडक वाक्यं, अंधारातून वेगवेगळ्या दिशांनी, एकामागोमाग एक अशी बंदुकीतून गोळ्या सुटल्यासारखी सटासट कानांवर यायला लागली…….
“हम जहाँ खडे रहते हैं लाईन वहींसे शुरू होती है !”
“डॉन का इन्तजार तो ग्यारा मुल्कोंकी पुलिस कर रही है लेकिन डॉन को पकडना मुश्किल ही नहीं नामुमकीन है !”
“सरजमीन-ऐ-हिन्दोस्ताँ …!”
“हाँ… मैं उसी अभागन शांती का बेटा हूँ !”
“आय कॅन टाक इंग्लिश, आय कॅन वाक इंग्लिश बिकॉज इंग्लिश इज ए फन्नी लँग्वेज…”
“रिश्ते में तो हम तुम्हारे बाप होते हैं, नाम है…शहेनशाह।”
“इतना पैसा में घर नहीं चलता॥साला ईमान कैसे चलेगा॥ हाँय ? ”
“पीटर… तुम लोग मुझे ढूँढ रहे हो और मैं तुम्हारा यहाँ इन्तजार कर रहा हूँ !”
हात दुखत होते पण टाळ्या थांबत नव्हत्या! स्टेजवरच्या अमिताभकडे पाहत, आता डोळे आणि कानांना काय मेजवानी मिळणार, ह्या उत्सुकतेने सगळे लोक मिळेल त्या जागी बसले !(हाच तो आवाज जो जगभरातले बच्चनवेडे कानात प्राण आणून ऐकतात ! आज विश्वास ठेवणं अवघड जातंय..एके काळी अमिताभला ऑल इंडिया रेडियोच्या अधिकाऱ्यांनी ‘निवेदक’ म्हणून नाकारलं होतं – माईक टेस्ट फेल म्हणून ! सत्य हे कल्पनेपेक्षा अदभुत असतं हेच खरं !!)
सुरूवातच झाली ‘कभी कभी’ ह्या कवितेने ! त्याचा बुलंद आवाज आणि दहा-बारा हजार लोकांची भारावल्यासारखी शांतता ! ‘कभी कभी’ नंतर ‘अग्निपथ’ ही स्व. हरिवंशराय बच्चनांची कविता. एकोणिसशे चाळीस साली स्वातंत्र्य सैनिकांचे मनोबल वाढवण्यासाठीची कविता – ‘अग्निपथ’ !
ये महान दृश्य है, चल रहा मनुष्य है
अश्रू, स्वेद, रक्त से, लथपथ लथपथ
अग्निपथ…अग्निपथ…अग्निपथ !
अमिताभच्या आवाजात ही कविता प्रत्यक्ष ऐकताना काय वाटलं ते सांगताच येत नाही.त्यानंतर सुरू झाला ‘अग्निपथ’मधलाच सुप्रसिध्द डायलॉग “विजय दीनानाथ चौहान ! बाप का नाम दीनानाथ चौहान । माँ का नाम सुहासनी चौहान । गाँव माँडवा ….!” ‘अग्निपथ’ सिनेमा पहिल्यांदा बघताना ह्या सीनला थिएटरमधेही खुर्चीच्या काठावर बसलो होतो… इथे तर काय काय ऐकू असं झालं होतं !
‘अनफर्गेटेबल’ कार्यक्रम अत्युच्च स्थानी पोचला ‘दीवार’च्या डायलॉगने -- “आज…. खूष तो बहोत होंगे तुम..!” नास्तिक विजय फक्त आईचे प्राण वाचावेत म्हणून शंकराच्या देवळाची पायरी चढतो तो सीन ! पिन ड्रॉप सायलेन्समधे फक्त बच्चनचा आवाज थरथरत होता. डायलॉगचा शेवट आला… “मेरी माँ मुझे दे दो भगवान…मेरी माँ मुझे दे दो !” बघता बघता अमिताभच्या डोळ्यांतून अश्रू ओघळले… ना कुठलं ग्लिसरीन, ना कुठलीही ट्रिक ! काही कळायच्या आधीच नकळत माझेही डोळे पाणावले ! सर्वोत्कृष्ट प्रसंगाला दाद द्यायला टाळ्या कमी पडतात !!!
मग अमिताभने सांगितली एक आठवण – ‘दीवार’च्या ह्या प्रसंगाचे शूटिंग करतानाची. सकाळी नऊ वाजता तो स्टुडियोत पोहचला. (By the way, तुम्हाला माहितीय? नूतन ही एक अभिनेत्री सोडल्यास इतर कोणीही अभिनेता / अभिनेत्री, वक्तशीरपणाबाबत, अमिताभचा हात धरू शकायचं नाही.) अमिताभ सांगत होता, “It was a normal shift ! मी दिग्दर्शक यश चोप्रांना विनंती केली -- हा सीन करायला माझी अजून मानसिक तयारी नाही, आपण थोड्यावेळाने सीन करू. यश चोप्रा म्हणाले काळजी करू नकोस; तुला पाहिजे तितका वेळ घे तोपर्यंत मी इतर काही सीन घेतो. मी माझ्या मेक अप रूममधे बसून होतो … मनाची तयारी करत. शेवटी एकदाचा बाहेर आलो. यश चोप्रांना म्हणालो चला शूटिंग करूया…. मी तयार आहे. त्यावेळी रात्रीचे दहा वाजले होते !” ‘संयम’ हा जर दागिना असेल तर अमिताभ आणि यश चोप्रांनी त्या दागिन्याचा मुगुट करून घातला होता !!
आता अमिताभ खूपच हळवा झाला होता. त्याने त्याच्या आईची जयंती दोनच दिवसांपूर्वी झाल्याचे सांगितले. तो म्हणाला असंख्य वेळा पडद्यावरच्या माझ्या आईचा मृत्यू झाला पण ती आई पडद्याबाहेर जिवंत असायची, मला भेटायची. आता माझी खरी आई मात्र मला भेटायला आता कधीच येऊ शकणार नाही ! त्याने उजव्या हाताच्या अंगठ्याने गालावर ओघळलेले अश्रू चटकन दूर केले.
अमिताभ बोलायचा थांबला आणि पुन्हा एकदा सगळ्यांनी टाळ्यांची फुलं उधळत standing ovation दिलं ! अमिताभने तीन वेळा कमरेत लवून अभिवादन केलं, टाळ्यांचा स्वीकार केला पण टाळ्यांचा आवाज वाढतच होता…कितीतरी वेळ !
आता कार्यक्रम ह्यापेक्षा जास्त रंगणं शक्यच नव्हतं. थोड्यावेळातच शेवटचं गाणं सुरू झालं – ‘झूम बराबर झूम’ सिनेमातलं गाणं -- ‘झूssम बराबर झूssम बराबर झूssssम !’ ह्या गाण्याला रितेश देशमुखपासून अमिताभ बच्चनपर्यंत सगळे स्टेजवर नाचत होते. आम्हीही सगळे बेभान नाचत होतो. आमचे डोळे मात्र फक्त बच्चनवर खिळले होते. फार पूर्वी जीतेंद्र हा नट म्हणाला होता की अमिताभचा सिनेमा पहायला येणारा प्रेक्षक रूपयाचे सोळा आणे अमिताभलाच बघायला खर्च करतो.
शेवटी सगळे कलाकार स्टेजवर एकत्र उभे होते। मधोमध उभ्या अमिताभकडे जया बच्चन एका व्यक्तीला घेऊन गेली। अमिताभच्या शेजारी थोडा संकोचून तो माणूस उभा राहिला. बच्चनने त्या माणसाच्या खांद्याभोवती हात टाकून दोस्ती खात्यात ओळख करून दिली, “He is Dr. Nene !” च्यायल्लाssss माधुरीचा नवरा ! (आपली पूर्बजन्मीची पुण्याई कमी पडली बहुतेक !) जेलसी मीटरने पुन्हा एकदा खूप नोंदी केल्या असत्या !
‘अनफर्गेटेबल’ शो म्हणता म्हणता कार्यक्रम संपलाही. बाहेर आलो तर अवाढव्य ‘कार’स्थानात गाडीच सापडेना. मगाशी गडबडीत रांगेचा क्रमांक नीट पाहून ठेवायचं राहूनच गेलं होतं ! मी आणि निखिल दोन दिशांना फिरतोय आपले. मग जाणवलं की आपण आमच्यासारखे इतरही नमुने होते. जवळपास पूर्ण पार्किंग लॉट रिकामा झाल्यावर शेवटी गाडी मिळाली ! आम्ही शरीराने गाडीतून आणि मनाने हवेत तरंगत पहाटे साडेतीनच्या सुमारास घरी पोहचलो! आता कधीही आठवणींच्या ’अनफर्गेटेबल’ कप्यात डोकवायचं आणि म्हणायचं, “आज…खूष तो बहोत हैं हम !”
Monday, August 18, 2008
बच्चन दर्शनमात्रे मन:कामनापूर्ती ! (पूर्वार्ध)
अमिताभ बच्चन टीव्हीवर जाहिरातीत झळकायला लागला. It’s going to be Unforgettable! अविस्मरणीय होईल अशी खात्री देणारी ‘अनफर्गेटेबल टूर’ जाहीर झाली.
काही दिवसांत अधिक अधिक माहिती मिळायला लागली. अभिषेक, ऐश्वर्या, प्रीती झिंटा, रितेश देशमुख आणि दस्तुरखुद्द अमिताभ ! हे कमी होतं म्हणून की काय तर समजलं अमेरिकेतल्या शोजमधे माधुरी असेल !! हे तर सहीच ना …आधीच बिर्याणी, कबाब आणि भरलं पापलेट वगैरे असं ताट असणार हे समजलं होतं, त्यात आता जेवणानंतर फिरनीही आहे !
एवढं सगळं समजूनही आधी निवांतच होतो. ह्याला विचार, त्याला विचार, हा येणारे का बघ, तो का येत नाही विचार असं करण्यात काही दिवस गेले. ‘स्वभावाला औषध नसतं !’
नऊ ऑगस्टला न्यू जर्सी आणि पंधरा ऑगस्टला न्यू यॉर्क असे दोन शो जाहीर झाले होते. न्यू जर्सीचा शो दहा दिवसांवर आला तरी चित्रे सरकार निवांत होते. तिकीट काढण्याचा पत्ताच नाही. सासऱ्यांनी जणू कार्यक्रमाची स्थळं (Atlantic City – न्यू जर्सी आणि Nassau Coliseum – न्यू यॉर्क) आंदण दिली होती किंवा मागच्या जन्मी संस्थानिक होतो बहुतेक !!
असं करता करता शेवटी २७ जुलैला एका मित्राशी बोलणं झालं. तो म्हणाला त्याला न्यू जर्सीच्या शोचं कसंबसं तिकीट मिळालं. आता लवकर हालचाली करणं भाग होतं नाहीतर आहेच .. कार्यक्रम संपल्यावर रिडीफ.कॉमवर नुसते फोटो बघणं !
(स्वगत – अरे तो सदुसष्ठ वर्षांचा बच्चन आपल्यापासून दोनेक तासांच्या अंतरापर्यंत येतोय आणि आपण जायला नको? आयुष्यात एकदा तरी ह्या माणसाला ‘याचि देही याचि डोळा’ पहायचय ना … मग थोडी धावपळ कर की लेका !! अगदी तुझा हरी तुला खाटल्यावरी आणून देईल असं वाटलं तरी तोही आधी एक तिकीट स्वत:साठी ठेवेल आणि मगच तुला शोधत येईल !! त्यात तू तुझ्या आतेभावाला (निखिल) सांगीतलयस की शक्यतो तिकीट मिळवतो. तो हीरो तर पाच तास प्रवास करून येणार फक्त बच्चनला बघण्यासाठी !! जा पळ टोण्या जरा फोनाफोनी कर किंवा इंटरनेटवर तिकीट मिळतय का बघ !!! )
----------------------------------
मंगळवार – जुलै २९, २००८
सकाळी १०:०० वा. --
देसी लोकांच्या भरवशाची वेबसाईट सुलेखा.कॉम ! इथे फक्त पाचशे डॉलर्सची तिकीटं राहिली होती ! बाकी तिकीटं सोल्ड आऊट !! पाचशे डॉलर्सचं तिकीट काढलं असतं तर घरी परत येताना थंडीच भरली असती !! पहिल्याच प्रयत्नात माशी शिंकली … मनात शंकेची पाल चुकचुकली !! च्यायला तिकीटं मिळतायत की नाही आता !! देसी पार्टी.कॉम आणि देसी क्लब.कॉम ह्या आजून दोन वेब साईट्स पाहिल्या. तिथेही तीच कथा !! ह्या तीन ठिकाणीच तिकीट ऑनलाईन मिळू शकणार होते. तिथल्या आशा संपल्या !!!
सकाळी ११:०० वा. --
“हॅलो … ए टू झी म्युझिक?”
“हाँ बोलो !”
“आप के पास अनफर्गेटेबल टूर की टिकेट्स हैं क्या ?”
“नहीं भाई … मैंने सब बिक डाली !”
सकाळी ११: १० वा. –
(च्यायला ह्या पूजांका एंटरप्राइजेसचा फोन नंबर सारखा बिझी येतोय. बरोबर आहे म्हणा ! ते एव्हेंट ऑर्गनायझर्स आहेत म्हणल्यावर त्यांना कुठली उसंत आता ! अरे हो बाबा .. पण तुझ्या तिकीटाचं काय ? !!)
दुपारी १२:०० ते १२:३० वा. – लंच टाईम
पूजांकाच्या वेबसाईटवर जितक्या दुकानांचे फोन नंबर होते त्या सगळ्यांना फोन झाले. सगळीकडे नन्नाचा पाढा !! नाही म्हणायला एक / दोन ठिकाणी अगदी शेवटची तिकीटं होती ! तिथे बसायचं म्हणजे क्लोज सर्कीट स्क्रीनवर दिसणाऱ्या दाढीच्या रंगावरून ओळखायला लागलं असतं – समोर अमिताभ आहे की अभिषेक !!
आशेचा किरण एकच – न्यू जर्सी़च्या एडिसन भागातला पटेल व्हिडीयोवाला म्हणालाय कदाचित उद्या त्याच्याकडे अजून काही तिकीटं येतील. कितीची, किती -- आत्ता काहीच सांगू शकत नाही !
दुपारी ३:०० वा. --
अचानक डोक्यात विचार चमकला. (अरे आपली एक देसी सहकारी आहे. तिच्या वडिलांचं न्यू यॉर्कमधे रेस्टॉरंट आहे. कदाचित ती काही मदत करू शकेल का पहावं.)
तिला ईमेल पाठवली. तिचं उत्तर आलं की तिचे वडील भरत जोतवानीला ओळखतात. ते काही प्रयत्न करू शकतील का बघते पण खूप महागाची तिकीटं मिळू शकतील. (चला ! हिचे वडील डायरेक्टली इव्हेंट ऑर्गनायझरलाच ओळखतात ! बघू या लक बाय चान्स काही होतंय का ?)
संध्याकाळी दीपाला म्हटलं शेवटच्या रांगेतून शो बघण्यात काय अर्थ आहे? पाचशे बिचशेचं तिकीट तर परवडेगा नहीं ! त्यापेक्षा नंतर घरी डीव्हीडी आणून निवांतपणे बघू ! शिवाय कुठे दोन तास गाडी चालवत जायचं ! (…कोल्ह्याला द्राक्षं आंबट !!)
निखिललाही फोन करून टाकला – एकंदर आपलं जाणं अवघड आहे … मनाची तयारी कर !!
-----------------------------------
बुधवार – जुलै ३०, २००८
सकाळी १०:१५ वा. –
नवा दिवस, नवी आशा ! नवा दिवस, नवा प्रयत्न !!
“हॅलो पटेल व्हिडीयो ?”
“हाँ !”
“अनफर्गेटेबल टूर की टिकेट्स आयी हैं क्या ?”
“हाँ !”
“कितनी टिकट्स हैं ?”
“कितनी चाहिये? मेरे पास पाँच हैं !”
“अरे वा ! दो मिलेगी क्या ! मैं आप को क्रेडिट कार्ड ..”
“सिर्फ कॅश !”
“अच्छा आप रिहर्व्ह कर सकते हैं क्या… मैं लंच टाईम में आता हूँ !”
“नहीं भाई .. इतने फोन आ रहे हैं ! आप चान्स ले लो !” – फोन कट !!
(लंच टाईममधे जाणार कसा तू? आज नेमकी गाडी बिघडली म्हणून मित्राबरोबर ऑफिसला आलायस ना लेका !)
सकाळी १०:५० वा. –
“हॅलो पटेल व्हिडीयो?”
“हां !”
“मैं संदीप बोल रहा हूँ ! मैंने थोडी देर पहले फोन किया था अनफर्गेटेबल टूर के लिये ! आप प्लीsssज साढे बारा बजे तक प्लीज टिकट होल्ड कर सकते हैं क्या… मैं डेफ्फिनेटली आऊँगा !”
“ठीक है …लेकिन साडे बारा के बाद अगर समजो टिकट बिक गया ने…तो जबाबदारी मेरी नहीं !”
“हाँ … ठीक है ! आपका क्या नाम है ?”
“अतुल !”
“ओके .. थँक्स ! आता हूँ मैं !”
सकाळी ११:०० वा. --
ऑफिसचा फोन वाजला. पलीकडून दीपा बोलत होती.
“विचारलंस का रे ?”
“नाही अजून जमलं नाही… विचारतो.”
“अरे तुझ्या तिकीटांची मलाच पडलीय … लवकर बघ काहीतरी !”
“हो बघतो !”
सकाळी ११:१५ वा. --
आता मॅनेजरला विचारायचं की तासभर बाहेर जाऊन येऊ का ?
“Hey .. Can I ask you for two favors?”
“Ya?”
“Can I rush to Edison and second thing is… can I borrow your car ? I am trying to get the tickets for this Unforgettable tour and that person is ready to hold the tickets only till 12:30.”
“Oh sure… no problem…. and the tank is full … so don’t worry!”
“Thanks …. I will be back soon.”
चला हे तर मोठ्ठं काम झालं ! कशासाठी चाललोय ते मॅनेजरला सांगून वर त्याचीच गाडी घेऊन जायचं !! आज नशीब चांगलं दिसतंय !!!
सकाळी ११:२० वा. --
“हॅलो … पटेल व्हिडीयो ?”
“हाँ !”
“अतुलभाई हैं क्या? मैं संदीप बोल रहा हूँ ।“
“हाँ संदीपभाई बोलो..मैं अतुल !”
“अतुलभाई … मैं अभी निकल रहा हूँ… आधे घंटे में पहुँच जाऊँगा !”
“कोई बात नहीं. .. ठीक है… !”
…………
(आता ऑफिसपासून पटेल व्हिडियो अर्ध्या तासावर. सरळ माहिती असलेले इंटरस्टेट ७८ इस्ट आणि गार्डन स्टेट पार्क वे हे हाय वे घ्यावे.. कदाचित ट्रॅफिक नसेल तर बारापर्यत पोचू तिथे.)
…………
(एडिसनसाठी पार्क वे वरून १३१ नंबरची एक्झिट घ्यायचीय. त्यासाठी ७८ इस्ट वरून पार्क वे साऊथ घ्यायचा की नॉर्थ ? दक्षिणे दिशेने जायचं की उत्तर दिशेनं? प्रश्न … प्रश्न … प्रश्न !!! हां ठीक आहे पार्क वे नॉर्थ घेऊन चालेल….. नाही रे मागे एकदा तू साऊथ घेतला होतास… की तो नॉर्थच होता? साउथच बहुतेक..हो साऊथच… नाही रे बाबा नॉर्थ ! .. नॉर्थच घ्यायचा !)
…………
इंटरस्टेट ७८ वरून पार्क वेसाठी एक्झिट घेतली… समोर पार्क वे नॉर्थ आणि पार्क वे साऊथ अशा दोन पाट्या… गाडी पार्क वे नॉर्थच्या दिशेने नेणार इतक्यात डोक्यात विचार आला …(अरे ! आपण तर बहुतेक एडिसनच्या थोडे उत्तरेला आहोत… पार्क वे साऊथ घेतला तर एडिसन पार करून रस्ता तसाच पुढे समुद्र आणि बीचेसच्या दिशेने जातो !)
डोक्यात एकदम लख्ख प्रकाश पडला ! शेवटच्या क्षणी निर्णय घेऊन पार्क वे साऊथ घेतला !! (वाईटात वाईट काय होईल ? एक यु टर्न घ्यावा लागेल. नाहीतरी आपण रस्त्यांच्या बाबतीत ’यू, मी और हम’ आहोतच !!)
पार्क वेवर आल्यावर पहिली एक्झिट साईन एकशे बेचाळीसच्या आसपासची होती. हिशोब जुळला. (आत्ता आपण १३१ पेक्षा मोठ्या क्रमांकाच्या एक्झिटजवळ आहोत. दक्षिणेला जात आहोत म्हणजे एक्झिट क्रमांक कमी होत जातील. पर्फेक्ट … एडिसनला जाण्यासाठी हाच रस्ता बरोबर आहे !)
…………
पार्क वे वर वाहतुक सुरळीत चालू होती म्हणजे अजून एक धोका टळला होता. १३१ क्रमांकाची एक्झिट घेतली आणि ट्रॅफिक लाईटशी थांबलो.
“हॅलो … पटेल व्हिडियो ? अतुलभाई हैं क्या ?”
“ आप कोन बोल रहें ?”
“मैं संदीप”
“हाँ रूको एक मिनिट … ओ अत्तुलभाई आपका फोन..”
“हाँ .. बोलिये ?”
“अतुलभाई मैं संदीप… मैंने पार्क वे से एक्झिट ली है … एक पाँच – दस मिनट में आता हूँ !”
“हाँ हाँ … वांदा नहीं संदीपभाई !”
“ओके ..थँक्स !”
…………
सकाळी ११:५५ वा. --
पटेल व्हिडियोमधे पोचलो एकदाचा. आत्तापर्यंत न पाहिलेल्या अतुलभाईंनी तोंडभर हसून स्वागत केलं. त्यांच्याकडून दोन तिकीटं घेतली. अहाहाहा … स्वर्ग दोन बोटं का कायसा उरला ! माझ्यासमोरच लोकांचे तिकिटांसाठी फोन येत होते. मधल्या तासाभारात बाकीची तीन तिकीटं खपली होती. एकाला तर अतुलभाईंनी माझ्यासमोरच फोनवर सांगितलं की अभी लास्ट दो टिकट बेच दिया ! त्या दिवशी लॉटरीचं तिकीट घ्यायला पाहिजे होतं … नशीब फारच जोरावर होतं !
…………
हुश्श …. ! पटेल व्हिडियोमधून बाहेर पडलो. पहिला दीपाला फोन केला. ती म्हणे अरे केवढा एक्साइटेड आहेस तू ! मग … व्हायला नको ? बच्चन दर्शन घडू शकण्याची तिकीटं हातात होती !
दुपारी १२:१० वा. --
आता दोन तासांची धावपळ एकदम जाणवायला लागली. रस्ता क्रॉस केला आणि शांतपणे ‘जस्सी लस्सी & स्वीट मार्ट’ इथे गेलो. भर दुपारच्या उन्हात थंडगार उसाचा रस पिताना फारच मस्त वाटायला लागलं. पुण्यात धाकट्या भावाला फोन लावला ! मंदारला नुसतं म्हणालो की माझ्या हातात काय आहे माहिती आहे का? तर तो माझ्यापेक्षा दोन पावलं पुढे…तो म्हणे, “एबीच्या शोची तिकीटं का ?” मंदारशी बोलणं झाल्यावर पुण्यातच दीपाच्या बहिणीला (ऋतु) फोन केला. ती ही सॉलिड एक्साइटेड होती !!
दुपारी १२:५० वा. : --
ऑफिसमधे परत. मॅनेजरला मनापासून धन्यवादांसहित गाडीच्या किल्या परत दिल्या !! “आज कल पाँव जमीं पर नहीं पडते मेरे “ असं काहीतरी फीलिंग आलं होतं !
आता कुणी म्हणेलही की कशाला एवढे उद्योग करायचे ? असं काय सोनं लागलंय अमिताभला ? त्याचवेळी कित्येक जण असे भेटतील ज्यांना ही सगळी धडपड का करायची ते नक्की माहिती असेल. शेवटी ‘घायल की गत, घायल जाने’ हेच खरं !!!
---------------------------------------------------------
ता. क. -- :
हुर्रे sssss ! १५ ऑगस्ट २००८ – बच्चन दर्शन घडले … कान, डोळे तृप्त जाहले !
आता ह्या लेखाचा उत्तरार्ध लवकरच !!!
काही दिवसांत अधिक अधिक माहिती मिळायला लागली. अभिषेक, ऐश्वर्या, प्रीती झिंटा, रितेश देशमुख आणि दस्तुरखुद्द अमिताभ ! हे कमी होतं म्हणून की काय तर समजलं अमेरिकेतल्या शोजमधे माधुरी असेल !! हे तर सहीच ना …आधीच बिर्याणी, कबाब आणि भरलं पापलेट वगैरे असं ताट असणार हे समजलं होतं, त्यात आता जेवणानंतर फिरनीही आहे !
एवढं सगळं समजूनही आधी निवांतच होतो. ह्याला विचार, त्याला विचार, हा येणारे का बघ, तो का येत नाही विचार असं करण्यात काही दिवस गेले. ‘स्वभावाला औषध नसतं !’
नऊ ऑगस्टला न्यू जर्सी आणि पंधरा ऑगस्टला न्यू यॉर्क असे दोन शो जाहीर झाले होते. न्यू जर्सीचा शो दहा दिवसांवर आला तरी चित्रे सरकार निवांत होते. तिकीट काढण्याचा पत्ताच नाही. सासऱ्यांनी जणू कार्यक्रमाची स्थळं (Atlantic City – न्यू जर्सी आणि Nassau Coliseum – न्यू यॉर्क) आंदण दिली होती किंवा मागच्या जन्मी संस्थानिक होतो बहुतेक !!
असं करता करता शेवटी २७ जुलैला एका मित्राशी बोलणं झालं. तो म्हणाला त्याला न्यू जर्सीच्या शोचं कसंबसं तिकीट मिळालं. आता लवकर हालचाली करणं भाग होतं नाहीतर आहेच .. कार्यक्रम संपल्यावर रिडीफ.कॉमवर नुसते फोटो बघणं !
(स्वगत – अरे तो सदुसष्ठ वर्षांचा बच्चन आपल्यापासून दोनेक तासांच्या अंतरापर्यंत येतोय आणि आपण जायला नको? आयुष्यात एकदा तरी ह्या माणसाला ‘याचि देही याचि डोळा’ पहायचय ना … मग थोडी धावपळ कर की लेका !! अगदी तुझा हरी तुला खाटल्यावरी आणून देईल असं वाटलं तरी तोही आधी एक तिकीट स्वत:साठी ठेवेल आणि मगच तुला शोधत येईल !! त्यात तू तुझ्या आतेभावाला (निखिल) सांगीतलयस की शक्यतो तिकीट मिळवतो. तो हीरो तर पाच तास प्रवास करून येणार फक्त बच्चनला बघण्यासाठी !! जा पळ टोण्या जरा फोनाफोनी कर किंवा इंटरनेटवर तिकीट मिळतय का बघ !!! )
----------------------------------
मंगळवार – जुलै २९, २००८
सकाळी १०:०० वा. --
देसी लोकांच्या भरवशाची वेबसाईट सुलेखा.कॉम ! इथे फक्त पाचशे डॉलर्सची तिकीटं राहिली होती ! बाकी तिकीटं सोल्ड आऊट !! पाचशे डॉलर्सचं तिकीट काढलं असतं तर घरी परत येताना थंडीच भरली असती !! पहिल्याच प्रयत्नात माशी शिंकली … मनात शंकेची पाल चुकचुकली !! च्यायला तिकीटं मिळतायत की नाही आता !! देसी पार्टी.कॉम आणि देसी क्लब.कॉम ह्या आजून दोन वेब साईट्स पाहिल्या. तिथेही तीच कथा !! ह्या तीन ठिकाणीच तिकीट ऑनलाईन मिळू शकणार होते. तिथल्या आशा संपल्या !!!
सकाळी ११:०० वा. --
“हॅलो … ए टू झी म्युझिक?”
“हाँ बोलो !”
“आप के पास अनफर्गेटेबल टूर की टिकेट्स हैं क्या ?”
“नहीं भाई … मैंने सब बिक डाली !”
सकाळी ११: १० वा. –
(च्यायला ह्या पूजांका एंटरप्राइजेसचा फोन नंबर सारखा बिझी येतोय. बरोबर आहे म्हणा ! ते एव्हेंट ऑर्गनायझर्स आहेत म्हणल्यावर त्यांना कुठली उसंत आता ! अरे हो बाबा .. पण तुझ्या तिकीटाचं काय ? !!)
दुपारी १२:०० ते १२:३० वा. – लंच टाईम
पूजांकाच्या वेबसाईटवर जितक्या दुकानांचे फोन नंबर होते त्या सगळ्यांना फोन झाले. सगळीकडे नन्नाचा पाढा !! नाही म्हणायला एक / दोन ठिकाणी अगदी शेवटची तिकीटं होती ! तिथे बसायचं म्हणजे क्लोज सर्कीट स्क्रीनवर दिसणाऱ्या दाढीच्या रंगावरून ओळखायला लागलं असतं – समोर अमिताभ आहे की अभिषेक !!
आशेचा किरण एकच – न्यू जर्सी़च्या एडिसन भागातला पटेल व्हिडीयोवाला म्हणालाय कदाचित उद्या त्याच्याकडे अजून काही तिकीटं येतील. कितीची, किती -- आत्ता काहीच सांगू शकत नाही !
दुपारी ३:०० वा. --
अचानक डोक्यात विचार चमकला. (अरे आपली एक देसी सहकारी आहे. तिच्या वडिलांचं न्यू यॉर्कमधे रेस्टॉरंट आहे. कदाचित ती काही मदत करू शकेल का पहावं.)
तिला ईमेल पाठवली. तिचं उत्तर आलं की तिचे वडील भरत जोतवानीला ओळखतात. ते काही प्रयत्न करू शकतील का बघते पण खूप महागाची तिकीटं मिळू शकतील. (चला ! हिचे वडील डायरेक्टली इव्हेंट ऑर्गनायझरलाच ओळखतात ! बघू या लक बाय चान्स काही होतंय का ?)
संध्याकाळी दीपाला म्हटलं शेवटच्या रांगेतून शो बघण्यात काय अर्थ आहे? पाचशे बिचशेचं तिकीट तर परवडेगा नहीं ! त्यापेक्षा नंतर घरी डीव्हीडी आणून निवांतपणे बघू ! शिवाय कुठे दोन तास गाडी चालवत जायचं ! (…कोल्ह्याला द्राक्षं आंबट !!)
निखिललाही फोन करून टाकला – एकंदर आपलं जाणं अवघड आहे … मनाची तयारी कर !!
-----------------------------------
बुधवार – जुलै ३०, २००८
सकाळी १०:१५ वा. –
नवा दिवस, नवी आशा ! नवा दिवस, नवा प्रयत्न !!
“हॅलो पटेल व्हिडीयो ?”
“हाँ !”
“अनफर्गेटेबल टूर की टिकेट्स आयी हैं क्या ?”
“हाँ !”
“कितनी टिकट्स हैं ?”
“कितनी चाहिये? मेरे पास पाँच हैं !”
“अरे वा ! दो मिलेगी क्या ! मैं आप को क्रेडिट कार्ड ..”
“सिर्फ कॅश !”
“अच्छा आप रिहर्व्ह कर सकते हैं क्या… मैं लंच टाईम में आता हूँ !”
“नहीं भाई .. इतने फोन आ रहे हैं ! आप चान्स ले लो !” – फोन कट !!
(लंच टाईममधे जाणार कसा तू? आज नेमकी गाडी बिघडली म्हणून मित्राबरोबर ऑफिसला आलायस ना लेका !)
सकाळी १०:५० वा. –
“हॅलो पटेल व्हिडीयो?”
“हां !”
“मैं संदीप बोल रहा हूँ ! मैंने थोडी देर पहले फोन किया था अनफर्गेटेबल टूर के लिये ! आप प्लीsssज साढे बारा बजे तक प्लीज टिकट होल्ड कर सकते हैं क्या… मैं डेफ्फिनेटली आऊँगा !”
“ठीक है …लेकिन साडे बारा के बाद अगर समजो टिकट बिक गया ने…तो जबाबदारी मेरी नहीं !”
“हाँ … ठीक है ! आपका क्या नाम है ?”
“अतुल !”
“ओके .. थँक्स ! आता हूँ मैं !”
सकाळी ११:०० वा. --
ऑफिसचा फोन वाजला. पलीकडून दीपा बोलत होती.
“विचारलंस का रे ?”
“नाही अजून जमलं नाही… विचारतो.”
“अरे तुझ्या तिकीटांची मलाच पडलीय … लवकर बघ काहीतरी !”
“हो बघतो !”
सकाळी ११:१५ वा. --
आता मॅनेजरला विचारायचं की तासभर बाहेर जाऊन येऊ का ?
“Hey .. Can I ask you for two favors?”
“Ya?”
“Can I rush to Edison and second thing is… can I borrow your car ? I am trying to get the tickets for this Unforgettable tour and that person is ready to hold the tickets only till 12:30.”
“Oh sure… no problem…. and the tank is full … so don’t worry!”
“Thanks …. I will be back soon.”
चला हे तर मोठ्ठं काम झालं ! कशासाठी चाललोय ते मॅनेजरला सांगून वर त्याचीच गाडी घेऊन जायचं !! आज नशीब चांगलं दिसतंय !!!
सकाळी ११:२० वा. --
“हॅलो … पटेल व्हिडीयो ?”
“हाँ !”
“अतुलभाई हैं क्या? मैं संदीप बोल रहा हूँ ।“
“हाँ संदीपभाई बोलो..मैं अतुल !”
“अतुलभाई … मैं अभी निकल रहा हूँ… आधे घंटे में पहुँच जाऊँगा !”
“कोई बात नहीं. .. ठीक है… !”
…………
(आता ऑफिसपासून पटेल व्हिडियो अर्ध्या तासावर. सरळ माहिती असलेले इंटरस्टेट ७८ इस्ट आणि गार्डन स्टेट पार्क वे हे हाय वे घ्यावे.. कदाचित ट्रॅफिक नसेल तर बारापर्यत पोचू तिथे.)
…………
(एडिसनसाठी पार्क वे वरून १३१ नंबरची एक्झिट घ्यायचीय. त्यासाठी ७८ इस्ट वरून पार्क वे साऊथ घ्यायचा की नॉर्थ ? दक्षिणे दिशेने जायचं की उत्तर दिशेनं? प्रश्न … प्रश्न … प्रश्न !!! हां ठीक आहे पार्क वे नॉर्थ घेऊन चालेल….. नाही रे मागे एकदा तू साऊथ घेतला होतास… की तो नॉर्थच होता? साउथच बहुतेक..हो साऊथच… नाही रे बाबा नॉर्थ ! .. नॉर्थच घ्यायचा !)
…………
इंटरस्टेट ७८ वरून पार्क वेसाठी एक्झिट घेतली… समोर पार्क वे नॉर्थ आणि पार्क वे साऊथ अशा दोन पाट्या… गाडी पार्क वे नॉर्थच्या दिशेने नेणार इतक्यात डोक्यात विचार आला …(अरे ! आपण तर बहुतेक एडिसनच्या थोडे उत्तरेला आहोत… पार्क वे साऊथ घेतला तर एडिसन पार करून रस्ता तसाच पुढे समुद्र आणि बीचेसच्या दिशेने जातो !)
डोक्यात एकदम लख्ख प्रकाश पडला ! शेवटच्या क्षणी निर्णय घेऊन पार्क वे साऊथ घेतला !! (वाईटात वाईट काय होईल ? एक यु टर्न घ्यावा लागेल. नाहीतरी आपण रस्त्यांच्या बाबतीत ’यू, मी और हम’ आहोतच !!)
पार्क वेवर आल्यावर पहिली एक्झिट साईन एकशे बेचाळीसच्या आसपासची होती. हिशोब जुळला. (आत्ता आपण १३१ पेक्षा मोठ्या क्रमांकाच्या एक्झिटजवळ आहोत. दक्षिणेला जात आहोत म्हणजे एक्झिट क्रमांक कमी होत जातील. पर्फेक्ट … एडिसनला जाण्यासाठी हाच रस्ता बरोबर आहे !)
…………
पार्क वे वर वाहतुक सुरळीत चालू होती म्हणजे अजून एक धोका टळला होता. १३१ क्रमांकाची एक्झिट घेतली आणि ट्रॅफिक लाईटशी थांबलो.
“हॅलो … पटेल व्हिडियो ? अतुलभाई हैं क्या ?”
“ आप कोन बोल रहें ?”
“मैं संदीप”
“हाँ रूको एक मिनिट … ओ अत्तुलभाई आपका फोन..”
“हाँ .. बोलिये ?”
“अतुलभाई मैं संदीप… मैंने पार्क वे से एक्झिट ली है … एक पाँच – दस मिनट में आता हूँ !”
“हाँ हाँ … वांदा नहीं संदीपभाई !”
“ओके ..थँक्स !”
…………
सकाळी ११:५५ वा. --
पटेल व्हिडियोमधे पोचलो एकदाचा. आत्तापर्यंत न पाहिलेल्या अतुलभाईंनी तोंडभर हसून स्वागत केलं. त्यांच्याकडून दोन तिकीटं घेतली. अहाहाहा … स्वर्ग दोन बोटं का कायसा उरला ! माझ्यासमोरच लोकांचे तिकिटांसाठी फोन येत होते. मधल्या तासाभारात बाकीची तीन तिकीटं खपली होती. एकाला तर अतुलभाईंनी माझ्यासमोरच फोनवर सांगितलं की अभी लास्ट दो टिकट बेच दिया ! त्या दिवशी लॉटरीचं तिकीट घ्यायला पाहिजे होतं … नशीब फारच जोरावर होतं !
…………
हुश्श …. ! पटेल व्हिडियोमधून बाहेर पडलो. पहिला दीपाला फोन केला. ती म्हणे अरे केवढा एक्साइटेड आहेस तू ! मग … व्हायला नको ? बच्चन दर्शन घडू शकण्याची तिकीटं हातात होती !
दुपारी १२:१० वा. --
आता दोन तासांची धावपळ एकदम जाणवायला लागली. रस्ता क्रॉस केला आणि शांतपणे ‘जस्सी लस्सी & स्वीट मार्ट’ इथे गेलो. भर दुपारच्या उन्हात थंडगार उसाचा रस पिताना फारच मस्त वाटायला लागलं. पुण्यात धाकट्या भावाला फोन लावला ! मंदारला नुसतं म्हणालो की माझ्या हातात काय आहे माहिती आहे का? तर तो माझ्यापेक्षा दोन पावलं पुढे…तो म्हणे, “एबीच्या शोची तिकीटं का ?” मंदारशी बोलणं झाल्यावर पुण्यातच दीपाच्या बहिणीला (ऋतु) फोन केला. ती ही सॉलिड एक्साइटेड होती !!
दुपारी १२:५० वा. : --
ऑफिसमधे परत. मॅनेजरला मनापासून धन्यवादांसहित गाडीच्या किल्या परत दिल्या !! “आज कल पाँव जमीं पर नहीं पडते मेरे “ असं काहीतरी फीलिंग आलं होतं !
आता कुणी म्हणेलही की कशाला एवढे उद्योग करायचे ? असं काय सोनं लागलंय अमिताभला ? त्याचवेळी कित्येक जण असे भेटतील ज्यांना ही सगळी धडपड का करायची ते नक्की माहिती असेल. शेवटी ‘घायल की गत, घायल जाने’ हेच खरं !!!
---------------------------------------------------------
ता. क. -- :
हुर्रे sssss ! १५ ऑगस्ट २००८ – बच्चन दर्शन घडले … कान, डोळे तृप्त जाहले !
आता ह्या लेखाचा उत्तरार्ध लवकरच !!!
Friday, July 18, 2008
पानसेबाई
“अरे व्वा ! शाळा सुरू होऊन बरेच दिवस झाले. आपल्या तिसरीच्या बाई अजून कुणालाच ‘चेंगट’ किंवा ‘शुंभ’ म्हणाल्या नाहीयेत !”
पानसेबाईंची पहिली आठवण मनात ठसलीय ती अशी !!
कोवळ्या वयाचं मन अगदी टीपकागद असतं ! चांगलं-वाईट जे कानावर पडेल तर अगदी आतपर्यंत शोषलं जातं. दुखऱ्या शब्दाने टच्चकन पापणीत येतं आणि हसऱ्या शब्दाने डोळ्यांत आभाळ मावतं !
आमच्या पानसेबाई दिसायला कशा होत्या सांगू? अशा छान शिडशिडीत होत्या. रंगाने तांदळापेक्षा गव्हाजवळच्या होत्या. पाठीचा कणा ताठ होता. चालणं झपझप नि हालचाली झटपट होत्या. आवाज खणखणीत होता पण बोलणं मात्र मृदू होतं. खरंतर नुसतंच आवाज खणखणीत होता हे सांगून भागणार नाही. त्यांच्या आवाजाला एक नादमय गोडवा होता. मुख्य म्हणजे वाणी अगदी स्पष्ट होती. खरंतर त्यांची निवृत्ती काही वर्षांपलीकडेच उभी होती, पण ती जाणीव फक्त चेहऱ्यावरच्या काही सुरकुत्यांना आणि केसांच्या चांदीला होती. त्या केसांचा नीट बसवलेला छोटा अंबाडा बांधायच्या आणि ह्या सगळ्या वर्णनाला योग्य अशी नऊवारी साडी नेसायच्या. नऊवारी साडीमुळे तर त्या आम्हाला शाळेत शिकवणाऱ्या आजीच वाटायच्या ! त्यांच्या हाती एक छोटी कापडी पिशवी असायची.
पानसेबाईंच्या शिकवण्याबद्दल तर काय सांगू? म्हणायच्या जे आवडेल ते आधी कर ! त्या सगळ्या मुलांच्या पालकांना एक आवर्जून सांगायच्या की मुलं अभ्यास करतात हो, फक्त त्यांना गोडी लागायला पाहिजे. ती गोडी कशी लागेल तेव्हढं आपण बघायचं. तेव्हा नीट कळायचं नाही पण आता समजतं की किती मोठी गोष्ट त्या सोप्या भाषेत सांगायच्या. नुसत्या सांगायच्या नाहीत तर आमच्याबरोबर रोज जगायच्या. ‘तारे जमीन पर’ बघताना पानसेबाईंची खूप आठवण आली. त्यातला ‘राम शंकर निकुंभ’तरी वेगळं काय म्हणत होता? मुलांचं शक्तिस्थान नीट वापरलं तर त्याचा उपयोग इतर ठिकाणीही करता येतो !!!
एखादा मुलगा खिडकीतून बाहेर बघत बसला असेल तर थोडा वेळ त्याला तसंच बघू द्यायच्या. उगाच ओरडून त्याची तंद्री भंग नाही करायच्या. मग त्याच्या जोडीला सगळ्या वर्गालाच बाहेर बघू द्यायच्या. झाडावरचा एखादा पक्षी दाखवायच्या. मोकळ्या मैदानापलीकडल्या रस्त्यावरून धावणारी लालचुटूक बस दाखवायच्या. मग बोलता-बोलता अलगद सगळ्यांचं लक्ष, त्या जे काही वर्गात शिकवत असतील त्याकडे, वळवायच्या. खिडकीबाहेर बघायला सुरूवात केलेला मुलगाही आपोआप परत मनानेही वर्गात यायचा !
लहानपणी आपण खूपदा ऐकतो की अक्षर कसं मोत्याच्या दाण्यासारखं हवं ! पानसेबांईंचं अक्षर तसंच होतं … मोत्याच्या दाण्यासारखं ! नुसतं वहीतलंच नाही तर फळ्यावर लिहिलेलंसुध्दा !! बरेचदा असं दिसतं की फळ्यावर लिहिताना अक्षर नीट येत नाही. काहीजण टेकडी चढतात तर काही टेकडी उतरतात !!! काहींचं अक्षर लहान आकारापासून सुरू होतं ते मोठं होत जातं ! काहींचा हत्ती निघतो आणि पूर्णविरामापाशी मुंगी पोचते !!! सलग एका ओळीत, एका मापाची अक्षरं लिहू शकणारे कमीच ! पानसेबाईंना फळ्यावर लिहिताना पाहूनच शिकलो की, पेनने वहीवर लिहिताना, पेन धरलेला हात आपण वहीवर टेकवतो पण फळ्यावर हात टेकवायचा नसतो .. फक्त खडू टेकवायचा आणि लिहायचं !
मला वाटतं पानसेबाई सगळ्या मुलांना खूप आवडायच्या त्याचं सगळ्यात महत्वाचं कारण म्हणजे त्या प्रत्येकातलं वेगळेपण शोधायच्या, जपायच्या आणि जोपासायच्याही. माझ्यापुरतं सांगायचं तर पानसेबाईंनी बहुतेक लगेच ओळखलं की ह्याला अभ्यास करण्यापेक्षा पुस्तकं वाचायला आवडतं आणि धड्यातली उत्तरं पाठ करण्यापेक्षा भाषणाचं पाठांतर आवडतंय. वक्तृत्वस्पर्धा आणि नाटकांमधे भाग घेण्यासाठी त्यांनी सतत प्रोत्साहन दिलं. कधी त्यांना मोकळा तास असला तर स्वत: जरा आराम करण्याऐवजी नाटक, भाषण असली खुडबूड करणाऱ्या आम्हा पोरांवर मेहनत घेत बसायच्या.
मला आठवतंय त्या वर्षी शाळेच्या गॅदरिंगला त्यांनी मला ‘सिंहगडचा शिलेदार’ असं भाषण दिलं होतं. ते शिवाजी महाराजांच्या मावळ्याचं स्वगत अशा प्रकारचं होतं. भाषण पाठ करून घेणं आणि आवाजातले चढ-उतार ह्यावर शाळेत पानसेबाईंनी आणि घरी आईने जातीने लक्ष दिलं होतं. माझी आईसुद्धा शिक्षिका असल्याने शाळेत आणि घरीही शिक्षिकांचं जातीनं लक्ष होतं. आईनं खूप हौसेनं मावळ्याचा पांढरा ड्रेस, कमरेला शेला, खोटी तलवार, डोक्यावर आडवी पगडी वगैरे असं सगळं आणलं होतं. मिशीच्या जागी पेन्सिलने रेष काढली होती. कॉलेजमधे नंतर पुरूषोत्तम करंडक वगैरे केलं पण स्टेजमागच्या खोलीत मेक-अप करताना छातीचे ठोके आपसूक वाढण्याचा पहिला अनुभव म्हणजे ते मावळ्याचं स्वगत !
स्टेजवर गेल्यावर समोर बसलेले असंख्य चेहरे बघून पहिले काही सेकंद बोबडीच वळली ! सगळ्या चेहऱ्यांचा मिळून एक मोठ्ठा चेहरा समोरच्या अंधारातून आपल्याकडे बघतोय असं वाटायला लागलं !! शरीराचा तोल एका पायावरून दुस़ऱ्या पायावर अशी अस्वस्थ चुळबूळ सुरू झाली, छातीचे ठोके माईकमधून सगळ्यांना ऐकू जातायत असं वाटायला लागलं, दोन्ही हाताच्या तळव्यांना दरदरून घाम..! भरीत भर म्हणून, पाठांतराच्या कप्प्यावर, मेंदूनं विस्मृतीचं आवरण घालून ठेवलं !! थोडक्यात म्हणजे फजितीची पूर्वतयारी झाली होती !!
अस्वस्थपणे भिरभिरत्या नजरेला विंगमधल्या पानसेबाई दिसल्या. त्यांच्यातल्या आजीने नेहमीचं, ओळखीचं स्मित दिलं. त्या नजरेतल्या विश्वासाने धीर दिला, हुरूप वाढला !! हिंदी सिनेमात कसं… मारामारी संपली की पाऊस थांबतो आणि स्वच्छ ऊन पडतं ना तसं काहीतरी डोक्यात झालं. समोर कुणीच दिसेनासं झालं आणि मोकळ्या जागेत शाळेतल्या खुर्चीवर बसून पानसेबाई नेहमीसारख्या भाषणाची तयारी करून घेतायत असं वाटलं. “आदरणीय शिक्षक आणि माझ्या मित्र-मैत्रिणींनो” हे भाषण सुरू करण्याआधीचे शब्द आठवले !(एकदम टिपीकल शाळकरी बरं का !!) त्यानंतर साधारण पाच मिनिटे माझ्यपुरतं घड्याळ थांबलं होतं..आपण काहीतरी बोलतोय एवढंच जाणवत होतं. मग आठवतोय तो एकदम टाळ्यांचा आवाज आणि पाठीवरून फिरणारा पानसेबाईंचा हात ! नेहमीसारखाच… आश्वासक नि अभिमानपूर्वक !! ‘भीड चेपणं’ किंवा ‘स्टेज फ्राईट जाणं’ ज्याला म्हणतात ना ते त्या दिवशी घडलं !
पुढच्या वर्षी चौथीत गेल्यावर शिक्षिका बदलल्या आणि पाचवीपासून तर माध्यमिक शाळा झाली. नंतर कधीतरी पानसेबाई जाता-येताना भेटायच्या पण मग त्या निवृत्तही झाल्या.
नवीन दिवस उगवताना जुने दिवस मावळत असतात. ‘एकदा पानसेबाईंना भेटून यायला हवं’ हा विचार खूपदा मनात यायचा पण त्याचा आचार कधी झालाच नाही. ‘शाळा सुटली, पाटी फुटली’ ! कॉलेज, मित्र-मैत्रिणी, करियरची तयारी, नोकरी … ठराविक टप्यांप्रमाणे वेग घेत गाडी चालू राहिली. एखाद्या स्टेशनवर घटकाभर थांबून पानसेबाईंची विचारपूस राहूनच गेली. काही वर्षांपूर्वी समजलं पानसेबाई गेल्या ! देवासारख्या आल्या होत्या, त्याच्याकडेच परत गेल्या !! मनातली बोच अजून तीव्र झाली !!
असं म्हणतात युधिष्टिराला यक्षाने विचारलं होतं की मनुष्याच्या जीवनातली सगळ्या विचित्र गोष्ट कुठली? युधिष्टिर म्हणाला की आपण एक ना एक दिवस मरणार हे माहित असूनही मनुष्य असा वागतो की जणू तो अमर आहे. गोष्ट अशीच काही आहे ना? चूकभूल घ्यावी पण मतितार्थ तोच. ‘एकदा पानसेबाईंना भेटून यायला हवं’ ह्यातलं ‘एकदा’ कधीतरी जमवायलाच हवं होतं.
एक वर्ष.. फक्त एकच वर्ष पानसेबाई मला शिकवायला होत्या पण काय देऊन गेल्या ते सांगता येत नाही ! बकुळफुलं ओंजळीत कितीवेळ होती ते महत्वाचं नसतं… मनात सुगंध दरवळतच राहतो !!!
---
गुरुपौर्णिमा - २००८
---
पानसेबाईंची पहिली आठवण मनात ठसलीय ती अशी !!
कोवळ्या वयाचं मन अगदी टीपकागद असतं ! चांगलं-वाईट जे कानावर पडेल तर अगदी आतपर्यंत शोषलं जातं. दुखऱ्या शब्दाने टच्चकन पापणीत येतं आणि हसऱ्या शब्दाने डोळ्यांत आभाळ मावतं !
आमच्या पानसेबाई दिसायला कशा होत्या सांगू? अशा छान शिडशिडीत होत्या. रंगाने तांदळापेक्षा गव्हाजवळच्या होत्या. पाठीचा कणा ताठ होता. चालणं झपझप नि हालचाली झटपट होत्या. आवाज खणखणीत होता पण बोलणं मात्र मृदू होतं. खरंतर नुसतंच आवाज खणखणीत होता हे सांगून भागणार नाही. त्यांच्या आवाजाला एक नादमय गोडवा होता. मुख्य म्हणजे वाणी अगदी स्पष्ट होती. खरंतर त्यांची निवृत्ती काही वर्षांपलीकडेच उभी होती, पण ती जाणीव फक्त चेहऱ्यावरच्या काही सुरकुत्यांना आणि केसांच्या चांदीला होती. त्या केसांचा नीट बसवलेला छोटा अंबाडा बांधायच्या आणि ह्या सगळ्या वर्णनाला योग्य अशी नऊवारी साडी नेसायच्या. नऊवारी साडीमुळे तर त्या आम्हाला शाळेत शिकवणाऱ्या आजीच वाटायच्या ! त्यांच्या हाती एक छोटी कापडी पिशवी असायची.
पानसेबाईंच्या शिकवण्याबद्दल तर काय सांगू? म्हणायच्या जे आवडेल ते आधी कर ! त्या सगळ्या मुलांच्या पालकांना एक आवर्जून सांगायच्या की मुलं अभ्यास करतात हो, फक्त त्यांना गोडी लागायला पाहिजे. ती गोडी कशी लागेल तेव्हढं आपण बघायचं. तेव्हा नीट कळायचं नाही पण आता समजतं की किती मोठी गोष्ट त्या सोप्या भाषेत सांगायच्या. नुसत्या सांगायच्या नाहीत तर आमच्याबरोबर रोज जगायच्या. ‘तारे जमीन पर’ बघताना पानसेबाईंची खूप आठवण आली. त्यातला ‘राम शंकर निकुंभ’तरी वेगळं काय म्हणत होता? मुलांचं शक्तिस्थान नीट वापरलं तर त्याचा उपयोग इतर ठिकाणीही करता येतो !!!
एखादा मुलगा खिडकीतून बाहेर बघत बसला असेल तर थोडा वेळ त्याला तसंच बघू द्यायच्या. उगाच ओरडून त्याची तंद्री भंग नाही करायच्या. मग त्याच्या जोडीला सगळ्या वर्गालाच बाहेर बघू द्यायच्या. झाडावरचा एखादा पक्षी दाखवायच्या. मोकळ्या मैदानापलीकडल्या रस्त्यावरून धावणारी लालचुटूक बस दाखवायच्या. मग बोलता-बोलता अलगद सगळ्यांचं लक्ष, त्या जे काही वर्गात शिकवत असतील त्याकडे, वळवायच्या. खिडकीबाहेर बघायला सुरूवात केलेला मुलगाही आपोआप परत मनानेही वर्गात यायचा !
लहानपणी आपण खूपदा ऐकतो की अक्षर कसं मोत्याच्या दाण्यासारखं हवं ! पानसेबांईंचं अक्षर तसंच होतं … मोत्याच्या दाण्यासारखं ! नुसतं वहीतलंच नाही तर फळ्यावर लिहिलेलंसुध्दा !! बरेचदा असं दिसतं की फळ्यावर लिहिताना अक्षर नीट येत नाही. काहीजण टेकडी चढतात तर काही टेकडी उतरतात !!! काहींचं अक्षर लहान आकारापासून सुरू होतं ते मोठं होत जातं ! काहींचा हत्ती निघतो आणि पूर्णविरामापाशी मुंगी पोचते !!! सलग एका ओळीत, एका मापाची अक्षरं लिहू शकणारे कमीच ! पानसेबाईंना फळ्यावर लिहिताना पाहूनच शिकलो की, पेनने वहीवर लिहिताना, पेन धरलेला हात आपण वहीवर टेकवतो पण फळ्यावर हात टेकवायचा नसतो .. फक्त खडू टेकवायचा आणि लिहायचं !
मला वाटतं पानसेबाई सगळ्या मुलांना खूप आवडायच्या त्याचं सगळ्यात महत्वाचं कारण म्हणजे त्या प्रत्येकातलं वेगळेपण शोधायच्या, जपायच्या आणि जोपासायच्याही. माझ्यापुरतं सांगायचं तर पानसेबाईंनी बहुतेक लगेच ओळखलं की ह्याला अभ्यास करण्यापेक्षा पुस्तकं वाचायला आवडतं आणि धड्यातली उत्तरं पाठ करण्यापेक्षा भाषणाचं पाठांतर आवडतंय. वक्तृत्वस्पर्धा आणि नाटकांमधे भाग घेण्यासाठी त्यांनी सतत प्रोत्साहन दिलं. कधी त्यांना मोकळा तास असला तर स्वत: जरा आराम करण्याऐवजी नाटक, भाषण असली खुडबूड करणाऱ्या आम्हा पोरांवर मेहनत घेत बसायच्या.
मला आठवतंय त्या वर्षी शाळेच्या गॅदरिंगला त्यांनी मला ‘सिंहगडचा शिलेदार’ असं भाषण दिलं होतं. ते शिवाजी महाराजांच्या मावळ्याचं स्वगत अशा प्रकारचं होतं. भाषण पाठ करून घेणं आणि आवाजातले चढ-उतार ह्यावर शाळेत पानसेबाईंनी आणि घरी आईने जातीने लक्ष दिलं होतं. माझी आईसुद्धा शिक्षिका असल्याने शाळेत आणि घरीही शिक्षिकांचं जातीनं लक्ष होतं. आईनं खूप हौसेनं मावळ्याचा पांढरा ड्रेस, कमरेला शेला, खोटी तलवार, डोक्यावर आडवी पगडी वगैरे असं सगळं आणलं होतं. मिशीच्या जागी पेन्सिलने रेष काढली होती. कॉलेजमधे नंतर पुरूषोत्तम करंडक वगैरे केलं पण स्टेजमागच्या खोलीत मेक-अप करताना छातीचे ठोके आपसूक वाढण्याचा पहिला अनुभव म्हणजे ते मावळ्याचं स्वगत !
स्टेजवर गेल्यावर समोर बसलेले असंख्य चेहरे बघून पहिले काही सेकंद बोबडीच वळली ! सगळ्या चेहऱ्यांचा मिळून एक मोठ्ठा चेहरा समोरच्या अंधारातून आपल्याकडे बघतोय असं वाटायला लागलं !! शरीराचा तोल एका पायावरून दुस़ऱ्या पायावर अशी अस्वस्थ चुळबूळ सुरू झाली, छातीचे ठोके माईकमधून सगळ्यांना ऐकू जातायत असं वाटायला लागलं, दोन्ही हाताच्या तळव्यांना दरदरून घाम..! भरीत भर म्हणून, पाठांतराच्या कप्प्यावर, मेंदूनं विस्मृतीचं आवरण घालून ठेवलं !! थोडक्यात म्हणजे फजितीची पूर्वतयारी झाली होती !!
अस्वस्थपणे भिरभिरत्या नजरेला विंगमधल्या पानसेबाई दिसल्या. त्यांच्यातल्या आजीने नेहमीचं, ओळखीचं स्मित दिलं. त्या नजरेतल्या विश्वासाने धीर दिला, हुरूप वाढला !! हिंदी सिनेमात कसं… मारामारी संपली की पाऊस थांबतो आणि स्वच्छ ऊन पडतं ना तसं काहीतरी डोक्यात झालं. समोर कुणीच दिसेनासं झालं आणि मोकळ्या जागेत शाळेतल्या खुर्चीवर बसून पानसेबाई नेहमीसारख्या भाषणाची तयारी करून घेतायत असं वाटलं. “आदरणीय शिक्षक आणि माझ्या मित्र-मैत्रिणींनो” हे भाषण सुरू करण्याआधीचे शब्द आठवले !(एकदम टिपीकल शाळकरी बरं का !!) त्यानंतर साधारण पाच मिनिटे माझ्यपुरतं घड्याळ थांबलं होतं..आपण काहीतरी बोलतोय एवढंच जाणवत होतं. मग आठवतोय तो एकदम टाळ्यांचा आवाज आणि पाठीवरून फिरणारा पानसेबाईंचा हात ! नेहमीसारखाच… आश्वासक नि अभिमानपूर्वक !! ‘भीड चेपणं’ किंवा ‘स्टेज फ्राईट जाणं’ ज्याला म्हणतात ना ते त्या दिवशी घडलं !
पुढच्या वर्षी चौथीत गेल्यावर शिक्षिका बदलल्या आणि पाचवीपासून तर माध्यमिक शाळा झाली. नंतर कधीतरी पानसेबाई जाता-येताना भेटायच्या पण मग त्या निवृत्तही झाल्या.
नवीन दिवस उगवताना जुने दिवस मावळत असतात. ‘एकदा पानसेबाईंना भेटून यायला हवं’ हा विचार खूपदा मनात यायचा पण त्याचा आचार कधी झालाच नाही. ‘शाळा सुटली, पाटी फुटली’ ! कॉलेज, मित्र-मैत्रिणी, करियरची तयारी, नोकरी … ठराविक टप्यांप्रमाणे वेग घेत गाडी चालू राहिली. एखाद्या स्टेशनवर घटकाभर थांबून पानसेबाईंची विचारपूस राहूनच गेली. काही वर्षांपूर्वी समजलं पानसेबाई गेल्या ! देवासारख्या आल्या होत्या, त्याच्याकडेच परत गेल्या !! मनातली बोच अजून तीव्र झाली !!
असं म्हणतात युधिष्टिराला यक्षाने विचारलं होतं की मनुष्याच्या जीवनातली सगळ्या विचित्र गोष्ट कुठली? युधिष्टिर म्हणाला की आपण एक ना एक दिवस मरणार हे माहित असूनही मनुष्य असा वागतो की जणू तो अमर आहे. गोष्ट अशीच काही आहे ना? चूकभूल घ्यावी पण मतितार्थ तोच. ‘एकदा पानसेबाईंना भेटून यायला हवं’ ह्यातलं ‘एकदा’ कधीतरी जमवायलाच हवं होतं.
एक वर्ष.. फक्त एकच वर्ष पानसेबाई मला शिकवायला होत्या पण काय देऊन गेल्या ते सांगता येत नाही ! बकुळफुलं ओंजळीत कितीवेळ होती ते महत्वाचं नसतं… मनात सुगंध दरवळतच राहतो !!!
---
गुरुपौर्णिमा - २००८
---
Friday, June 27, 2008
लग्नाआधी नि लग्नानंतर
'शादी से पहले और शादी के बाद' ह्या माझ्या हिंदी कवितेचा अनुवाद !!!
मूळ हिंदी कविता ह्याच ब्लॉगवर वाचता येईल.
--------------------------------------------------------------------
लग्नाआधी हाती हात
शब्दांमधे मधुर मिठास
फोनवर बोलणं तासनतास
भेटल्यावरही रोजचं खास …१
आकाशीचा रंग निळा
वा असो घनघोर वर्षा
कप कॉफीचा छोटासा
दोन जीवांना हो पुरेसा….२
लग्न होता सारे संपले
तिचे ‘ना’ केवळ नाव बदले
संध्याकाळी येतो घरी मी
घेऊनिया भाजीचे ओझे …३
एकांती मग बोलतो अजूनि
ना वेळेचा हिशोब ठेवूनि
घरखर्च नि ‘फी’ पोरांची
जमा संपते चुटकीसरशी …४
मात्र आटलं प्रेम नाही
पण सांगाया वेळ नाही
करता संवाद नजरेतूनी
फुका शब्दांचा खेळ नाही …५
मूळ हिंदी कविता ह्याच ब्लॉगवर वाचता येईल.
--------------------------------------------------------------------
लग्नाआधी हाती हात
शब्दांमधे मधुर मिठास
फोनवर बोलणं तासनतास
भेटल्यावरही रोजचं खास …१
आकाशीचा रंग निळा
वा असो घनघोर वर्षा
कप कॉफीचा छोटासा
दोन जीवांना हो पुरेसा….२
लग्न होता सारे संपले
तिचे ‘ना’ केवळ नाव बदले
संध्याकाळी येतो घरी मी
घेऊनिया भाजीचे ओझे …३
एकांती मग बोलतो अजूनि
ना वेळेचा हिशोब ठेवूनि
घरखर्च नि ‘फी’ पोरांची
जमा संपते चुटकीसरशी …४
मात्र आटलं प्रेम नाही
पण सांगाया वेळ नाही
करता संवाद नजरेतूनी
फुका शब्दांचा खेळ नाही …५
Saturday, June 14, 2008
सिंहासन
‘सिंहासन’ मी दहावीच्या बोर्डाची परीक्षा चालू असताना पहिल्यांदा पाहिलाय !
विजय तेंडुलकर गेले आणि ‘सिंहासन’ आठवला. “…..तर नव्या मुख्यमंत्र्याला सचिवालयासमोर मी जोड्यानं मारीन !” हे म्हणणारा डिकास्टा आठवला !!
पाठोपाठ आठवायला लागले -- ‘तें’च्या क्लासिक्समधले प्रसंग. ‘सामना’, ‘सिंहासन’, ‘अर्धसत्य’मधले प्रसंग !! ‘घाशीराम कोतवाल’ मधले प्रसंग !!!
खरंतर ‘सामना’, ‘सिंहासन’ पहिल्यांदा झळकले तेव्हा मी खूप लहान होतो. ‘घाशीराम…’ पहिल्यांदा रंगमंचावर आले तेव्हा तर दोनेक वर्षांचाच होतो. आठवी-नववीत असताना ह्या कलाकृतींबद्दल इतकं ऐकलं होतं की कधी एकदा त्या पाहतो असं झालं होतं.
साधारण पंचाऐंशी – शहाऐंशीच्या सुमारास, शुक्रवारी रात्री उशीरा, दूरदर्शनवर अचानक ‘सामना’ बघायला मिळाला. त्या दिवसापासून “ह्या टोपीखाली दडलंय काय…” आणि ‘सख्या रे! घायाळ मी हरिणी” ही गाणी मनात जागा करून राहिलीयत. डॉ. श्रीराम लागू आणि निळू फुले ह्यांच्या जुगलबंदीबद्दल काय बोलायचं? आणि काय बोलायचं, “कुणाच्या खांद्यावर कुणाचे ओझे…’बद्दल !!! भास्कर चंदावरकर म्हणजे अप्रतिम संगीत हे समीकरणही मनात तेव्हाच रजिस्टर झालं. (पुढे ‘थोडासा रूमानी हो जाऍं’ आणि ’घाशीराम कोतवाल’ पाहिल्यानंतर ते समीकरण एकदम पक्कं झालं)
त्यामानाने ‘घाशीराम कोतवाल’ खूप उशीरा पहायला मिळालं. आत्ता चार-पाच वर्षांपूर्वी कधीतरी डीव्हीडी मिळाली. दीपा भारतात गेली होती त्यामुळे घरी एकटाच होतो. एका वीकांतला शांतपणे ‘घाशीराम…’ पहायला बसलो. ‘नाटक असं असतं?’ ‘नाटक असंही असतं??’ ‘असू शकतं???’ घाशीराम म्हणजे एक ‘हलवणारा’ अनुभव होता. तरी आमची पिढी दुर्दैवी कारण आम्हाला डॉ. मोहन आगाशेंचा ‘नाना फडणवीस’ बघता आला नाही.
मगाशी म्हणल्याप्रमाणे ‘सिंहासन’ दहावीची परीक्षा चालू असताना पाहिलाय. मोठा झाल्यावर सिंहासनची व्हिडीयो कॅसेट घेतली पण मी दहावीत असताना आजच्याइतक्या सर्रास डीव्हीडी किंवा व्हिडीयो कॅसेट मिळायच्या नाहीत. रविवारी दुपारी टीव्हीवर ‘सिंहासन’ होता. अनायसे सोमवारी रंगपंचमीमुळे पेपर नव्हता आणि मंगळवारी हिंदीचा(च) पेपर होता. त्यामुळे बिनधास्तपणे ‘सिंहासन’ पाहिला. (गणित किंवा जीव-भौतिक-रसायनपैकी एखादा त्रस्त समंध असता तर ‘सिंहासन’ डळमळलं असतं! तिथे तर हमखास ‘ईशान अवस्थी’ व्हायचा !! प्रश्न दिसायचे पण समजायचे नाहीत !!!)
‘सिंहासन’चा विचार करताना आधी अरूण साधूंचा विचार करावाच लागतो. त्यांच्या ‘मुंबई दिनांक’ आणि ‘सिंहासन’ ह्या दोन कादंबऱ्यांततील निवडक प्रसंगांवर आधारित -- सिंहासन ! मराठी सिनेमांत मग ‘वजीर’, ‘सरकारनामा’ असे राजकीय पार्श्वभूमीचे चित्रपट आले पण ‘सिंहासन’ची सर कुणालाच नव्हती. (जशी हिंदीत ‘शोले’ची सर सुभाष घईंच्या ‘कर्मा’ला नव्हती !)
‘सिंहासन’, ’शोले’ आणि ’गॉडफादर’ ह्या सिनेमांत पुन्हा-पुन्हा बघण्यासारखं काय आहे ह्याचं उत्तर देता येत नाही. तुम्ही एकतर ह्या मूव्हीज परत-परत बघता किंवा तो प्रश्न विचारता. ज्या दिवशी तुमचं तुम्हाला सापडतं की परत परत बघण्यासारखं काय आहे, त्यादिवशी तुमचा प्रश्न बंद होतो.
एकतर ‘सिंहासन’ मधे खूप पात्रं आहेत. त्यात सिनेमा इतका वेगवान आहे की पहिल्यांदा बघताना थोडा त्रयस्थपणे बघताच येत नाही. म्हणजे असं समजा की तुम्ही, एकामागोमाग एक चाली रचून चाललेला, बुद्धिबळाचा डाव बघताय. तुमच्याही नकळत तुम्ही त्यात ओढले जाता. त्रयस्थपणे चाली समजून घेऊन त्यांचं विश्लेषण करणं जमत नाही. ‘सिंहासन’ बघताना एक्झॅक्टली असंच होतं.
तुम्हाला काय वाटतं? …… द्या टाळी !
सिनेमात महत्वाची पात्रं चार – शिंदे, दाभाडे, डिकास्टा आणि दिगू टिपणीस. असं ऐकलं होतं की डिकास्टा हे कॅरॅक्टर त्याकाळचे ‘संपसम्राट’ जॉर्ज फर्नांडिस ह्यांच्यावर बेतलेलं होतं.
सिनेमाच्या सुरूवातीला मुख्यमंत्री जिवाजीराव शिंदे ह्यांना एक निनावी फोन येतो … त्यांच्याविरूद्ध कट शिजतोय असं सांगणारा !! त्यानंतर डोक्यात ठोके पडल्यागत पार्श्वसंगीत सुरू होतं आणि मग सुरू होतं -- मुख्यमंत्री शिंदे, अर्थमंत्री विश्वासराव दाभाडे, कामगार लीडर डिकास्टा, स्मगलर्स आणि पर्यायाने इतर सगळ्यांचंच…एकमेकांवर कुरघोडी करू पाहणारं राजकारण -- सिंहासन! ह्या सगळ्याचा साक्षीदार म्हणजे पत्रकार दिगू टिपणीस ! जसजसा सिनेमा पुढे सरकतो तसतसे आपणही त्या दिगूसारखेच एका गर्तेत ओढले जातोय असं वाटतं !!
त्यात सुरेश भटांच्या हादरवणाऱ्या ओळी –
आम्ही चार किरणांचीही आस का धरावी?
जे कधीच नव्हते त्याची वाट का पहावी?
कसा सूर्य अंधाराच्या वाहतो पखाली !
अरे पुन्हा आयुष्याच्या पेटवा मशाली !!!
ब्लॅक एँड व्हाईट सिनेमाची एक वेगळीच जादू असते. जब्बार पटेलनं दिग्दर्शक म्हणून नुसती धमाल उडवून दिलीय ! त्यात अभिनयाच्या बाजूचे दिग्गज -- निळू फुले (दिगू टिपणीस), अरूण सरनाईक (मुख्यमंत्री जिवाजीराव शिंदे), डॉ. श्रीराम लागू (अर्थमंत्री अप्पासाहेब तथा विश्वासराव दाभाडे), दत्ता भट (शेतकीमंत्री माणिकराव पाटील), सतीष दुभाषी (कामगार पुढारी डिकास्टा), मधुकर तोरडमल (दत्ताजी), श्रीकांत मोघे (आनंदराव), माधव वाटवे (विधानसभेचे सभापती नाना गुप्ते), डॉ. मोहन आगाशे (बुधाजीराव), लालन सारंग (मिसेस. चंद्रापुरे) !!! जोडीला तेव्हाचे नवखे पण नंतरचे दिग्गज नाना पाटेकर (स्मगलर शेठचा हस्तक), रिमा लागू (अर्थमंत्र्यांची सून) !! अगदी न्हाव्याच्या छोट्या भूमिकेत राजा मयेकरांनीही बहार आणलीय !! ‘सिंहासन’मधे ‘पानिटकर’ साकारणाऱ्या जयराम हर्डीकरचा अकाली मृत्यू झाला नसता तर ….!
खरंतर ‘सिंहासन’ हा समान आवडीचे मित्र / मैत्रिणी जमवून एकत्र बघावा असा प्रकार आहे पण ‘दुधाची तहान ताकावर…’ म्हणून इथे काही निवडक संवाद दिल्याशिवाय राहवत नाहीये.
-------------
रावसाहेब टोपले: (फोनवर बोलताना) शेतकऱ्याच्या प्रश्नाकडे दुर्लक्ष होतंय …इंडस्ट्रीवल्यांना झुकतं माप मिळतंय…सेझचा प्रश्न आहे…आता काय पाईंट आहे? … स्थैर्य पायजे…
-------------
विश्वासराव दाभाडे: मुख्यमंत्र्यांच्याविषयी तुझं काय मत आहे?
डिकास्टा: डॅंबिस माणूस आहे ….. पण माझं तुमच्याबद्दलही तेच मत आहे !
o डावं-उजवं करणं अवघड आहे …तुम्ही दोघंही सारखेच डॅंबिस आहात
o काही मागण्या कागदावर लिहिता येत नाहीत. पण म्हणून जर का त्या पूर्ण झाल्या नाहीत ....तर नव्या मुख्यमंत्र्याला सचिवालयासमोर मी जोड्यानं मारीन.
-------------
(उस्मानच्या घरी जेवताना पार्श्वसंगीतात गझल चालू आहे)
विश्वासराव दाभाडे: (टेपरेकॉर्डरकडे इशारा करून) हे मेहंदी हसन का?
उस्मान: नाही, गुलाम अली.
विश्वासराव दाभाडे: हां .. तेच ते (आवाज आणि नजरेत एक सहज बेफिकिरपणा)
-------------
मुख्यमंत्री जिवाजीराव शिंदे: कुठल्याही परिस्थितीत मला औद्योगिक बाजूला शांतता हवीय. नाईलाजाने मला तुला उचलावं लागेल.
डिकास्टा: आरोप कुठला ठेवणार?
मुख्यमंत्री जिवाजीराव शिंदे: तुझ्या सार्वजनिक जीवनात काहीही सापडेल. माणूस चोवीस तास डोळ्यात तेल घालून जगत नाही.
-------------
पक्षाध्यक्ष: च्यामायला ….. पक्षाध्यक्ष म्हणजे शेरडीच्या शेपटासारखं ! माश्या धड मारता येत नाहीत, अब्रू धड झाकता येत नाही !!
-------------
मुख्यमंत्री जिवाजीराव शिंदे: (कमालीच्या दांभिकपणे) राजकारण हे असं असणार माहिती असतं तर इथवर आलोच नसतो. देवाच्या आळंदीला निघालो आणि पोचलो चोराच्या आळंदीला !
-------------
शेवटी हा लेख पूर्ण करण्याआधी एकच संवाद जो एक चिरंतन सत्य सांगतो.
न्हावी: ह्या वेळी दाभाडे नक्की मुख्यमंत्री होणार.
दिगू टिपणीस: शिंदे आले काय आणि दाभाडे आले काय …तुमच्या आयुष्यात काय फरक पडतो?
-------------
विजय तेंडुलकर गेले आणि ‘सिंहासन’ आठवला. “…..तर नव्या मुख्यमंत्र्याला सचिवालयासमोर मी जोड्यानं मारीन !” हे म्हणणारा डिकास्टा आठवला !!
पाठोपाठ आठवायला लागले -- ‘तें’च्या क्लासिक्समधले प्रसंग. ‘सामना’, ‘सिंहासन’, ‘अर्धसत्य’मधले प्रसंग !! ‘घाशीराम कोतवाल’ मधले प्रसंग !!!
खरंतर ‘सामना’, ‘सिंहासन’ पहिल्यांदा झळकले तेव्हा मी खूप लहान होतो. ‘घाशीराम…’ पहिल्यांदा रंगमंचावर आले तेव्हा तर दोनेक वर्षांचाच होतो. आठवी-नववीत असताना ह्या कलाकृतींबद्दल इतकं ऐकलं होतं की कधी एकदा त्या पाहतो असं झालं होतं.
साधारण पंचाऐंशी – शहाऐंशीच्या सुमारास, शुक्रवारी रात्री उशीरा, दूरदर्शनवर अचानक ‘सामना’ बघायला मिळाला. त्या दिवसापासून “ह्या टोपीखाली दडलंय काय…” आणि ‘सख्या रे! घायाळ मी हरिणी” ही गाणी मनात जागा करून राहिलीयत. डॉ. श्रीराम लागू आणि निळू फुले ह्यांच्या जुगलबंदीबद्दल काय बोलायचं? आणि काय बोलायचं, “कुणाच्या खांद्यावर कुणाचे ओझे…’बद्दल !!! भास्कर चंदावरकर म्हणजे अप्रतिम संगीत हे समीकरणही मनात तेव्हाच रजिस्टर झालं. (पुढे ‘थोडासा रूमानी हो जाऍं’ आणि ’घाशीराम कोतवाल’ पाहिल्यानंतर ते समीकरण एकदम पक्कं झालं)
त्यामानाने ‘घाशीराम कोतवाल’ खूप उशीरा पहायला मिळालं. आत्ता चार-पाच वर्षांपूर्वी कधीतरी डीव्हीडी मिळाली. दीपा भारतात गेली होती त्यामुळे घरी एकटाच होतो. एका वीकांतला शांतपणे ‘घाशीराम…’ पहायला बसलो. ‘नाटक असं असतं?’ ‘नाटक असंही असतं??’ ‘असू शकतं???’ घाशीराम म्हणजे एक ‘हलवणारा’ अनुभव होता. तरी आमची पिढी दुर्दैवी कारण आम्हाला डॉ. मोहन आगाशेंचा ‘नाना फडणवीस’ बघता आला नाही.
मगाशी म्हणल्याप्रमाणे ‘सिंहासन’ दहावीची परीक्षा चालू असताना पाहिलाय. मोठा झाल्यावर सिंहासनची व्हिडीयो कॅसेट घेतली पण मी दहावीत असताना आजच्याइतक्या सर्रास डीव्हीडी किंवा व्हिडीयो कॅसेट मिळायच्या नाहीत. रविवारी दुपारी टीव्हीवर ‘सिंहासन’ होता. अनायसे सोमवारी रंगपंचमीमुळे पेपर नव्हता आणि मंगळवारी हिंदीचा(च) पेपर होता. त्यामुळे बिनधास्तपणे ‘सिंहासन’ पाहिला. (गणित किंवा जीव-भौतिक-रसायनपैकी एखादा त्रस्त समंध असता तर ‘सिंहासन’ डळमळलं असतं! तिथे तर हमखास ‘ईशान अवस्थी’ व्हायचा !! प्रश्न दिसायचे पण समजायचे नाहीत !!!)
‘सिंहासन’चा विचार करताना आधी अरूण साधूंचा विचार करावाच लागतो. त्यांच्या ‘मुंबई दिनांक’ आणि ‘सिंहासन’ ह्या दोन कादंबऱ्यांततील निवडक प्रसंगांवर आधारित -- सिंहासन ! मराठी सिनेमांत मग ‘वजीर’, ‘सरकारनामा’ असे राजकीय पार्श्वभूमीचे चित्रपट आले पण ‘सिंहासन’ची सर कुणालाच नव्हती. (जशी हिंदीत ‘शोले’ची सर सुभाष घईंच्या ‘कर्मा’ला नव्हती !)
‘सिंहासन’, ’शोले’ आणि ’गॉडफादर’ ह्या सिनेमांत पुन्हा-पुन्हा बघण्यासारखं काय आहे ह्याचं उत्तर देता येत नाही. तुम्ही एकतर ह्या मूव्हीज परत-परत बघता किंवा तो प्रश्न विचारता. ज्या दिवशी तुमचं तुम्हाला सापडतं की परत परत बघण्यासारखं काय आहे, त्यादिवशी तुमचा प्रश्न बंद होतो.
एकतर ‘सिंहासन’ मधे खूप पात्रं आहेत. त्यात सिनेमा इतका वेगवान आहे की पहिल्यांदा बघताना थोडा त्रयस्थपणे बघताच येत नाही. म्हणजे असं समजा की तुम्ही, एकामागोमाग एक चाली रचून चाललेला, बुद्धिबळाचा डाव बघताय. तुमच्याही नकळत तुम्ही त्यात ओढले जाता. त्रयस्थपणे चाली समजून घेऊन त्यांचं विश्लेषण करणं जमत नाही. ‘सिंहासन’ बघताना एक्झॅक्टली असंच होतं.
तुम्हाला काय वाटतं? …… द्या टाळी !
सिनेमात महत्वाची पात्रं चार – शिंदे, दाभाडे, डिकास्टा आणि दिगू टिपणीस. असं ऐकलं होतं की डिकास्टा हे कॅरॅक्टर त्याकाळचे ‘संपसम्राट’ जॉर्ज फर्नांडिस ह्यांच्यावर बेतलेलं होतं.
सिनेमाच्या सुरूवातीला मुख्यमंत्री जिवाजीराव शिंदे ह्यांना एक निनावी फोन येतो … त्यांच्याविरूद्ध कट शिजतोय असं सांगणारा !! त्यानंतर डोक्यात ठोके पडल्यागत पार्श्वसंगीत सुरू होतं आणि मग सुरू होतं -- मुख्यमंत्री शिंदे, अर्थमंत्री विश्वासराव दाभाडे, कामगार लीडर डिकास्टा, स्मगलर्स आणि पर्यायाने इतर सगळ्यांचंच…एकमेकांवर कुरघोडी करू पाहणारं राजकारण -- सिंहासन! ह्या सगळ्याचा साक्षीदार म्हणजे पत्रकार दिगू टिपणीस ! जसजसा सिनेमा पुढे सरकतो तसतसे आपणही त्या दिगूसारखेच एका गर्तेत ओढले जातोय असं वाटतं !!
त्यात सुरेश भटांच्या हादरवणाऱ्या ओळी –
आम्ही चार किरणांचीही आस का धरावी?
जे कधीच नव्हते त्याची वाट का पहावी?
कसा सूर्य अंधाराच्या वाहतो पखाली !
अरे पुन्हा आयुष्याच्या पेटवा मशाली !!!
ब्लॅक एँड व्हाईट सिनेमाची एक वेगळीच जादू असते. जब्बार पटेलनं दिग्दर्शक म्हणून नुसती धमाल उडवून दिलीय ! त्यात अभिनयाच्या बाजूचे दिग्गज -- निळू फुले (दिगू टिपणीस), अरूण सरनाईक (मुख्यमंत्री जिवाजीराव शिंदे), डॉ. श्रीराम लागू (अर्थमंत्री अप्पासाहेब तथा विश्वासराव दाभाडे), दत्ता भट (शेतकीमंत्री माणिकराव पाटील), सतीष दुभाषी (कामगार पुढारी डिकास्टा), मधुकर तोरडमल (दत्ताजी), श्रीकांत मोघे (आनंदराव), माधव वाटवे (विधानसभेचे सभापती नाना गुप्ते), डॉ. मोहन आगाशे (बुधाजीराव), लालन सारंग (मिसेस. चंद्रापुरे) !!! जोडीला तेव्हाचे नवखे पण नंतरचे दिग्गज नाना पाटेकर (स्मगलर शेठचा हस्तक), रिमा लागू (अर्थमंत्र्यांची सून) !! अगदी न्हाव्याच्या छोट्या भूमिकेत राजा मयेकरांनीही बहार आणलीय !! ‘सिंहासन’मधे ‘पानिटकर’ साकारणाऱ्या जयराम हर्डीकरचा अकाली मृत्यू झाला नसता तर ….!
खरंतर ‘सिंहासन’ हा समान आवडीचे मित्र / मैत्रिणी जमवून एकत्र बघावा असा प्रकार आहे पण ‘दुधाची तहान ताकावर…’ म्हणून इथे काही निवडक संवाद दिल्याशिवाय राहवत नाहीये.
-------------
रावसाहेब टोपले: (फोनवर बोलताना) शेतकऱ्याच्या प्रश्नाकडे दुर्लक्ष होतंय …इंडस्ट्रीवल्यांना झुकतं माप मिळतंय…सेझचा प्रश्न आहे…आता काय पाईंट आहे? … स्थैर्य पायजे…
-------------
विश्वासराव दाभाडे: मुख्यमंत्र्यांच्याविषयी तुझं काय मत आहे?
डिकास्टा: डॅंबिस माणूस आहे ….. पण माझं तुमच्याबद्दलही तेच मत आहे !
o डावं-उजवं करणं अवघड आहे …तुम्ही दोघंही सारखेच डॅंबिस आहात
o काही मागण्या कागदावर लिहिता येत नाहीत. पण म्हणून जर का त्या पूर्ण झाल्या नाहीत ....तर नव्या मुख्यमंत्र्याला सचिवालयासमोर मी जोड्यानं मारीन.
-------------
(उस्मानच्या घरी जेवताना पार्श्वसंगीतात गझल चालू आहे)
विश्वासराव दाभाडे: (टेपरेकॉर्डरकडे इशारा करून) हे मेहंदी हसन का?
उस्मान: नाही, गुलाम अली.
विश्वासराव दाभाडे: हां .. तेच ते (आवाज आणि नजरेत एक सहज बेफिकिरपणा)
-------------
मुख्यमंत्री जिवाजीराव शिंदे: कुठल्याही परिस्थितीत मला औद्योगिक बाजूला शांतता हवीय. नाईलाजाने मला तुला उचलावं लागेल.
डिकास्टा: आरोप कुठला ठेवणार?
मुख्यमंत्री जिवाजीराव शिंदे: तुझ्या सार्वजनिक जीवनात काहीही सापडेल. माणूस चोवीस तास डोळ्यात तेल घालून जगत नाही.
-------------
पक्षाध्यक्ष: च्यामायला ….. पक्षाध्यक्ष म्हणजे शेरडीच्या शेपटासारखं ! माश्या धड मारता येत नाहीत, अब्रू धड झाकता येत नाही !!
-------------
मुख्यमंत्री जिवाजीराव शिंदे: (कमालीच्या दांभिकपणे) राजकारण हे असं असणार माहिती असतं तर इथवर आलोच नसतो. देवाच्या आळंदीला निघालो आणि पोचलो चोराच्या आळंदीला !
-------------
शेवटी हा लेख पूर्ण करण्याआधी एकच संवाद जो एक चिरंतन सत्य सांगतो.
न्हावी: ह्या वेळी दाभाडे नक्की मुख्यमंत्री होणार.
दिगू टिपणीस: शिंदे आले काय आणि दाभाडे आले काय …तुमच्या आयुष्यात काय फरक पडतो?
-------------
Sunday, May 11, 2008
डिच !
“खबरदार जर पुन्हा डिचकडे गेलास तर !”
हे वाक्य ऐकणारा विद्यार्थी आणि ऐकवणारे शिक्षक वेगळे असायचे पण डिच तशीच होती … वर्षानुवर्षे !
आमच्या शाळेचं मैदान खूप खूप म्हणजे खूपच मोठं आहे. आता मोठं म्हणजे किती तर मधल्या सुट्टीत जर मैदानाच्या दुसऱ्या टोकाला गेलो तर सुट्टी संपल्याची घंटा ऐकूच यायची नाही … इतकं मोठं !! Football, Hockey, Volleyball, Basketball, खो-खो, कबड्डी, लांब उडी, उंच उडी, full size athletics track, Rifle shooting range, पाच-सातशे सायकलींचा स्टॅंड, पाण्याची गोल टाकी हे सगळे आहेच पण त्याशिवाय एकावेळी किमान दोन टीम्स क्रिकेट खेळू शकतील इतकी मोकळी जागा ! त्याशिवाय बॅडमिंटन, टेबल टेनिस आणि जिम्नॅस्टिक्सचा हॉल वेगळेच ! हे सगळं .. डिचने व्यापलेली जागा सोडून !!!
अरे हो .. पण ही ’डिच’ काय भानगड आहे ते सांगायचेच राहिले. अर्थात जे कोणी आमच्या शाळेत, म्हणजे महाराष्ट्रीय मंडळ - गुलटेकडी, पुणे इथे शिकले..निदान साधारण एकोणीसशे नव्वदच्या मध्यापर्यंत – त्यांना डिच म्हणजे काय ते सांगायलाच नको पण इतरांठी थोडी माहिती सांगायला हवी.
तर डिच म्हणजे – अगदी सोप्या भाषेत म्हणजे -- मैदानामधे असलेला एक मोठ्ठाच्या मोठ्ठा खड्डा! त्या डिचला प्रदक्षिणा घालायची तर शाळेतल्या मुलांना साधारण दहा-एक मिनिटे लागायची; त्यावरून डिचच्या परीघाचा अंदाज यावा !
काय होतं त्या डिचमधे ? खरं तर प्रश्न असा हवा की काय नव्हतं त्या डिचमधे ? !! झाडी-झुडुपं, डिचमधे उतरत्या जमिनीच्या एका कडेला बांबूचं छोटं रान, डिचच्या मध्यभागी पाणी, त्यात पुरूषभर उंचीचं गवत आणि सगळ्यात महत्वाचं म्हणजे त्या पाण्यात मधोमध दलदल आणि खूपसं ऍसिड !!!
तरतऱ्हेचे पक्षी, पाणकोंबड्या आणि खारी तर होत्याच पण कधी कधी सापही दिसायचे ! काहीजण तर शपथेवर सांगायचे की त्यांनी डिचमधे अजगर पाहिला ! खरं-खोटं काय ते फक्त छातीठोकपणे सांगणारी मुलं, देव आणि असलाच तर तो अजगरच जाणे !
दिवसा काही विशेष नाही पण संध्याकाळ व्हायला लागली की डिच अजूनच गहिरी आणि भीतीदायकही वाटायची. ते संदीप खरेचं ‘खतरनाक’ बालगीत ऐकलयंत – बुंबुंबा म्हणून ! त्याने लिहिलंय ’आम्ही राहतो लांब तेथल्या वस्तीहून, पडका वाडा बसला आहे दबा धरून!’ तर त्यातच पुढे पडक्या वाड्यामागच्या विहिरीचं वर्णन करताना त्याने लिहिलंय ’कुजबुजते हिरवे हिरवे जहरी पाणी… उच्चारावे जसे अघोरी मंत्र कुणी, दूर डोंगरामागून तुडवत उघडा माळ .. काठावरती येऊन बसते संध्याकाळ!’ ह्या ओळी वाचताना जशी भीती वाटते ना तशीच आम्हाला संध्याकाळी डिचकडे बघताना यायची.
बाकी सगळ्यापेक्षा मुलांना खरी भीती वाटायची ती दलदलीची. हो ना, क्रिकेट खेळताना जर बॉल तिकडे गेला तर बॉल पाण्यात असेपर्यंत काठ्या वगैरे वापरून आम्ही तो काढायचो पण एकदा तो पुढे दलदलीत गेला की मी मी म्हणणारे हरायचे !!! कधी कधी तर चक्क आम्ही ३-४ मुलं एकमेकांच्या कंबरेला धरून साखळी करत असू की उगाच बॉल काढणारा मुलगा दलदलीत पडला पडायला नको.
समाजसेवेचा कॅंप असला की दोन दिवस शाळेतच मुक्काम असायचा पण संध्याकाळनंतर डिचकडे फिरकायची अजीबातच परवानगी नसायची. पोरांच्या पैजा लागायच्या की सगळ्यांची नजर चुकवून रात्री पटकन डिचमधे उतरून लगेच परत यायचं पहिली गोष्ट म्हणजे सहसा कोणी अशी पैज कबूल करत नसे आणि केलीच तरी जिंकण्यासाठी फारसे कष्ट करत नसे.
हे असं असलं तरी डिच म्हणजे आमच्या शाळेचं एक वैशिष्ट्य होतं. डिचच्या काठावर पिंपळ आणि निलगिरीची झाडं होती. त्या झाडांच्या थंडगार सावलीत बसून एकमेकांची चेष्टामस्करी करणं, खोड्या करणं आणि कधीकधी चक्क अभ्यासही करणं ह्याची मजा शब्दांत पकडू म्हणता पकडता येत नाही.
सकाळी साधारण दहाच्या सुमारास मधली सुट्टी व्हायची. बांबूच्या शांत आडोशाला बसायला खूप छान वाटायचं. कधी अचानक एखादा off period मिळायचा. तेव्हा तर त्या बांबूच्या वनात झडलेल्या गप्पांच्या मैफिली काय वर्णाव्या महाराजा? एकमेकांना सिनेमाची स्टोरी सांगायला खूप धमाल यायची. हिंदी सिनेमाचा प्रभावामुळे असेल पण आम्ही पोरं त्या जागेला ’अड्डा’ म्हणायचो.
डिचच्या काठावरल्या पिंपळाच्या पानांची सळसळ आम्ही फक्त पुस्तकातच वाचली नव्हती, तर रोज ती पहायचो. पिंपळपानांपैकी अखंड पानं पुस्तकांमधे ठेवून वाळवायची. ती वाळली की त्यांची छान तलमदार जाळी व्हायची. हातावर चुरगळलेल्या निलगिरीच्या पानांचा सुगंध तर अजूनही मनात ताजा आहे.
डिचच्या उतरत्या काठाला घसरगुंडी करून बरोबर पाण्याच्या काठाशी थांबायचं आणि युनिफ़ॉर्मची पॅंट फाटू द्यायची नाही. कितीतरी मुलांबरोबर मीसुद्धा हे कसब् तिथेच शिकलो. त्या सगळ्या झाडांमधून, डिचच्या काठावरून, त्या घसरगुंडीवरून, पाण्यात न पडता सूर-पारंब्या खेळताना वेळ कसा जायचा ते कळायचंही नाही.
आम्हा पोरांचा अजून एक खेळ आवडता होता. तीन-चार मुलं एकत्र असलो की डिचमधे उतरायचं आणि पाण्याच्या काठी मस्तपैकी मांडी घालून निवांत बसायचं. मग आसपासच्या दगडांपैकी त्यातल्या त्यात चपटे दगड घ्यायचे. एकेकाने पाण्यात ते चपटे दगड असे मारायचे की दगडांनी पाण्यावर २-३ टप्पे घेत गेलं पाहिजे ! ज्याचा दगड जास्तीत जास्त टप्पे घेईल तो त्या दिवशीचा winner !!
कधीकधी नशीब जोरदार असलं तर तीन-चार महिन्यात सायकलचं टायर पंक्चर व्हायचं नाही. मग पंक्चरसाठी लागले तर असू दे म्हणून खिशात ठेवायला मिळालेले पैसे सत्कारणी लागायचे. शाळेच्या कॅंटीनमधून आम्ही पोरं वडा-पाव घ्यायचो आणि बांबूच्या वनात निवांत बसून खायचो. सटीसहामही कधीतरी होणारी ती चैन असायची त्यामुळे त्याची मजाही वेगळीच होती. आताही मधेच कधीतरी वाटतं की काही तासांसाठी लहान व्हावं, यार-भिडू जमवावेत आणि डिचमधे उतरून वडा-पावची पार्टी करावी !!!
काही वर्षांपूर्वी कधीतरी समजलं की शाळेने भराव वगैरे घालून डिच पूर्णपणे बुजवलीय ! वाईट वाटलं; खरंच सांगतो खूप वाईट वाटलं। पहिलं कारण म्हणजे आमच्या शाळकरी आठवणींतला एक खूप मोठा भाग आता परत कधीच बघता येणार नव्हता. दुसरं म्हणजे आता शाळॆत शिकणाऱ्या मुलांना डिचचा आनंद कधीच मिळणार नाही.
शाळेत असताना समजलं नाही पण वर्गात जसं शिकलो तसंच चार भिंतींबाहेरही खूप गोष्टी शिकलो. खूप गोष्टी तर शिकलो डिचमधे किंवा डिचकडूनही !! अगदीच काही नाही तर ’खड्ड्यात जाणं’ ह्याला इंग्लिशमधे ’to be ditched’ असं का म्हणतात, ते मराठी शाळेत शिकूनही खूप लवकर समजलं होतं !!!
हे वाक्य ऐकणारा विद्यार्थी आणि ऐकवणारे शिक्षक वेगळे असायचे पण डिच तशीच होती … वर्षानुवर्षे !
आमच्या शाळेचं मैदान खूप खूप म्हणजे खूपच मोठं आहे. आता मोठं म्हणजे किती तर मधल्या सुट्टीत जर मैदानाच्या दुसऱ्या टोकाला गेलो तर सुट्टी संपल्याची घंटा ऐकूच यायची नाही … इतकं मोठं !! Football, Hockey, Volleyball, Basketball, खो-खो, कबड्डी, लांब उडी, उंच उडी, full size athletics track, Rifle shooting range, पाच-सातशे सायकलींचा स्टॅंड, पाण्याची गोल टाकी हे सगळे आहेच पण त्याशिवाय एकावेळी किमान दोन टीम्स क्रिकेट खेळू शकतील इतकी मोकळी जागा ! त्याशिवाय बॅडमिंटन, टेबल टेनिस आणि जिम्नॅस्टिक्सचा हॉल वेगळेच ! हे सगळं .. डिचने व्यापलेली जागा सोडून !!!
अरे हो .. पण ही ’डिच’ काय भानगड आहे ते सांगायचेच राहिले. अर्थात जे कोणी आमच्या शाळेत, म्हणजे महाराष्ट्रीय मंडळ - गुलटेकडी, पुणे इथे शिकले..निदान साधारण एकोणीसशे नव्वदच्या मध्यापर्यंत – त्यांना डिच म्हणजे काय ते सांगायलाच नको पण इतरांठी थोडी माहिती सांगायला हवी.
तर डिच म्हणजे – अगदी सोप्या भाषेत म्हणजे -- मैदानामधे असलेला एक मोठ्ठाच्या मोठ्ठा खड्डा! त्या डिचला प्रदक्षिणा घालायची तर शाळेतल्या मुलांना साधारण दहा-एक मिनिटे लागायची; त्यावरून डिचच्या परीघाचा अंदाज यावा !
काय होतं त्या डिचमधे ? खरं तर प्रश्न असा हवा की काय नव्हतं त्या डिचमधे ? !! झाडी-झुडुपं, डिचमधे उतरत्या जमिनीच्या एका कडेला बांबूचं छोटं रान, डिचच्या मध्यभागी पाणी, त्यात पुरूषभर उंचीचं गवत आणि सगळ्यात महत्वाचं म्हणजे त्या पाण्यात मधोमध दलदल आणि खूपसं ऍसिड !!!
तरतऱ्हेचे पक्षी, पाणकोंबड्या आणि खारी तर होत्याच पण कधी कधी सापही दिसायचे ! काहीजण तर शपथेवर सांगायचे की त्यांनी डिचमधे अजगर पाहिला ! खरं-खोटं काय ते फक्त छातीठोकपणे सांगणारी मुलं, देव आणि असलाच तर तो अजगरच जाणे !
दिवसा काही विशेष नाही पण संध्याकाळ व्हायला लागली की डिच अजूनच गहिरी आणि भीतीदायकही वाटायची. ते संदीप खरेचं ‘खतरनाक’ बालगीत ऐकलयंत – बुंबुंबा म्हणून ! त्याने लिहिलंय ’आम्ही राहतो लांब तेथल्या वस्तीहून, पडका वाडा बसला आहे दबा धरून!’ तर त्यातच पुढे पडक्या वाड्यामागच्या विहिरीचं वर्णन करताना त्याने लिहिलंय ’कुजबुजते हिरवे हिरवे जहरी पाणी… उच्चारावे जसे अघोरी मंत्र कुणी, दूर डोंगरामागून तुडवत उघडा माळ .. काठावरती येऊन बसते संध्याकाळ!’ ह्या ओळी वाचताना जशी भीती वाटते ना तशीच आम्हाला संध्याकाळी डिचकडे बघताना यायची.
बाकी सगळ्यापेक्षा मुलांना खरी भीती वाटायची ती दलदलीची. हो ना, क्रिकेट खेळताना जर बॉल तिकडे गेला तर बॉल पाण्यात असेपर्यंत काठ्या वगैरे वापरून आम्ही तो काढायचो पण एकदा तो पुढे दलदलीत गेला की मी मी म्हणणारे हरायचे !!! कधी कधी तर चक्क आम्ही ३-४ मुलं एकमेकांच्या कंबरेला धरून साखळी करत असू की उगाच बॉल काढणारा मुलगा दलदलीत पडला पडायला नको.
समाजसेवेचा कॅंप असला की दोन दिवस शाळेतच मुक्काम असायचा पण संध्याकाळनंतर डिचकडे फिरकायची अजीबातच परवानगी नसायची. पोरांच्या पैजा लागायच्या की सगळ्यांची नजर चुकवून रात्री पटकन डिचमधे उतरून लगेच परत यायचं पहिली गोष्ट म्हणजे सहसा कोणी अशी पैज कबूल करत नसे आणि केलीच तरी जिंकण्यासाठी फारसे कष्ट करत नसे.
हे असं असलं तरी डिच म्हणजे आमच्या शाळेचं एक वैशिष्ट्य होतं. डिचच्या काठावर पिंपळ आणि निलगिरीची झाडं होती. त्या झाडांच्या थंडगार सावलीत बसून एकमेकांची चेष्टामस्करी करणं, खोड्या करणं आणि कधीकधी चक्क अभ्यासही करणं ह्याची मजा शब्दांत पकडू म्हणता पकडता येत नाही.
सकाळी साधारण दहाच्या सुमारास मधली सुट्टी व्हायची. बांबूच्या शांत आडोशाला बसायला खूप छान वाटायचं. कधी अचानक एखादा off period मिळायचा. तेव्हा तर त्या बांबूच्या वनात झडलेल्या गप्पांच्या मैफिली काय वर्णाव्या महाराजा? एकमेकांना सिनेमाची स्टोरी सांगायला खूप धमाल यायची. हिंदी सिनेमाचा प्रभावामुळे असेल पण आम्ही पोरं त्या जागेला ’अड्डा’ म्हणायचो.
डिचच्या काठावरल्या पिंपळाच्या पानांची सळसळ आम्ही फक्त पुस्तकातच वाचली नव्हती, तर रोज ती पहायचो. पिंपळपानांपैकी अखंड पानं पुस्तकांमधे ठेवून वाळवायची. ती वाळली की त्यांची छान तलमदार जाळी व्हायची. हातावर चुरगळलेल्या निलगिरीच्या पानांचा सुगंध तर अजूनही मनात ताजा आहे.
डिचच्या उतरत्या काठाला घसरगुंडी करून बरोबर पाण्याच्या काठाशी थांबायचं आणि युनिफ़ॉर्मची पॅंट फाटू द्यायची नाही. कितीतरी मुलांबरोबर मीसुद्धा हे कसब् तिथेच शिकलो. त्या सगळ्या झाडांमधून, डिचच्या काठावरून, त्या घसरगुंडीवरून, पाण्यात न पडता सूर-पारंब्या खेळताना वेळ कसा जायचा ते कळायचंही नाही.
आम्हा पोरांचा अजून एक खेळ आवडता होता. तीन-चार मुलं एकत्र असलो की डिचमधे उतरायचं आणि पाण्याच्या काठी मस्तपैकी मांडी घालून निवांत बसायचं. मग आसपासच्या दगडांपैकी त्यातल्या त्यात चपटे दगड घ्यायचे. एकेकाने पाण्यात ते चपटे दगड असे मारायचे की दगडांनी पाण्यावर २-३ टप्पे घेत गेलं पाहिजे ! ज्याचा दगड जास्तीत जास्त टप्पे घेईल तो त्या दिवशीचा winner !!
कधीकधी नशीब जोरदार असलं तर तीन-चार महिन्यात सायकलचं टायर पंक्चर व्हायचं नाही. मग पंक्चरसाठी लागले तर असू दे म्हणून खिशात ठेवायला मिळालेले पैसे सत्कारणी लागायचे. शाळेच्या कॅंटीनमधून आम्ही पोरं वडा-पाव घ्यायचो आणि बांबूच्या वनात निवांत बसून खायचो. सटीसहामही कधीतरी होणारी ती चैन असायची त्यामुळे त्याची मजाही वेगळीच होती. आताही मधेच कधीतरी वाटतं की काही तासांसाठी लहान व्हावं, यार-भिडू जमवावेत आणि डिचमधे उतरून वडा-पावची पार्टी करावी !!!
काही वर्षांपूर्वी कधीतरी समजलं की शाळेने भराव वगैरे घालून डिच पूर्णपणे बुजवलीय ! वाईट वाटलं; खरंच सांगतो खूप वाईट वाटलं। पहिलं कारण म्हणजे आमच्या शाळकरी आठवणींतला एक खूप मोठा भाग आता परत कधीच बघता येणार नव्हता. दुसरं म्हणजे आता शाळॆत शिकणाऱ्या मुलांना डिचचा आनंद कधीच मिळणार नाही.
शाळेत असताना समजलं नाही पण वर्गात जसं शिकलो तसंच चार भिंतींबाहेरही खूप गोष्टी शिकलो. खूप गोष्टी तर शिकलो डिचमधे किंवा डिचकडूनही !! अगदीच काही नाही तर ’खड्ड्यात जाणं’ ह्याला इंग्लिशमधे ’to be ditched’ असं का म्हणतात, ते मराठी शाळेत शिकूनही खूप लवकर समजलं होतं !!!
Sunday, April 13, 2008
स्वप्नातलं गाव …
स्वप्नातलं गाव, त्याचं काय नाव ?
स्वप्नात असे ज्याचं त्याला ठाव !
समुद्री गाज, पोफळी बाग
कलती उन्हं सोनेरी झाक
सोनेरी वाळूत हिरवा पडाव
स्वप्नात असे ज्याचं त्याला ठाव !
कौलारू घर, दारी झुलाव
पाण्यात दूर डोलतेय नाव
ताजी म्हावरं पैशाला पाव
स्वप्नात असे ज्याचं त्याला ठाव !
लाकडी घर, टेकडीवर गाव
उतरतं छत .. काचेचा ताव
गुलाबी थंडी धवल वर्षाव
स्वप्नात असे ज्याचं त्याला ठाव !
न्हाली दव, ऊबदार सकाळ
नेसूनि रंग ये….संध्याकाळ
चंदेरी उधळण चांदण्या वाव
स्वप्नात असे ज्याचं त्याला ठाव !
जगती कोण, चुकला धाव?
मनी आपलं.. एक जपावं गाव
स्वप्नातलं गाव, त्याचं काय नाव ?
स्वप्नात असे ज्याचं त्याला ठाव !
स्वप्नात असे ज्याचं त्याला ठाव !
समुद्री गाज, पोफळी बाग
कलती उन्हं सोनेरी झाक
सोनेरी वाळूत हिरवा पडाव
स्वप्नात असे ज्याचं त्याला ठाव !
कौलारू घर, दारी झुलाव
पाण्यात दूर डोलतेय नाव
ताजी म्हावरं पैशाला पाव
स्वप्नात असे ज्याचं त्याला ठाव !
लाकडी घर, टेकडीवर गाव
उतरतं छत .. काचेचा ताव
गुलाबी थंडी धवल वर्षाव
स्वप्नात असे ज्याचं त्याला ठाव !
न्हाली दव, ऊबदार सकाळ
नेसूनि रंग ये….संध्याकाळ
चंदेरी उधळण चांदण्या वाव
स्वप्नात असे ज्याचं त्याला ठाव !
जगती कोण, चुकला धाव?
मनी आपलं.. एक जपावं गाव
स्वप्नातलं गाव, त्याचं काय नाव ?
स्वप्नात असे ज्याचं त्याला ठाव !
Saturday, March 29, 2008
सेहवागचं काय करायचं ?
कसोटी क्रिकेटमधे ३०० धावा .. त्याही फक्त २७८ चेंडूत ! शिवाय एकदा ३०० केल्या आहेतच !
द. आफ्रिकेचे खेळाडू एकच प्रश्न स्वत:ला विचारत असतील – “त्या सेहवागचं काय करायचं?”
सेहवागने मला खोटं ठरवलं आणि मला मनापासून आनंद झालाय !! चमकलात? सोप्पंय हो .. सेहवाग जेव्हा नुकताच आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट खेळायला लागला होता तेव्हा मला वाटायचं की ह्याचं तंत्र के. श्रीकांतपेक्षा बरं आहे बस्स ! बेभरवशेपणात मात्र एकाला झाकावं आणि दुसऱ्याला काढावं ! दोन त्रिशतकं आणि कसोटी क्रिकेटमधे, वन डे क्रिकेटपेक्षा, जास्त सरासरी राखून Sehwag proved me wrong !
त्याने काल होळीच्या मोसमात जी दिवाळी साजरी केलीय ना त्याची फक्त एक झलक इथे आहे !
त्याच्या खेळातल्या बेभरवशेपणाचं तर असं आहे की तो त्याच्या खेळाचा अविभाज्य घटक आहे ! कुठल्याही परिस्थितीत जर चेंडू फटका मारण्यायोग्य वाटला तर तो फटकावणारच ! बरं, जाफर किंवा द्रविडला जो चेंडू ‘well left’ सदरात जावा असं वाटेल त्यावर सेहवागला ‘sixer’ दिसू शकतेच ! त्याला इलाज नाही ! जो माणूस ३०० धावांच्या जवळ पोचल्यावरही सिक्सर मारण्यासाठी पुढे यायला कचरत नाही त्याला कोण आणि कसं अडवणार ? कसोटीत ३०० धावा करणारा तो एकमेव भारतीय आहे तरीही तीनशे दिसायला लागल्या म्हणून तो मंदावला नाही ! उलट त्याचा प्रयत्न असा दिसतो की शतक, द्विशतक, त्रिशतक हे टप्पे शक्यतो चौकार – षटकार असे रूबाबात पार करायचे ! त्याला ‘नजफगढचा नवाब’ म्हणतात ते का उगाच?
तो खेळताना आपण उत्सुक अधीरतेने सामना पहायचा ! बाकी कुणी काही करू शकत नाही – अगदी नॉन स्ट्राइकर एंडचा खेळाडूही ! षटकार बसला तर आपली प्रार्थना फळाला आली म्हणायचं पण आऊट झाला तर नाही रूसायचं !
मर्चंट, गावसकर आणि तेंडुलकर निर्विवादपणे महान खेळाडू आहेत पण त्यांनीही जो पराक्रम केला नाही तो सेहवागने करून दाखवलाय ! एकदा नाही तर दोनदा !! ‘तेंडल्या’ अजून क्रिकेट खेळतोय .. त्यामुळे आशेला वाव आहे !!!
सेहवागचा खेळ त्याच्या सळसळत्या रक्ताचा आरसा असावा ! नुकत्याच ऑस्ट्रेलिया दौऱ्यात मायकेल क्लार्क सचिनला म्हणाला होता की आता म्हातारा झालास, तुला तर नीट पळताही येत नाही वगैरे ! (सचिन international cricket खेळायला लागला तेव्हा मायकेल क्लार्क ८-९ वर्षांचा असेल! )त्यावर non striker सेहवागने ताडकन मायकेल क्लार्कला सुनावलं होतं की तुला माहितीये ना तू कोणाशी बोलतोयस? अरे, तो ‘सचिन तेंडुलकर’ आहे !!
सेहवागचा एक अनोखा विक्रम म्हणजे त्याने गेल्या दहा शतकांपैकी प्रत्येक खेळीत किमान दीडशे धावा ठोकल्यात. टेस्ट क्रिकेटमधे हे करणारा तो एकमेव खेळाडू आहे. लक्षात घ्या, इथे एकमेव खेळाडू म्हटलंय; एकमेव भारतीय खेळाडू नाही ! त्याची धावांची भूक अशीच वाढत राहो !!!
अशा खेळी झाल्या की जाणवतं टेस्ट क्रिकेटला इतकं महत्व का आहे ते ! हा खेळ मानसिक आणि शारीरिक कणखरपणा पाहणारा आहे. त्यासमोर T20 म्हणजे अगदीच लुटुपुटीचं क्रिकेट वाटतं ! काल ३०० धावांच्या जवळ पोचल्यावरही सेहवाग एकेरी – दुहेरी धावा घ्यायला उत्सुक होता !
अजून एक महत्वाची गोष्ट म्हणजे त्याने योग्य वेळी दाखवलेला संयम ! डावखुरा फिरकी गोलंदाज पॉल हॅरिस सातत्याने लेग स्टंपच्या बाहेर चेंडू टाकत होता. अशा नकारात्मक गोलंदाजीचा उद्देश हाच असतो की बॉल्स नुसते वाया जातात, विकेट मिळत नाही पण बॅट्समन फटकेही मारू शकत नाही ! सेहवागसारखे फटकेबाज तर लवकर फ़्रस्ट्रेट होऊन चूक करण्याची शक्यता निर्माण होते. काल वीरू त्याला पुरून उरला. शांत डोक्याने चेंडू सोडून द्यायचा पण योग्य संधी मिळवून चेंडू भिरकवायचा ! अगदी ठरवून मारल्यासारखे रिव्हर्स स्वीपही बिनधास्त मारत होता !
कुठलाही खेळ, मग अगदी पत्ते असोत की कुस्ती, युक्तीने खेळायचा असतो. ‘चक दे इंडिया’ आठवा ! जिंकण्यासाठी प्रतिस्पर्ध्याच्या अक्कलहुशारीवर कुरघोडी करावी लागते ! द.अफ्रिकेचे खेळाडू म्हणजे पक्के व्यावसायिक पण काल वीरूने ‘चक दे..’तला धडा जणू तोंडपाठ म्हणून दाखवला !!!
द. आफ्रिकेचे खेळाडू एकच प्रश्न स्वत:ला विचारत असतील – “त्या सेहवागचं काय करायचं?”
सेहवागने मला खोटं ठरवलं आणि मला मनापासून आनंद झालाय !! चमकलात? सोप्पंय हो .. सेहवाग जेव्हा नुकताच आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट खेळायला लागला होता तेव्हा मला वाटायचं की ह्याचं तंत्र के. श्रीकांतपेक्षा बरं आहे बस्स ! बेभरवशेपणात मात्र एकाला झाकावं आणि दुसऱ्याला काढावं ! दोन त्रिशतकं आणि कसोटी क्रिकेटमधे, वन डे क्रिकेटपेक्षा, जास्त सरासरी राखून Sehwag proved me wrong !
त्याने काल होळीच्या मोसमात जी दिवाळी साजरी केलीय ना त्याची फक्त एक झलक इथे आहे !
त्याच्या खेळातल्या बेभरवशेपणाचं तर असं आहे की तो त्याच्या खेळाचा अविभाज्य घटक आहे ! कुठल्याही परिस्थितीत जर चेंडू फटका मारण्यायोग्य वाटला तर तो फटकावणारच ! बरं, जाफर किंवा द्रविडला जो चेंडू ‘well left’ सदरात जावा असं वाटेल त्यावर सेहवागला ‘sixer’ दिसू शकतेच ! त्याला इलाज नाही ! जो माणूस ३०० धावांच्या जवळ पोचल्यावरही सिक्सर मारण्यासाठी पुढे यायला कचरत नाही त्याला कोण आणि कसं अडवणार ? कसोटीत ३०० धावा करणारा तो एकमेव भारतीय आहे तरीही तीनशे दिसायला लागल्या म्हणून तो मंदावला नाही ! उलट त्याचा प्रयत्न असा दिसतो की शतक, द्विशतक, त्रिशतक हे टप्पे शक्यतो चौकार – षटकार असे रूबाबात पार करायचे ! त्याला ‘नजफगढचा नवाब’ म्हणतात ते का उगाच?
तो खेळताना आपण उत्सुक अधीरतेने सामना पहायचा ! बाकी कुणी काही करू शकत नाही – अगदी नॉन स्ट्राइकर एंडचा खेळाडूही ! षटकार बसला तर आपली प्रार्थना फळाला आली म्हणायचं पण आऊट झाला तर नाही रूसायचं !
मर्चंट, गावसकर आणि तेंडुलकर निर्विवादपणे महान खेळाडू आहेत पण त्यांनीही जो पराक्रम केला नाही तो सेहवागने करून दाखवलाय ! एकदा नाही तर दोनदा !! ‘तेंडल्या’ अजून क्रिकेट खेळतोय .. त्यामुळे आशेला वाव आहे !!!
सेहवागचा खेळ त्याच्या सळसळत्या रक्ताचा आरसा असावा ! नुकत्याच ऑस्ट्रेलिया दौऱ्यात मायकेल क्लार्क सचिनला म्हणाला होता की आता म्हातारा झालास, तुला तर नीट पळताही येत नाही वगैरे ! (सचिन international cricket खेळायला लागला तेव्हा मायकेल क्लार्क ८-९ वर्षांचा असेल! )त्यावर non striker सेहवागने ताडकन मायकेल क्लार्कला सुनावलं होतं की तुला माहितीये ना तू कोणाशी बोलतोयस? अरे, तो ‘सचिन तेंडुलकर’ आहे !!
सेहवागचा एक अनोखा विक्रम म्हणजे त्याने गेल्या दहा शतकांपैकी प्रत्येक खेळीत किमान दीडशे धावा ठोकल्यात. टेस्ट क्रिकेटमधे हे करणारा तो एकमेव खेळाडू आहे. लक्षात घ्या, इथे एकमेव खेळाडू म्हटलंय; एकमेव भारतीय खेळाडू नाही ! त्याची धावांची भूक अशीच वाढत राहो !!!
अशा खेळी झाल्या की जाणवतं टेस्ट क्रिकेटला इतकं महत्व का आहे ते ! हा खेळ मानसिक आणि शारीरिक कणखरपणा पाहणारा आहे. त्यासमोर T20 म्हणजे अगदीच लुटुपुटीचं क्रिकेट वाटतं ! काल ३०० धावांच्या जवळ पोचल्यावरही सेहवाग एकेरी – दुहेरी धावा घ्यायला उत्सुक होता !
अजून एक महत्वाची गोष्ट म्हणजे त्याने योग्य वेळी दाखवलेला संयम ! डावखुरा फिरकी गोलंदाज पॉल हॅरिस सातत्याने लेग स्टंपच्या बाहेर चेंडू टाकत होता. अशा नकारात्मक गोलंदाजीचा उद्देश हाच असतो की बॉल्स नुसते वाया जातात, विकेट मिळत नाही पण बॅट्समन फटकेही मारू शकत नाही ! सेहवागसारखे फटकेबाज तर लवकर फ़्रस्ट्रेट होऊन चूक करण्याची शक्यता निर्माण होते. काल वीरू त्याला पुरून उरला. शांत डोक्याने चेंडू सोडून द्यायचा पण योग्य संधी मिळवून चेंडू भिरकवायचा ! अगदी ठरवून मारल्यासारखे रिव्हर्स स्वीपही बिनधास्त मारत होता !
कुठलाही खेळ, मग अगदी पत्ते असोत की कुस्ती, युक्तीने खेळायचा असतो. ‘चक दे इंडिया’ आठवा ! जिंकण्यासाठी प्रतिस्पर्ध्याच्या अक्कलहुशारीवर कुरघोडी करावी लागते ! द.अफ्रिकेचे खेळाडू म्हणजे पक्के व्यावसायिक पण काल वीरूने ‘चक दे..’तला धडा जणू तोंडपाठ म्हणून दाखवला !!!
Sunday, March 9, 2008
साहेबलोक !
‘पोटासाठी दाही दिशा, फिरवीशी तू जगदीशा’ !
‘नोकरीठेप’ भोगत, देश-विदेश फिरताना, तरतऱ्हेचे ‘मॅनेजर’ भेटतात / दिसतात. कधी आपले मॅनेजर म्हणून, कधी दुसऱ्या टीमचे मॅनेजर म्हणून, कधी आपल्या मित्र/मैत्रिणींचे मॅनेजर म्हणून तर कधी टी.व्ही, वृत्तपत्रे अशा मिडीयांतील बातम्यांमधून! आपल्या सुदैवाने बरेचजण चांगले असतात पण काही नमुनेही भेटतात !! काहीजण तर नमुनेदार असले तरी मॅनेजर म्हणून चांगले असतात !
तर, ही आहे ‘साहेबलोकांची’ एक ’मिष्किल’ झलक ! थोडं हसायचं आणि सोडून द्यायचं !
गंभीरराव
आपण interview देतानाच अंदाज येतो. ह्यांचा चेहरा अतिशय गंभीर आणि आपल्यावर डोळे रोखून बघायची सवय. बरं, चेहरा इतका निर्विकार की आपल्याला वाटत राहतं, “च्यायल्ला ! काहीतरी झोल आहे..उत्तर चुकलं बहुतेक !” काम करतानाही तेच. सकाळी ‘गुड मॉर्निंग’ म्हणतात पण चेहरा सांगतो की त्यांना जणू म्हणायचंय, “ आलास? आता बस आणि न बोलता जरा काम कर !” आपल्या टीमला award मिळालं तरी हे गंभीर आणि कंपनीत lay off असले की मग तर अगदी धीरगंभीर !
चिंतोपंत
‘चिंता करतो विश्वाची’ असं म्हणण्याची स्फूर्ती समर्थांना ह्यांच्याचसारख्या कोणाकडे तरी पाहून आली असणार ! ह्या जातीचा साहेब सदोदित चिंतातूर चेहरा ( आणि डोळ्यांत भिजलेल्या सशाचे भाव) घेऊन वावरतो. आता चिंता म्हणलं की ती कशाची आहे ते तरी कळायला नको का? आत्ता project deadline जवळ येतेय म्हणून tension असेल तर पाच मिनिटांत त्यांच्या डोक्यांत भुंगा येतो, “आज तरी घरी गेल्यावर बायकोचा मूड बरा असेल का?” ‘To act like being lost at sea’ हा वाकप्रचार चिंतोपंतांना एकदम लागू पडतो ! ‘राशीचक्र’ मधे शरद उपाध्ये म्हणतात तसं हे मॅनेजर बहुतेक ‘कन्या’ राशीचे असावेत!
गोंधळेकर
‘चिंतोपंत’ जर कन्या राशीचे असतील तर ‘गोंधळेकर’ बहुतेक ‘मीन’ राशीचे असावेत ! म्हणजे असं की कामाला सुरूवात वगैरे झोकात होते, बोलणं एकदम polished पण मधेच कुठेतरी माशी शिंकते आणि सगळं planning गडगडतं! Conference room मधे मस्तपैकी प्रेझेंटेशन सुरू करायला घेतात आणि शेवटच्या क्षणी लक्षात येतं की पाच नंबरनंतर एकदम सात संबरची स्लाईड आहे. मधली एक स्लाईड गायब ! एकदम धावपळ करतात, शोधाशोध करतात, ब्लड प्रेशर वाढतं आणि मग अचानक ट्यूब पेटते की स्लाईड हरवली नाहीये फक्त slides numbering चुकलं आहे ! साधं कॉफी पीत असताना, जरा स्टाईलीत बसावं म्हणून, थोडं तिरकं बसायला जातात; त्यांच्या धक्क्याने टेबलवरच्या दोन फाईल्स जमिनीवर पडतात आणि आपल्याबरोबर कॉफीचा कपही नेतात…भरलेला !
संस्कृतपंडित
“What the XXXX is this?” !!! ऐकलंयत का कधी? तर, ह्या साहेबांकडे ‘असा’ शब्दसंग्रह भरपूर असतो. एकदा सरबत्ती सुरू झाली की शक्यतो शिवी repeat होत नाही. स्वत:च्या हाताखालचे लोक आणि peers अशा सगळ्या लोकांना कस्पटासमान लेखणं त्यांना छान जमतं. त्यांची जीभ म्यान होते फक्त त्यांचा मॅनेजर आणि त्याच्यावरच्या लोकांसमोर ! शिवाय एकदा शिव्या सुरू झाल्या की मग भाषेचं बंधन नसतं. हिंदी, Enlish, मराठी, फ्रेंच, हाताच्या खुणा (!) सबकुछ चलता है !
गुरुदेव
‘न धरी मी शस्त्र करि, गोष्टी सांगेन युक्तीच्या चार !” योगेश्वर कृष्णाचं वाक्यं हे लोक जणू ‘आदेश’ म्हणून पाळतात ! आपल्या software program मधल्या चुका शोधायच्या असतील तर आपल्या बाजूला बसतात आणि,”ही लाईन इकडे का टाकलीय?”, “हा counter कुठे reset करतोयस?”, “अरे सापडलं! तू flag टाकलाच नाहीयेस” वगैरे ‘मौलिक मार्गदर्शन’ करतात. Coaching and Mentoring हे त्यांचे आवडते शब्द ! वागणं-बोलणं, देहबोली म्हणजे जणू एकदम प्रोफेसरची ! आपला कुठलाही प्रॉब्लेम शांतपणे ऐकून घेणार, तेही अशा पोझमधे की एका हाताची घडी, त्यावर दुसऱ्या हाताची अर्धी घडी आणि त्या हाताचा तळवा स्वत:च्या गालावर ठेवलेला, खुर्चीत मागे रेलून बसलेले वगैरे! म्हटलं ना मगाशी की देहबोली एकदम प्रोफेसरसारखी असते म्हणून !
ढकलेश्वर
‘Passing the parcel’ हा खेळ खेळण्यात एकदम पटाईत लोक! आपलं काम दुसऱ्यावर ढकलणं ह्यांच्याकडून शिकावं. Project Manager हे पण project plan आणि इतर documents तयार करणार Project Leader ! तो (किंवा ती) तरी काय करणार? ‘Preparing for future growth’ असं स्वत:ला समजावतो (किंवा समजावते) आणि गुमान Microsoft Project वापरून आयोडेक्सचा खप वाढवतो (किंवा वाढवते) ! स्वत:ची सही दुसऱ्या कुणी करून चालत असतं आणि त्याची जबाबदारी मात्र त्या दुसऱ्यावर पडणार असती तर ‘ढकलेश्वरांनी’ नक्की ते कामही ढकललं असतं !
आनंदराव
तुमचं नशीब थोर असलं की असा मॅनेजर मिळतो. हे लोक अगदी आनंदात जगतात आणि मस्तीत राहतात. भाषेबाबत अगदी ‘संस्कृतपंडित’ नसले तरी आपला मित्र असल्यासारखे ‘संस्कृत’ ऐकवतात. त्यांच्याकडे काम करायला इतकी ऊर्जा कुठून येते? सकाळी ८:३० वाजता असलेली चेहऱ्यावरची ताजगी संध्याकाळी ६:३० वाजताही तशीच कशी राहते? कधी-कधी तर रात्री-अपरात्री काम करतानाही हे लोक ताजेतवाने ! जणू नुकतेच आंघोळ करून आलेत. त्यांच्याबरोबर काम करणं म्हणजे धमाल असते पण नेमके ते नोकरी सोडतात किंवा काही कारणाने तुम्ही नोकरी सोडता.
चुकारेशास्त्री
‘खोटारडा’ आणि ‘थापाड्या’ ह्यांत जसा फरक आहे ना तसाच ‘चुकारेशास्त्री’ आणि ‘ढकलेश्वर’ ह्या दोघांत आहे ! ‘ढकलेश्वर’ तसे निरूपद्रवी असतात; म्हणजे अगदीच गरज पडली तर आपल्या मदतीला येतातही. ‘चुकारेशास्त्री’ त्यांच्या नावाला दोन्ही अर्थांनी जगतात; एक म्हणजे हक्क असल्यासारखी कामं टाळतात आणि दुसरं म्हणजे दुसऱ्याच्या चुका दाखवण्यात एकदम तत्पर असतात !
गुलछबू
हे प्रकरण म्हणजे अगदीच वेगळं ! ह्या जातीचे लोक खूप मोठ्या पदांवर, नाटक-सिनेमा-जाहिरात वगैरे क्षेत्रांत किंवा राजकीय पक्षाचे नेते म्हणून दिसतात. ह्यांच्यात ‘आनंदरावांचे’ बरेच गुण असतात पण काही जास्तीचे ‘गुणही उधळतात!’ लग्नं ह्या संस्थेवर फारसा विश्वास नसल्याने किंवा नुसत्या लग्नाने भागत नसल्याने त्यांचं ’इतर रंग खेळणं’ जोरात असतं. ‘स्टेपनी’ फक्त आपल्या वाहनाला असावी ह्यावर त्यांचा विश्वास नसतो !!!
गोंदवाले
तुमची मॅनेजर स्त्री असल्यास हा प्रकार भेटू शकतो. बाईमाणूस मॅनेजर असेल तर सामान्यपणे एक गोष्ट दिसते की आपलं म्हणणं निदान नीट ऐकून घेतलं जातं. एका जागी बसून सलगपणे काम करण्याची क्षमता पुरूषांपेक्षा बायकांमधे जास्त दिसते. एकदा का सकाळी खुर्चीवर मांड ठोकली की मग फक्त लंचसाठी उठायचं. नंतर परत कामाला लागायचं ते एकदम संध्याकाळी घरी जायलाच उठायचं. तोपर्यंत जणू ‘ये फेविकॉल का जोड है !’ कदाचित पुरूषांपेक्षा बायका जास्त सहनशील आणि एकाग्र असल्यामुळे असेल. सहनशीलतेवरून आठवलं, ‘प्रसूतिवेदना’ हा प्रकार पुरूषांना भोगावा लागत नाही त्यामागे निसर्गाचा नक्की काही विचार असणार ! ये बात ‘बाप’ लोगों के बस की नहीं !
फुलबाजी
नमुनेदार स्त्री मॅनेजरचे मुख्य दोन प्रकार दिसतात. शोभेची फुलबाजी आणि तडतडी फुलबाजी ! शोभेची फुलबाजी नुसतीच इकडून-तिकडे करत असते. चेहऱ्यावर छानसं हसू कायम आणि ओठी “प्लीssज”, “थॅंक्यू sss” अशी गोड भाषा ! भाषेइतकाच ओठांवर तजेलदार असतो लिपस्टिकचा रंग ! कसं जमतं त्यांनाच माहिती पण दिवसभर लिपस्टिक तस्संच लाल राहतं ! तडतडी फुलबाजी असेल तर ह्या सगळ्या बरोबर ‘तोंडाचा पट्टा’ हा एक दागिना असतो. एकतर सारखी फोनवर असते किंवा मग status report चा कीस पाडत असते.
मायक्रोस्कोप
ह्यांचा दुसऱ्यावरच काय पण बहुतेक आरशातील स्वत:च्या प्रतिमेवरही विश्वास नसतो ! प्रत्येक गोष्ट अगदी बारीक-सारीक माहिती करून घ्यायची असते. त्यांच्या लेखी ‘manager’ ह्याचा अर्थ ‘controller’ असा होतो ! Programmer मान खाली घालून काम करत असताना, हलक्या पावलांनी, त्याच्या / तिच्या मागे येऊन काय प्रोग्रॅम लिहितायत ह्याकडेच त्यांचं जास्त लक्ष ! पांढ़ऱ्याशुभ्र पूर्ण कागदापेक्षा त्यावरचा छोटा काळा ठिपका ह्यांना आधी दिसतो !
फणस
हे म्हणजे कोकणातल्या फणसासारखे, वरून काटेरी पण आतून एकदम गोड. दुसरी उपमा द्यायची तर करली माश्यांसारखे. खूप काटेरी पण तितकेच चवदार ! खूप काम असेल तर आपण रात्रभर बसलो तरी एका शब्दाने म्हणणार नाहीत पण आपल्या खायची-प्यायची नीट सोय करतील. प्रॉब्लेम आपण सोडवायचा असल्याने, त्यांना खरं विशेष काही करण्यासारखं नसूनही, रात्रभर आपल्यासाठी थांबतील. रागावले की उभं-आडवं झापतील पण आजारी असलो तर चौकशी करायला घरी येतील ! आपण बरे झाल्यावर ऑफिसमधे गेलो की पुन्हा चौकशीही करणार नाहीत !
शिलेदार
‘एक घाव – दोन तुकडे’ असा बाणा, मग भले ते मराठी नसेना! तडकफडक बोलणं आणि फटाफट निर्णय घेणं ह्यांच्याकडून शिकावं. दोन तास चाललेल्या चर्चेच्या गुऱ्हाळात (अर्थात conference call) हे दहा मिनिटांसाठी येतात आणि सगळं मार्गी लावून जातात. जणू घोड्यावरून येतात आणि तलवार पाजळून जातात. ह्या साहेबांचा ‘learning curve’ वगैरे भानगडींवर विश्वास नसतो ! ‘शिलेदार’ आणि ‘संस्कृत पंडित’ असे गुण एका ठिकाणी असले तर काही विचारायचीच सोय नाही.अशावेळी त्यांच्या टीममधे माणसं गरज असेपर्यंत राहतात आणि पहिली संधी मिळाली की बाहेर पडतात. Senior Management मात्र अशा मॅनेजरला गळ्यातला ताईत करते कारण ‘On Schedule - Under Budget’ हा त्यांचा मंत्र असतो.
बुरखाधारी
हे फारच डेंजरस ! ‘मिठी छुरी’ ह्या कॅटेगरीतले ! तुम्हा चार-पाचजणांत एकदम मस्त गप्पा करतील, तुमच्या बरोबर चहा-कॉफी घेतील आणि त्यांच्या स्वत:च्या मॅनेजरची यथेच्छ निंदा करतील. तुमची reaction आणि तुमच्या comments लक्षात ठेवतील. संध्याकाळी त्यांच्या मॅनेजरबरोबर ड्रिंक्स घेतील आणि दिवसभराचा वृत्तांत तिखट-मीठ लावून सांगतील ! ज्या दिवशी तुम्हाला समजतं की आपण सहज काहीतरी बोललेलंसुद्धा भलताच अर्थ घेऊन, माजोबांकडून boomrang होतंय, तेव्हा तुम्ही शहाणे होता. (टीप : बापाचा बाप – आजोबा तसं मॅनेजरचा मॅनेजर – माजोबा !)
रंगेल रिंगमास्टर
डोळ्यांसमोर आणा – हेफ हेफ़नर किंवा फिरोज खान ! अजून काय सांगायला पायजे राव? ‘प्ले बॉय’ मासिकाचा सर्वेसर्वा हेफ़ हेफनर त्याच्या विलासी राहणी आणि रंगील्या स्वभावासाठी प्रसिद्ध आहे. वयाच्या एक्याऐंशीव्या वर्षीही साहेब ‘कार्यरत’ आहेत !!! पण कॉर्पोरेट जगात मात्र हेफची अजून एक ओळख आहे; ती म्हणजे अतिशय organized professional ! कधीतरी एकदा टीव्हीवर त्याचं ऑफिस, कामाची पद्धत वगैरे दाखवत होते. सगळं एकदम टापटीप आणि पद्धतशीर. कदाचित त्यामुळेच ‘इतर’ मॅगझिन्स आणि ‘प्ले बॉय’च्या यशात प्रचंड फरक आहे. आपल्याकडेही रूपेरी पडद्यावर मुमताज, झीनत अमान पासून ते सेलिना जेटलीपर्यंत सगळ्यांना ‘दाखवणारा’ फिरोज खान एक दिग्दर्शक म्हणून शिस्तशीर आणि तापट आहे म्हणतात.
अधारस्तंभ
हे म्हणजे फारच दुर्मिळ लोक ! ‘आखूड शिंगी, बहु दुधी’ म्हणता येतील असे.
बिझनेसचं सखोल ज्ञान, नवनवीन टेक्नॉलॉजीची माहिती, जीभेवर मिठ्ठास, ‘आनंदरावांची’ प्रसन्नता, ‘शिलेदारांची’ आक्रमकता, ‘गुरूदेवांचा’ शांतपणा, ‘गोंदवाल्यांची’ एकाग्रता, ‘रिंगमास्टरचा’ पद्धतशीरपणा आणि रसिकता (रंगेलपणा नाही !), ‘मायक्रोस्कोपची’ चिकित्सक वृत्ती, वागण्यात ‘फणसाचा’ गोडवा आणि ‘गोंधळेकरांचा’ सरळ स्वभाव एवंगुणवैशिष्ठे एकत्र केल्यावर हा तयार होतो ! असा मॅनेजर कधी भेटला तर जरूर कळवा !!!
एकमेवाद्वितीय
ही एक आणि ही दुसरी क्लिप पहा. तुम्हीच काय ते ठरवा !!!
Tuesday, February 26, 2008
‘ तारें..’ पाहिल्यानंतर !
अचानक कुणीतरी सण्णकन कानाखाली वाजवून गेल्यासारखं सुन्नं झालंय! ‘तारें जमीन पर’ पाहून दोन दिवस झाल्यानंतरही !!!
काय पाहिलं, काय आठवतंय, सांगायचं तरी काय काय आणि दाद तरी कशा कशाला द्यायची?
‘तारें…’ची कथा लिहिणाऱ्या अमोल गुप्तेला की त्याच्यातल्या समाजसेवकाला….
निर्माता / दिग्दर्शक आमीर खानला की ‘राम शंकर निकुंभ’ला….
‘मैं कभी बतलाता नहीं, पर अंधेरेसे डरता हूं मैं मॉं…..तुझे सब हैं पता, हैं ना मॉं’ लिहिणाऱ्या प्रसून जोशीला….
त्या ओळींचा अर्थ आपल्या आतपर्यंत पोचेल असं संगीत देणाऱ्या शंकर – एहसान – लॉय ह्या त्रिकुटाला…
आपल्याला सिनेमातलेच एक पात्र बनवतील अशा कॅमेऱाच्या अँगल्सना…
कपडे, रंग, hair style सगळ्यातून perfect वातावरण उभं करण्याला…
तिच्या चेहऱ्यावरची, पिल्लासाठीची, घालमेल आपल्या मनात उतरवणाऱ्या टिस्का चोप्राला…
आणि तो बोलक्या डोळ्यांचा टिल्लू दर्शिल सफारी? फिल्मफेअरवाले काहीही म्हणोत, आपण तर दर्शिल सफारीला ह्या वर्षीचा best actor मानलं !
‘तारें ..’ पाहिल्यानंतर ट्युलिपला तिच्या ब्लॉगवर लिहायला सुचेनासं का झालं ते स्वत: सिनेमा पाहिल्यावर लगेच समजलं ! अजून पाहिला नसेल तर लगेच ‘तारे जमीन पर’ पहा !!! हा ब्लॉग पुरेसा नसेल तर एक मिनिट हा सीन पहा. एखादी कलाकृती अशी असते की तिच्याबद्दल फार बोलण्यात वेळ घालवू नये ! कधी कधी शांततेवर शब्दांचे ओरखडे काढू नयेत !!!
मनात हुरहूर साठलीय … कडकडून टाळ्या वाजण्याआधी एक स्तब्ध शांतता असते ना तशी !
काय पाहिलं, काय आठवतंय, सांगायचं तरी काय काय आणि दाद तरी कशा कशाला द्यायची?
‘तारें…’ची कथा लिहिणाऱ्या अमोल गुप्तेला की त्याच्यातल्या समाजसेवकाला….
निर्माता / दिग्दर्शक आमीर खानला की ‘राम शंकर निकुंभ’ला….
‘मैं कभी बतलाता नहीं, पर अंधेरेसे डरता हूं मैं मॉं…..तुझे सब हैं पता, हैं ना मॉं’ लिहिणाऱ्या प्रसून जोशीला….
त्या ओळींचा अर्थ आपल्या आतपर्यंत पोचेल असं संगीत देणाऱ्या शंकर – एहसान – लॉय ह्या त्रिकुटाला…
आपल्याला सिनेमातलेच एक पात्र बनवतील अशा कॅमेऱाच्या अँगल्सना…
कपडे, रंग, hair style सगळ्यातून perfect वातावरण उभं करण्याला…
तिच्या चेहऱ्यावरची, पिल्लासाठीची, घालमेल आपल्या मनात उतरवणाऱ्या टिस्का चोप्राला…
आणि तो बोलक्या डोळ्यांचा टिल्लू दर्शिल सफारी? फिल्मफेअरवाले काहीही म्हणोत, आपण तर दर्शिल सफारीला ह्या वर्षीचा best actor मानलं !
‘तारें ..’ पाहिल्यानंतर ट्युलिपला तिच्या ब्लॉगवर लिहायला सुचेनासं का झालं ते स्वत: सिनेमा पाहिल्यावर लगेच समजलं ! अजून पाहिला नसेल तर लगेच ‘तारे जमीन पर’ पहा !!! हा ब्लॉग पुरेसा नसेल तर एक मिनिट हा सीन पहा. एखादी कलाकृती अशी असते की तिच्याबद्दल फार बोलण्यात वेळ घालवू नये ! कधी कधी शांततेवर शब्दांचे ओरखडे काढू नयेत !!!
मनात हुरहूर साठलीय … कडकडून टाळ्या वाजण्याआधी एक स्तब्ध शांतता असते ना तशी !
Saturday, February 16, 2008
शादी से पहले और शादी के बाद
शादी से पहले हाथों में हाथ
लब्जों में भी खूब मिठास
घंटोंतक चले फोनपे बात
हर शाम उन्हें मिलने के बाद….
आसमान में हो नीला रंग
या फिर बरखा का मौसम
एक छोटासा, कप कॉफी का
होता था दीवानोंके संग….
शादी होते ही सबकुछ बदला
उनका तो ना सिर्फ नाम बदला
घर आते हैं शाम को अब हम
लिए हाथ में सब्जी का थैला…
बातें अब भी होती हैं
घंटोंतक वे चलती हैं
घरखर्चा और बच्चोंकी फीस
जेब में क्या कुछ बाकी है?
ऐसा नहीं के प्यार हुआ कम
बस कहने की फुरसद नहीं
बात अगर हों नजरोंसे तो
फिर कहने की जरूरत नहीं !!!
लब्जों में भी खूब मिठास
घंटोंतक चले फोनपे बात
हर शाम उन्हें मिलने के बाद….
आसमान में हो नीला रंग
या फिर बरखा का मौसम
एक छोटासा, कप कॉफी का
होता था दीवानोंके संग….
शादी होते ही सबकुछ बदला
उनका तो ना सिर्फ नाम बदला
घर आते हैं शाम को अब हम
लिए हाथ में सब्जी का थैला…
बातें अब भी होती हैं
घंटोंतक वे चलती हैं
घरखर्चा और बच्चोंकी फीस
जेब में क्या कुछ बाकी है?
ऐसा नहीं के प्यार हुआ कम
बस कहने की फुरसद नहीं
बात अगर हों नजरोंसे तो
फिर कहने की जरूरत नहीं !!!
Saturday, February 2, 2008
यादों की बारात (मराठी)
काय दिवस होते ना ते शाळकरी वयाचे?
पाखरांमागे धावताना फुलपाखरू होण्याचे…
सकाळ, दुपार, संध्याकाळ..वेगवेगळ्या तासांचे
आनंद, कंटाळा, मस्ती अशा भाव आणि भावनांचे
गणिताच्या पायाचे, कवितेच्या झुल्यांचे
जीव-भौतिक-रसायनच्या इति-भूगोल-नाशाचे…. १
टोपणनावांनी हाक मारून सगळ्यांना बोलवायचे
दंगा-मस्ती करताना तहान-भूक विसरायचे
तसे निरागस होते दिवस पण बिलंदरही बनायचे
गृहपाठ नाही केला तर, “वही विसरलो” सांगायचे… २
पाठीवरच्या धपाट्याने अपमानित व्हायचे
“लहानपण देगा देवा”, अग्गदी खोटं वाटायचे
चांगलं काही केलं तर करडे डोळे निवळायचे
तीच पाठ, तोच हात.. अभिमान मिरवायचे… ३
मधल्या सुट्टीचे खेळ, आधीच्या तासांना ठरवायचे
रडीचा डाव खेळला तर कडकडून भांडायचे
सुट्टी संपण्याआधी मात्र सगळं विसरून जायचे
आपल्या डब्यांची बिनधास्त वाटावाटी करायचे… ४
आवडीच्या तासाला अगदी मनापासून रमायचे
नाटकाच्या तालमींना सगळ्यांआधी पोचायचे
मुलामुलींनी एकमेकांशी बोलणेही टाळायचे..पण
अर्ध्या कळत्या वयातले स्वप्नं रेशमी गुंफायचे… ५
किती धन गोळा करतोय, तेव्हा नाही समजायचे
अजून काय घेऊ शकू, तेही नाही उमगायचे
पण खरंच… काय दिवस होते ना शाळकरी वयाचे?
पाखरांमागे धावताना फुलपाखरू होण्याचे…
पाखरांमागे धावताना फुलपाखरू होण्याचे… ६
पाखरांमागे धावताना फुलपाखरू होण्याचे…
सकाळ, दुपार, संध्याकाळ..वेगवेगळ्या तासांचे
आनंद, कंटाळा, मस्ती अशा भाव आणि भावनांचे
गणिताच्या पायाचे, कवितेच्या झुल्यांचे
जीव-भौतिक-रसायनच्या इति-भूगोल-नाशाचे…. १
टोपणनावांनी हाक मारून सगळ्यांना बोलवायचे
दंगा-मस्ती करताना तहान-भूक विसरायचे
तसे निरागस होते दिवस पण बिलंदरही बनायचे
गृहपाठ नाही केला तर, “वही विसरलो” सांगायचे… २
पाठीवरच्या धपाट्याने अपमानित व्हायचे
“लहानपण देगा देवा”, अग्गदी खोटं वाटायचे
चांगलं काही केलं तर करडे डोळे निवळायचे
तीच पाठ, तोच हात.. अभिमान मिरवायचे… ३
मधल्या सुट्टीचे खेळ, आधीच्या तासांना ठरवायचे
रडीचा डाव खेळला तर कडकडून भांडायचे
सुट्टी संपण्याआधी मात्र सगळं विसरून जायचे
आपल्या डब्यांची बिनधास्त वाटावाटी करायचे… ४
आवडीच्या तासाला अगदी मनापासून रमायचे
नाटकाच्या तालमींना सगळ्यांआधी पोचायचे
मुलामुलींनी एकमेकांशी बोलणेही टाळायचे..पण
अर्ध्या कळत्या वयातले स्वप्नं रेशमी गुंफायचे… ५
किती धन गोळा करतोय, तेव्हा नाही समजायचे
अजून काय घेऊ शकू, तेही नाही उमगायचे
पण खरंच… काय दिवस होते ना शाळकरी वयाचे?
पाखरांमागे धावताना फुलपाखरू होण्याचे…
पाखरांमागे धावताना फुलपाखरू होण्याचे… ६
Wednesday, January 30, 2008
यादों की बारात (हिंदी)
क्या दिन थे वो बचपनके !
पाठशाला में जाते थे,
तितलिओंके पीछे दौडते,
खुद तितली बनते थे….
सुबह से शामतक, पढाईके घंटोंके
आनंद हो या मौज, भाव अपने अलग थे
गणितके नियमोंके, कविताके झुलोंके
विज्ञान की खोजोंके, इतिहासके विनाशोंके …. १
नाम सारे दोस्तोंके, टेढेमेढे कर देते थे
भागादौडीमें हम, खाना-पीना भूलते थे
वैसे तो मासूम थे दिन, शैतानीभी करते थे
पढाई ना होनेपर, सौ बहाने बनते थे… २
पीठ मल जाने पर, ऑंसू ऑंखमें होते थे
“प्यारा होता है बचपन”, झूठ सारे लगते थे
कुछ अच्छा करनेपर, टीचरभी तो मुस्काते थे
हमारी पीठ पे हाथ उनके, गर्वसे फिर जाते थे …३
रिसेस में हो कौनसा खेल, पहलेही तय कर देते थे
चीटींग गर कोई करे तो, चिल्लमचिल्ली करते थे
पॉंच मिनटोमेंही बस्स, सबकुछ भूल जाते थे
एक-दूजे का खाना फिर, अपना मानके खाते थे… ४
खेलकूद के घंटेमें, खूब मन लगाते थे
नाटक में पात्र निभाने, सबसे पहले जाते थे
लडकियों के साथ लडके, बातेंभी ना करते थे
ख्वाब लेकिन तब हमारे, नाजूकसे तो होते थे… ५
धन कितना बटोर रहे हैं, हम नहीं जानते थे
झोलेमें और क्या भरें, पहचान नहीं पाये थे
पर क्या सुहाने दिन थे ना वो बचपन के?
तितलिओंके पीछे दौडते, खुद तितली बन जाते थे….
तितलिओंके पीछे दौडते, खुद तितली बन जाते थे….६
पाठशाला में जाते थे,
तितलिओंके पीछे दौडते,
खुद तितली बनते थे….
सुबह से शामतक, पढाईके घंटोंके
आनंद हो या मौज, भाव अपने अलग थे
गणितके नियमोंके, कविताके झुलोंके
विज्ञान की खोजोंके, इतिहासके विनाशोंके …. १
नाम सारे दोस्तोंके, टेढेमेढे कर देते थे
भागादौडीमें हम, खाना-पीना भूलते थे
वैसे तो मासूम थे दिन, शैतानीभी करते थे
पढाई ना होनेपर, सौ बहाने बनते थे… २
पीठ मल जाने पर, ऑंसू ऑंखमें होते थे
“प्यारा होता है बचपन”, झूठ सारे लगते थे
कुछ अच्छा करनेपर, टीचरभी तो मुस्काते थे
हमारी पीठ पे हाथ उनके, गर्वसे फिर जाते थे …३
रिसेस में हो कौनसा खेल, पहलेही तय कर देते थे
चीटींग गर कोई करे तो, चिल्लमचिल्ली करते थे
पॉंच मिनटोमेंही बस्स, सबकुछ भूल जाते थे
एक-दूजे का खाना फिर, अपना मानके खाते थे… ४
खेलकूद के घंटेमें, खूब मन लगाते थे
नाटक में पात्र निभाने, सबसे पहले जाते थे
लडकियों के साथ लडके, बातेंभी ना करते थे
ख्वाब लेकिन तब हमारे, नाजूकसे तो होते थे… ५
धन कितना बटोर रहे हैं, हम नहीं जानते थे
झोलेमें और क्या भरें, पहचान नहीं पाये थे
पर क्या सुहाने दिन थे ना वो बचपन के?
तितलिओंके पीछे दौडते, खुद तितली बन जाते थे….
तितलिओंके पीछे दौडते, खुद तितली बन जाते थे….६
Tuesday, January 15, 2008
क्या लाऊं, साब?
“लाल शर्ट…मस्साला डोसा, कॉफी..उसके बाजूवाला सिर्फ पानी !”
गजबजलेल्या उडुपी रेस्टॉरंटमधले ’वेटर’ म्हणजे साधारणपणे हे चित्र डोळ्यासमोर येतं ना? काय अफाट मेमरी असते हो त्या लोकांची? एका टेबलवर चार लोक, प्रत्येकाच्या ऑर्डरचे चार प्रकार ! शिवाय प्रत्येकाचं बिल वेगळं ! कसं काय लक्षात राहतं ते एक उडिपीचा कृष्णच जाणे !
“काही कामं अशी असतात की ती नीट करण्यासाठी ‘लक्षात ठेवण्याइतकंच’ ‘विसरणं’ महत्वाचं असतं!” गप्पांच्या ओघात मित्र सहज म्हणाला ! “Think of a waiter’s job! नवीन कस्टमरची ऑर्डर लक्षात ठेवताना, त्या टेबलवर आधी बसून गेलेल्या कस्टमर्सची ऑर्डर विसरायला पाहिजे! नाहीतर च्यायला नुसते गोंधळ !”
आपल्याकडे अश्या साध्या रेस्टॉरंटमधे जाणं म्हणजे काय सांगावं? टेबलशी बसल्याबरोबर, न मागता, आधी पाणी मिळतं आणि आपल्या वेटरचं पहिलं दर्शन घडतं. ’युनिफॉर्म’ म्हणजे आकाशी किंवा हलका करडा किंवा बिस्कीट कलरच्या रंगसंगतीचे कपडे ! त्यावर अनुक्रमे गडद निळा, काळा किंवा डार्क ब्राउन रंगाच्या दोऱ्याने शर्टच्या छातीवर “श्रीकृष्ण भुवन”, “संतोष” किंवा “परिवार” वगैरे असं काहीतरी रेस्टॉरंटचं नाव शिवलेलं ! “गरम काय आहे?” ह्या प्रश्नाला “इडली आहे, डोसा ए, सांबार, वडा, भजी ए ! पाहिजे तर राईस प्लेट ए!!” अशी उत्तरांची सरबत्ती मिळते. बरं, इतकं करूनही आपल्याला आणि वेटरला माहिती असलेला ’गरम’ ह्या शब्दाचा अर्थ सारखा असेलच ह्याची गॅरंटी नाही ! पण हां, चवीच्या बाबतीत मात्र तडजोड नसते. पदार्थांच्या नुसत्या दर्शनाने आणि सुवासांनीच भूक खवळते ! त्यानंतर मग आपण हातात बिलाच्या कागदाचा चिटोरा घेऊन काऊंटरवर पैसे द्यायला जाणार. शेट्टी अण्णा, स्थितप्रज्ञ वृत्तीनं, शंभरच्या बंडलांची उलाढाल करत असतो. आपण बडीशेप तोंडात टाकत असताना वेटरचा आवाज येतो, “लाल शर्ट.. मस्साला डोसा… !”
‘वेटर’लोकांपैकी सगळ्यात चुणचुणीत कोण असेल तर टपरीवरचा किंवा अमृततुल्यमधला ‘बारक्या’ ! चालण्या-बोलण्यातला तरतरीतपणा तो ‘रस्त्यावरच्या शाळेत’ शिकतो आणि योग्य तसा वापरतो ! ज्या वयात खेळायचं, हुंदडायचं, कधी आवडीनं तर कधी मारून-मुटकून अभ्यास करायचा आणि मग मायेच्या उबदार कुशीत शांत झोपायचं, त्या वयात बिचारा चहा-कॉफी देतो आणि पेले-बश्या विसळतो ! कधी मालकाचा ओरडा खाताना (हातपाय न आपटता) डोळ्यांतलं पाणी रोखतो, हुंदक्याबरोबर अपमान गिळतो आणि हसऱ्या चेहऱ्यानं पुढच्या गिऱ्हाईकाला म्हणतो, “काय शेठ, आज बरेच दिवसांनी आले? !!”
उडपी रेस्टॉरंट किंवा टपरीवरच्या ह्या तऱ्हा तर ‘पॉश’ रेस्टॉरंटमधे, विशेषत: पंचतारांकित ‘रेस्तरॉं’मधे, एकदम वेगळा प्रकार ! आत शिरल्यावर एक ‘कमनीय बांधा असलेली’ आणि ‘त्यावर आकर्षक साडी नेसलेली’ तरूणी ! (पाहिजे तर ‘साडी नेसलेली आकर्षक तरूणी’ असं वाचलंत तरी चालेल ! तसंही आपण फक्त लिहिण्या-वाचण्यापलीकडे अजून काय करणार हो? !!) तर ती (साडी नेसलेली) तरूणी खळीदार हसून तुमचं स्वागत करते. मग ती विनंतीवजा आवाजात, तिच्या जन्मवेळी इंग्रजांची विमानं गेल्याच्या ऍक्सेंटमधे, हुकूम करते की प्लीssज, निदान १०/१५ मिनिटे तरी थांबाल का? ! हं, आता काय करणार? आपण आपले ’तिच्याकडे पाहून’ हो म्हणतो !!! छान मंद वाद्यसंगीत चालू असतं, वेस्टर्न क्लासिकल पियानो, व्हायोलिन नाहीतर हिंदुस्थानी क्लासिकल संतूर, बासरी किंवा सरोद ! Lunch time असूनही ‘चंद्रकंस’ किंवा dinner चालू असताना ‘तोडी’ ! (आपल्याला काय, ‘क्लासिकल’ आहे ना..मग सीडी लगाव!) जेवणाची ऑर्डर लिहून घ्यायला जो येतो त्याच्याकडे एक छोटी वही किंवा पॅड असतं. बरं, ऑर्डर लिहून घेणारा आणि जेवण आणणारा माणूस वेगळा असतो ! इथे मेन्यू कार्ड हिंदी / Enligh मधे असलं तरी आपण ते ‘उर्दू’ भाषेत वाचतो ! म्हणजे उजवीकडे त्यातल्या त्यात कमी आकडा दिसला की डावीकडे मग पदार्थाचं नाव वाचायचं ! बरं, इथलं मेन्यू कार्ड पण भन्नाट प्रकार असतो ! एखादा फसलेला किंवा भागलेला साहित्यिक बहुतेक अशी कार्डस लिहितो. म्हणजे असं की सरळ ‘मासे’ न म्हणता ‘समुंदर के ऑंगनसे’ किंवा भाज्यांच्या सेक्शनचं हेडिंग काय तर ‘हरियाले खेतोंसे’ वगैरे असलं काहीतरी ! हे तरी परवडलं, English cards म्हणजे तर ‘नाव मोठं - लक्षण खोटं’ असला प्रकार असतो ! अरे, आता मला सांगा ‘Sunny side Up’ वाचल्यावर, डोळ्यांसमोर ‘half fried eggs’ ही डिश कशी काय येईल?
वेटर जरी फक्त पदार्थ आणण्याचं काम करतो तरी, पु.लं. म्हणाले तसं, अशा ठिकाणी ‘चवीचं नातं स्वच्छतेशी व्यस्त प्रमाणात असतं’ हे सिद्ध होतं ! थोडं विषयांतर होतंय पण श्रावणी सोमवारची कहाणी असती तर सांगीतलं असतं -- एक आटपाट नगर होतं. एकदा काय झालं की तिथल्या माणसाने ‘स्वच्छ आणि चांगलंच खायचं’ असं ठरवलं. मग तो ‘पॉश आणि चकचकीत’ रेस्तरॉंची पायरी चढला. दोन-तीन दिवस तिथे जेवूनही त्याचं समाधान झालं नाही. मग त्याने काय करावं? त्याने फाईव्ह-स्टार व्रत केलं. फाईव्ह-स्टार व्रत कसं असतं -- तर -- फाईव्ह-स्टार रेस्टॉरंटमधे जेवल्यासारखं करावं ! हास्य-विनोद करत, चेहरा हसरा ठेवून ‘बिझनेस मिटींग’ किंवा ‘कंपनी पार्टीत’ वावरावं ! ऊतू नये-मातू नये !! रात्री पार्टी संपली की शहाणं होऊन हातगाडीकडे जावं ! गरम-गरम अंडा-भुर्जी आणि पाव किंवा ऑम्लेट-पाव (मराठीत: आम्लेट-पाव), भजी-पाव, वडा-पाव किंवा मग भेळ, मिसळ, पाणी-पुरी असं काही तरी चांगलं-चुंगलं जीभेवर ठेवून पोटातल्या कावळयांना शांत करावं. पानाच्या टपरीवर जाऊन मघई पान किंवा एकशे वीस – तीनशे / फुलचंद असं काही खावं. अशा तऱ्हेने फ़ाईव्ह-स्टार व्रत सोडावं! आपण करावं आणि अजून पाच जणांना सांगावं !!!
तर, आपण कुठे होतो? हां… मेन्यू आणि वेटर ! असं म्हणतात की तुमचा स्वभाव कसा आहे ह्याचा थोडा अंदाज तुम्ही वेटरशी कसे वागता-बोलता ह्यावरून येतो ! अगदी वेटरला बोलावण्याची पद्धतही बरंच काही सांगते. काही जण तर नुसते चुटक्या वाजवतात ! पूर्वीच्या काळी राजे-महाराजे जसे, “कोण आहे रे तिकडे” म्हणायला फक्त दोन टाळ्या वाजवायचे ना, तसे ! काही जण वेटरशी बोलताना चेहऱ्यावर इतके अपराधी भाव घेऊन बोलतात की वाटतं ह्यांनीच काहीतरी चूक केलीय आणि शिक्षा म्हणून वेटरला ऑर्डर सांगायचीय !!! काहीजण ऑर्डर सांगताना वेटरकडे पाहून न पाहिल्यासारखं करतात ! तर काही ‘गोंधळेकर’ पदार्थ सांगताना इतके घोळ घालतात की वेटरचा पार मोरू करतात ! काही जण सहजपणे वेटरला नवीन वर्षाच्या शुभेच्छा देतात तर अशा शुभेच्छा पाहून काही भिवया आश्चर्याने वर जातात !
‘वेटर्स’बद्दल जेव्हा विचार करतो ना तेव्हा पूर्वी कधीतरी इंटरनेटवर वाचलेली खूप touching गोष्ट हमखास आठवते. हा लेख पूर्ण करण्यासाठी त्या गोष्टीइतका चांगला शेवट नाही असं मला मनापासून वाटतंय. गोष्ट तशी जुनी, म्हणजे केव्हाची तर अमेरिकेत ‘Ice Cream Sundae’ dollars ऐवजी cents मधे मिळायचं तेव्हाची ! आपण सोयीकरता पैशांत मिळायचं असं म्हणू ! तर गोष्ट अशी –
एक साधारण दहा वर्षांचा मुलगा एका रेस्टॉरंटमधे गेला. त्याने वेट्रेसला विचारलं, “Ice Cream Sundae कितीला?” वेट्रेस म्हणाली, “पन्नास पैसे”.
मुलाने खिशातून पैसे काढले आणि वेट्रेसची नजर चुकवून मोजले.
मग त्याने विचारलं, “साधं Ice Cream कितीला?” उत्तर आलं, “पस्तीस पैसे.”
त्याने परत एकदा आपल्याकडचे पैसे मोजले. आता रेस्टॉरंटमधेही गर्दी वाढायला लागली होती. आधीच काही लोक टेबल मिळण्यासाठी ताटकळत होते. त्या लोकांकडून वेट्रेसला चांगली टिपही मिळाली असती.
ती वेट्रेस मुलाला थोडं त्रासिकपणे म्हणाली, “पटकन सांग रे, नक्की काय हवंय?” तर तो मुलगा चाचरत म्हणाला, “मी साधंच Ice Cream घेईन.”
वेट्रेसनी त्याच्या टेबलवर Ice Cream ची प्लेट ठेवली, त्याचं बिल ठेवलं (अमेरिकन भाषेत त्याचा ’चेक’ ठेवला !) आणि त्या मुलाकडे परत ढुंकूनही न बघता बाकीच्या लोकांकडे वळली. चरफडून मनात म्हणाली, “खिशात नाहीत धड पुरेसे पैसे आणि निघालाय Ice Cream Sundae खायला !”
त्या मुलानं Ice Cream खाल्लं आणि पैसे टेबलवर ठेऊन हळूच निघून गेला. थोड्यावेळानं मग वेट्रेस टेबल साफ करायला आली. तिनं टेबल साफ करण्याआधी बिलाचे पैसे उचलले आणि एकदम हुंदका गिळला ! नकळत तिच्या डोळयांत टचकन पाणी तरारलं ! त्या मुलानं नीटपणे, आइस्क्रीमच्या पस्तीस पैशांशेजारी, पंधरा पैसे वेगळे ठेवले होते. तिची ’टिप’ म्हणून !!!
गजबजलेल्या उडुपी रेस्टॉरंटमधले ’वेटर’ म्हणजे साधारणपणे हे चित्र डोळ्यासमोर येतं ना? काय अफाट मेमरी असते हो त्या लोकांची? एका टेबलवर चार लोक, प्रत्येकाच्या ऑर्डरचे चार प्रकार ! शिवाय प्रत्येकाचं बिल वेगळं ! कसं काय लक्षात राहतं ते एक उडिपीचा कृष्णच जाणे !
“काही कामं अशी असतात की ती नीट करण्यासाठी ‘लक्षात ठेवण्याइतकंच’ ‘विसरणं’ महत्वाचं असतं!” गप्पांच्या ओघात मित्र सहज म्हणाला ! “Think of a waiter’s job! नवीन कस्टमरची ऑर्डर लक्षात ठेवताना, त्या टेबलवर आधी बसून गेलेल्या कस्टमर्सची ऑर्डर विसरायला पाहिजे! नाहीतर च्यायला नुसते गोंधळ !”
आपल्याकडे अश्या साध्या रेस्टॉरंटमधे जाणं म्हणजे काय सांगावं? टेबलशी बसल्याबरोबर, न मागता, आधी पाणी मिळतं आणि आपल्या वेटरचं पहिलं दर्शन घडतं. ’युनिफॉर्म’ म्हणजे आकाशी किंवा हलका करडा किंवा बिस्कीट कलरच्या रंगसंगतीचे कपडे ! त्यावर अनुक्रमे गडद निळा, काळा किंवा डार्क ब्राउन रंगाच्या दोऱ्याने शर्टच्या छातीवर “श्रीकृष्ण भुवन”, “संतोष” किंवा “परिवार” वगैरे असं काहीतरी रेस्टॉरंटचं नाव शिवलेलं ! “गरम काय आहे?” ह्या प्रश्नाला “इडली आहे, डोसा ए, सांबार, वडा, भजी ए ! पाहिजे तर राईस प्लेट ए!!” अशी उत्तरांची सरबत्ती मिळते. बरं, इतकं करूनही आपल्याला आणि वेटरला माहिती असलेला ’गरम’ ह्या शब्दाचा अर्थ सारखा असेलच ह्याची गॅरंटी नाही ! पण हां, चवीच्या बाबतीत मात्र तडजोड नसते. पदार्थांच्या नुसत्या दर्शनाने आणि सुवासांनीच भूक खवळते ! त्यानंतर मग आपण हातात बिलाच्या कागदाचा चिटोरा घेऊन काऊंटरवर पैसे द्यायला जाणार. शेट्टी अण्णा, स्थितप्रज्ञ वृत्तीनं, शंभरच्या बंडलांची उलाढाल करत असतो. आपण बडीशेप तोंडात टाकत असताना वेटरचा आवाज येतो, “लाल शर्ट.. मस्साला डोसा… !”
‘वेटर’लोकांपैकी सगळ्यात चुणचुणीत कोण असेल तर टपरीवरचा किंवा अमृततुल्यमधला ‘बारक्या’ ! चालण्या-बोलण्यातला तरतरीतपणा तो ‘रस्त्यावरच्या शाळेत’ शिकतो आणि योग्य तसा वापरतो ! ज्या वयात खेळायचं, हुंदडायचं, कधी आवडीनं तर कधी मारून-मुटकून अभ्यास करायचा आणि मग मायेच्या उबदार कुशीत शांत झोपायचं, त्या वयात बिचारा चहा-कॉफी देतो आणि पेले-बश्या विसळतो ! कधी मालकाचा ओरडा खाताना (हातपाय न आपटता) डोळ्यांतलं पाणी रोखतो, हुंदक्याबरोबर अपमान गिळतो आणि हसऱ्या चेहऱ्यानं पुढच्या गिऱ्हाईकाला म्हणतो, “काय शेठ, आज बरेच दिवसांनी आले? !!”
उडपी रेस्टॉरंट किंवा टपरीवरच्या ह्या तऱ्हा तर ‘पॉश’ रेस्टॉरंटमधे, विशेषत: पंचतारांकित ‘रेस्तरॉं’मधे, एकदम वेगळा प्रकार ! आत शिरल्यावर एक ‘कमनीय बांधा असलेली’ आणि ‘त्यावर आकर्षक साडी नेसलेली’ तरूणी ! (पाहिजे तर ‘साडी नेसलेली आकर्षक तरूणी’ असं वाचलंत तरी चालेल ! तसंही आपण फक्त लिहिण्या-वाचण्यापलीकडे अजून काय करणार हो? !!) तर ती (साडी नेसलेली) तरूणी खळीदार हसून तुमचं स्वागत करते. मग ती विनंतीवजा आवाजात, तिच्या जन्मवेळी इंग्रजांची विमानं गेल्याच्या ऍक्सेंटमधे, हुकूम करते की प्लीssज, निदान १०/१५ मिनिटे तरी थांबाल का? ! हं, आता काय करणार? आपण आपले ’तिच्याकडे पाहून’ हो म्हणतो !!! छान मंद वाद्यसंगीत चालू असतं, वेस्टर्न क्लासिकल पियानो, व्हायोलिन नाहीतर हिंदुस्थानी क्लासिकल संतूर, बासरी किंवा सरोद ! Lunch time असूनही ‘चंद्रकंस’ किंवा dinner चालू असताना ‘तोडी’ ! (आपल्याला काय, ‘क्लासिकल’ आहे ना..मग सीडी लगाव!) जेवणाची ऑर्डर लिहून घ्यायला जो येतो त्याच्याकडे एक छोटी वही किंवा पॅड असतं. बरं, ऑर्डर लिहून घेणारा आणि जेवण आणणारा माणूस वेगळा असतो ! इथे मेन्यू कार्ड हिंदी / Enligh मधे असलं तरी आपण ते ‘उर्दू’ भाषेत वाचतो ! म्हणजे उजवीकडे त्यातल्या त्यात कमी आकडा दिसला की डावीकडे मग पदार्थाचं नाव वाचायचं ! बरं, इथलं मेन्यू कार्ड पण भन्नाट प्रकार असतो ! एखादा फसलेला किंवा भागलेला साहित्यिक बहुतेक अशी कार्डस लिहितो. म्हणजे असं की सरळ ‘मासे’ न म्हणता ‘समुंदर के ऑंगनसे’ किंवा भाज्यांच्या सेक्शनचं हेडिंग काय तर ‘हरियाले खेतोंसे’ वगैरे असलं काहीतरी ! हे तरी परवडलं, English cards म्हणजे तर ‘नाव मोठं - लक्षण खोटं’ असला प्रकार असतो ! अरे, आता मला सांगा ‘Sunny side Up’ वाचल्यावर, डोळ्यांसमोर ‘half fried eggs’ ही डिश कशी काय येईल?
वेटर जरी फक्त पदार्थ आणण्याचं काम करतो तरी, पु.लं. म्हणाले तसं, अशा ठिकाणी ‘चवीचं नातं स्वच्छतेशी व्यस्त प्रमाणात असतं’ हे सिद्ध होतं ! थोडं विषयांतर होतंय पण श्रावणी सोमवारची कहाणी असती तर सांगीतलं असतं -- एक आटपाट नगर होतं. एकदा काय झालं की तिथल्या माणसाने ‘स्वच्छ आणि चांगलंच खायचं’ असं ठरवलं. मग तो ‘पॉश आणि चकचकीत’ रेस्तरॉंची पायरी चढला. दोन-तीन दिवस तिथे जेवूनही त्याचं समाधान झालं नाही. मग त्याने काय करावं? त्याने फाईव्ह-स्टार व्रत केलं. फाईव्ह-स्टार व्रत कसं असतं -- तर -- फाईव्ह-स्टार रेस्टॉरंटमधे जेवल्यासारखं करावं ! हास्य-विनोद करत, चेहरा हसरा ठेवून ‘बिझनेस मिटींग’ किंवा ‘कंपनी पार्टीत’ वावरावं ! ऊतू नये-मातू नये !! रात्री पार्टी संपली की शहाणं होऊन हातगाडीकडे जावं ! गरम-गरम अंडा-भुर्जी आणि पाव किंवा ऑम्लेट-पाव (मराठीत: आम्लेट-पाव), भजी-पाव, वडा-पाव किंवा मग भेळ, मिसळ, पाणी-पुरी असं काही तरी चांगलं-चुंगलं जीभेवर ठेवून पोटातल्या कावळयांना शांत करावं. पानाच्या टपरीवर जाऊन मघई पान किंवा एकशे वीस – तीनशे / फुलचंद असं काही खावं. अशा तऱ्हेने फ़ाईव्ह-स्टार व्रत सोडावं! आपण करावं आणि अजून पाच जणांना सांगावं !!!
तर, आपण कुठे होतो? हां… मेन्यू आणि वेटर ! असं म्हणतात की तुमचा स्वभाव कसा आहे ह्याचा थोडा अंदाज तुम्ही वेटरशी कसे वागता-बोलता ह्यावरून येतो ! अगदी वेटरला बोलावण्याची पद्धतही बरंच काही सांगते. काही जण तर नुसते चुटक्या वाजवतात ! पूर्वीच्या काळी राजे-महाराजे जसे, “कोण आहे रे तिकडे” म्हणायला फक्त दोन टाळ्या वाजवायचे ना, तसे ! काही जण वेटरशी बोलताना चेहऱ्यावर इतके अपराधी भाव घेऊन बोलतात की वाटतं ह्यांनीच काहीतरी चूक केलीय आणि शिक्षा म्हणून वेटरला ऑर्डर सांगायचीय !!! काहीजण ऑर्डर सांगताना वेटरकडे पाहून न पाहिल्यासारखं करतात ! तर काही ‘गोंधळेकर’ पदार्थ सांगताना इतके घोळ घालतात की वेटरचा पार मोरू करतात ! काही जण सहजपणे वेटरला नवीन वर्षाच्या शुभेच्छा देतात तर अशा शुभेच्छा पाहून काही भिवया आश्चर्याने वर जातात !
‘वेटर्स’बद्दल जेव्हा विचार करतो ना तेव्हा पूर्वी कधीतरी इंटरनेटवर वाचलेली खूप touching गोष्ट हमखास आठवते. हा लेख पूर्ण करण्यासाठी त्या गोष्टीइतका चांगला शेवट नाही असं मला मनापासून वाटतंय. गोष्ट तशी जुनी, म्हणजे केव्हाची तर अमेरिकेत ‘Ice Cream Sundae’ dollars ऐवजी cents मधे मिळायचं तेव्हाची ! आपण सोयीकरता पैशांत मिळायचं असं म्हणू ! तर गोष्ट अशी –
एक साधारण दहा वर्षांचा मुलगा एका रेस्टॉरंटमधे गेला. त्याने वेट्रेसला विचारलं, “Ice Cream Sundae कितीला?” वेट्रेस म्हणाली, “पन्नास पैसे”.
मुलाने खिशातून पैसे काढले आणि वेट्रेसची नजर चुकवून मोजले.
मग त्याने विचारलं, “साधं Ice Cream कितीला?” उत्तर आलं, “पस्तीस पैसे.”
त्याने परत एकदा आपल्याकडचे पैसे मोजले. आता रेस्टॉरंटमधेही गर्दी वाढायला लागली होती. आधीच काही लोक टेबल मिळण्यासाठी ताटकळत होते. त्या लोकांकडून वेट्रेसला चांगली टिपही मिळाली असती.
ती वेट्रेस मुलाला थोडं त्रासिकपणे म्हणाली, “पटकन सांग रे, नक्की काय हवंय?” तर तो मुलगा चाचरत म्हणाला, “मी साधंच Ice Cream घेईन.”
वेट्रेसनी त्याच्या टेबलवर Ice Cream ची प्लेट ठेवली, त्याचं बिल ठेवलं (अमेरिकन भाषेत त्याचा ’चेक’ ठेवला !) आणि त्या मुलाकडे परत ढुंकूनही न बघता बाकीच्या लोकांकडे वळली. चरफडून मनात म्हणाली, “खिशात नाहीत धड पुरेसे पैसे आणि निघालाय Ice Cream Sundae खायला !”
त्या मुलानं Ice Cream खाल्लं आणि पैसे टेबलवर ठेऊन हळूच निघून गेला. थोड्यावेळानं मग वेट्रेस टेबल साफ करायला आली. तिनं टेबल साफ करण्याआधी बिलाचे पैसे उचलले आणि एकदम हुंदका गिळला ! नकळत तिच्या डोळयांत टचकन पाणी तरारलं ! त्या मुलानं नीटपणे, आइस्क्रीमच्या पस्तीस पैशांशेजारी, पंधरा पैसे वेगळे ठेवले होते. तिची ’टिप’ म्हणून !!!
Monday, January 7, 2008
देसी जर्सी
(संवाद: बोललेले, ऐकलेले आणि ऐकीवातलेही !)
“आमचं न्यू जर्सी म्हणजे दुसरं पुणं ! अगदी सगळं चालू असतं तिथं !!”
-------------
“तू जर्सी आ रहा है रे । बिल्कुल फिकर मत कर; इधर तो सबकुछ मिलता है । एडिसन करके एक एरिया है उधर तो तेरेको वडा-पावभी मिलेगा ।“
-------------
“छ्या..नेमका मला आवडलेला स्वेटर त्या बाईनी घेतला”.
“घेतला म्हणजे काय? मला आवडला म्हणून घेतला”.
(च्यायला! बाई मराठी आहेत. ह्यापुढे दुकानात खासगी कॉमेंट करायला कुठली भाषा वापरावी? !!!)
-------------
“आई, तू येताना फक्त पुस्तकं, सीडीज आणि घरचे मसाले आण ग. आता तर इथे चितळ्यांची बाकरवडी मिळते आणि रांगेतही उभं राहवं लागत नाही”.
-------------
“अरे! मी ऐकलंय की तिकडे न्यू जर्सीला सगळं मिळतं. खरंय का?”
“भेळ मिळते, पाणी-पुरी मिळते, उसाचा ताजा रस मिळतो आणि पानवाल्यासमोर उभं राहून एकशेवीस तीनशे लावून मिळतं. अजून काय पायजे?”
-------------
“अगं काही नाही जरा ‘ओक ट्री’ रोडला गेले होते. उद्या कनेक्टिकटला जायचंय ना, तिथल्या मैत्रिणीनं Indian groceries आणायची लिस्ट दिलीय. तेवढ्यासाठी इथे येण्याचे तिचे दोन तास वाचतील.”
“ईsss…तू अजूनही ‘ओक ट्री’ रोडला जातेस? इंडियन ग्रोसरीजसाठी पंधरा मिनिटे (!) ड्राइव्ह करायचं म्हणजे फार जीवावर येतं ना?. मी तर इथेच जवळपासच्या दुकानात जाते !”
-------------
“Hidden Gems चा पुन्हा एक मोठा fund raiser आहे. २-३ तास हिंदी सिनेमांची गाणी म्हणजे धमाल. शिवाय HG चे प्रोग्रॅम्स charity साठी असल्यामुळे तिकिटाचे पैसे सत्कारणी तरी लागतील!
-------------
“ह्या वर्षी मराठी विश्वच्या गणपतीला फक्त (!) हजार-बाराशेच लोक होते म्हणे” !!!
“मराठी विश्व वृत्त वाचलंस का? ‘आयुष्यावर बोलू काही…’ची जाहिरात पाहिलीस? लवकर RSVP दे नाहीतर शो फुल्ल होईल.”
“बरं झालं बाई मी RSVP चा लगेच फोन केला. पहिल्या कार्यक्रमाची तिकीटं लगेच संपली म्हणून त्याच दिवशी अजून एक शो करणार आहेत.”
-------------
“केम छो? मजा मां?”
“हम पूनासे आए हैं , गुजराती नहीं जानते !”
“अरे, तो फिर आपको Indian language सीखनी पडेगी !” (अर्थात..गुजराती शिका !!!)
-------------
“तुम्हारे घर के पीछेवाले स्कूल में हिंदी क्लासेस हैं ! Every Friday evening, I think from six to seven or something like that.”
“ अरे, मेरा बेटा भी जाता हैं ना वहॉं ! उन्होंने जब क्लासेस शुरू किये तो उनका टार्गेट था कि कमसे कम चालीस तो बच्चे हों । Guess what, डेढसौ के करीब बच्चे registered हुए!!”
-------------
“अग ! दांडिया खेळायला जर्सी सिटी मधे चक्क रस्ता रात्री बंद करतात !”
“ए, ह्या वर्षीही फाल्गुनी पाठक येणार आहे ना?”
-------------
“गणपतीला ‘गंधार’वाले हिंदी गाण्यांचा कार्यक्रम करतायत.”
“अरे हो, त्यांच्या इथे गणपतीला तीनएकशे लोक होते ह्या वर्षी आरतीसाठी.”
“डॉ. घाणेकरांच्या घरचा, मराठी विश्वचा आणि आता गंधारचाही. पुण्याइतकी नाही पण पुण्यासारखी गाणं-बजावण्याची धमाल सुरु होतेय बघ.”
“शिवाय प्रशांत गिजरेसारखे मित्र चांगलं काहीतरी करत असतातच”.
-------------
“अरे मेरे बीवी को फ्रायडे नाईटपे शाहरूख का “ओम शांती ओम” देखेनेका था ! टिकटही नहीं मिला । फिर हम लोग सॅटर्डे गये, तो भी टिकट नहीं मिला । फिर मैं बीवी को बोला कि संडे का टिकट अभी लेते हैं और फिर संडे को मूव्ही देखा” !
“तू नॉर्थ बर्गेनच्या थिएटरला कधी गेलायस का? तिथे तर इंटरव्हलमधे समोसा, भेळ, चहा वगैरे मिळतं” !
-------------
“आता नवरात्री येतील. गुजराती दुकानदारही वीक एंडला रात्री गरब्यांत रमतील”.
“बंगाली लोकांनी सुरू केलेल्या ‘आनंद मंदिर’ मधे भल्या पहाटे दुर्गा पूजा असते.”
“दसऱ्याला तर कुठेनकुठे “रावण दहन” असतं.”“आणि दिवाळीला सेअरव्हिलच्या द्वारकाधीश मंदिरात फटाके वाजवता येतात.”
-------------
“क्यों भाईसाब, अपार्टमेंट मिल गया?”
“नहीं यार, वो अपार्टमेंटवाले कहते हैं कि तीन महिनोंका वेटिंग है !”
“अरे तो फिर उनको एक वाईनकी बॉटल दो ना । हमने तो गोरे को भी ‘सब’ सिखा दिया है ।“
-------------
“बालाजी टेंपल काय, दुर्गा टेंपल काय किंवा स्वामी नारायण टेंपल काय, गेल्या काही वर्षांत सगळी देवळं किती मोठी झालीयेत आणि गजबजायलाही लागली आहेत.”
(इतके मराठी लोक असूनही एखादं फक्त गणपतीचं किंवा विठ्ठल-रखुमाईचं देऊळ का नाही?)
-------------
“वसंतोत्सव म्हणजे तर कल्ला असतो.”
“दिवसभर वेगवेगळी मुलं कार्यक्रम सादर करतात. दरवर्षी भाग घेणाऱ्यांची संख्या वाढतच जातेय.”
-------------
“च्यायला, तू बॅचलर असूनही डबा आणतो? जेवण-बिवण तयार करतो वाटतं!”
“नही यार, डबा लावलाय. गुजराती बाई आहेत. रविवारी संध्याकाळी डबा उचलायचा. आठवडाभराच्या भाज्या, आमटी, चपात्या वगैरे देतात. फ्रीजमधे ठेवून हवं तसं गरम करून घ्यायचं।”
“पार्लिनच्या इंडियन-चायनीज रेस्टॉरंटला गेलायस का कधी? चायनीज रेस्टॉरंटमधे हिंदी गाणी लावतात आणि फूड तर “वस्सूल” आहे !”
-------------
“अरे, हे इथे पलीकडे फिलाडेल्फियाच्या डॉ. मीना नेरूरकर आहेत. त्यांनी अखिल भारतीय मराठी नाट्य परिषदेची अमेरिका ब्रॅंचही सुरु केलीय.”
“Theatrix”चीही “वेस्टर्न घाट”, “ऐलतीर पैलतीर” वगैरे musical नाटकं मस्त होती”.
“मनोज शहाणे म्हणतो तसं वीक एंडला सकाळी सगळे साखरझोपेत असताना नाटकवेडे लोक डोळे चोळत, हातात डंकिन डोनटची कॉफी घेऊन तालमींना हजर असतात.”
-------------
“क्रिकेटच्या चार official leagues आहेत लेदर बॉलने खेळणाऱ्यांच्या !! प्रत्येक लीगमधे साधारण २०-३० अशा सगळ्या मिळून शंभरहून जास्त teams आहेत. टेनिस बॉलने खेळणारे लोक वेगळेच. त्यांची एक लीग आहे आणि त्यात जवळपास चाळीस teams. शिवाय आपले गल्ली क्रिकेटवालेही !”
-------------
“ह्या वर्षीपासून हापूस आंबे मिळायला लागले रे !”“चायनीज ग्रोसरी स्टोअरमधे कधी-कधी अचानक ओले बोंबील मिळतात !”(ह्या दोन आत्तापर्यंत दुर्मिळ असणाऱ्या गोष्टी मिळायला लागल्या आहेत तर कुणी सांगावं पुढे-मागे न्यू जर्सीत गुलबकावलीचं फूल ही मिळेल !)
-------------
सेकंड हॅंड गाडी झाली
आता नवीन गाडी हवी यार
टोयोटा, होंडा आपले बेस्ट
अमेरिकन गाड्यांचे नखरे फार !
-------------
(आणि आता शेवटी…ह्या सगळ्यांचा ‘बाप’ ठरेल असा डायलॉग !!! )
“Excuse me! Could you please tell me where do Mr. & Mrs. Smith live?”
“हा गोरा, स्मिथ म्हणून कुणाचातरी पत्ता विचारतोय. तुला माहितीये का? ”
“त्याला म्हणावं हे न्यू जर्सीतलं apartment complex आहे रे! इथे कोणी ‘फॉरेनर’(!) रहात नाही !!!”
-------------
“आमचं न्यू जर्सी म्हणजे दुसरं पुणं ! अगदी सगळं चालू असतं तिथं !!”
-------------
“तू जर्सी आ रहा है रे । बिल्कुल फिकर मत कर; इधर तो सबकुछ मिलता है । एडिसन करके एक एरिया है उधर तो तेरेको वडा-पावभी मिलेगा ।“
-------------
“छ्या..नेमका मला आवडलेला स्वेटर त्या बाईनी घेतला”.
“घेतला म्हणजे काय? मला आवडला म्हणून घेतला”.
(च्यायला! बाई मराठी आहेत. ह्यापुढे दुकानात खासगी कॉमेंट करायला कुठली भाषा वापरावी? !!!)
-------------
“आई, तू येताना फक्त पुस्तकं, सीडीज आणि घरचे मसाले आण ग. आता तर इथे चितळ्यांची बाकरवडी मिळते आणि रांगेतही उभं राहवं लागत नाही”.
-------------
“अरे! मी ऐकलंय की तिकडे न्यू जर्सीला सगळं मिळतं. खरंय का?”
“भेळ मिळते, पाणी-पुरी मिळते, उसाचा ताजा रस मिळतो आणि पानवाल्यासमोर उभं राहून एकशेवीस तीनशे लावून मिळतं. अजून काय पायजे?”
-------------
“अगं काही नाही जरा ‘ओक ट्री’ रोडला गेले होते. उद्या कनेक्टिकटला जायचंय ना, तिथल्या मैत्रिणीनं Indian groceries आणायची लिस्ट दिलीय. तेवढ्यासाठी इथे येण्याचे तिचे दोन तास वाचतील.”
“ईsss…तू अजूनही ‘ओक ट्री’ रोडला जातेस? इंडियन ग्रोसरीजसाठी पंधरा मिनिटे (!) ड्राइव्ह करायचं म्हणजे फार जीवावर येतं ना?. मी तर इथेच जवळपासच्या दुकानात जाते !”
-------------
“Hidden Gems चा पुन्हा एक मोठा fund raiser आहे. २-३ तास हिंदी सिनेमांची गाणी म्हणजे धमाल. शिवाय HG चे प्रोग्रॅम्स charity साठी असल्यामुळे तिकिटाचे पैसे सत्कारणी तरी लागतील!
-------------
“ह्या वर्षी मराठी विश्वच्या गणपतीला फक्त (!) हजार-बाराशेच लोक होते म्हणे” !!!
“मराठी विश्व वृत्त वाचलंस का? ‘आयुष्यावर बोलू काही…’ची जाहिरात पाहिलीस? लवकर RSVP दे नाहीतर शो फुल्ल होईल.”
“बरं झालं बाई मी RSVP चा लगेच फोन केला. पहिल्या कार्यक्रमाची तिकीटं लगेच संपली म्हणून त्याच दिवशी अजून एक शो करणार आहेत.”
-------------
“केम छो? मजा मां?”
“हम पूनासे आए हैं , गुजराती नहीं जानते !”
“अरे, तो फिर आपको Indian language सीखनी पडेगी !” (अर्थात..गुजराती शिका !!!)
-------------
“तुम्हारे घर के पीछेवाले स्कूल में हिंदी क्लासेस हैं ! Every Friday evening, I think from six to seven or something like that.”
“ अरे, मेरा बेटा भी जाता हैं ना वहॉं ! उन्होंने जब क्लासेस शुरू किये तो उनका टार्गेट था कि कमसे कम चालीस तो बच्चे हों । Guess what, डेढसौ के करीब बच्चे registered हुए!!”
-------------
“अग ! दांडिया खेळायला जर्सी सिटी मधे चक्क रस्ता रात्री बंद करतात !”
“ए, ह्या वर्षीही फाल्गुनी पाठक येणार आहे ना?”
-------------
“गणपतीला ‘गंधार’वाले हिंदी गाण्यांचा कार्यक्रम करतायत.”
“अरे हो, त्यांच्या इथे गणपतीला तीनएकशे लोक होते ह्या वर्षी आरतीसाठी.”
“डॉ. घाणेकरांच्या घरचा, मराठी विश्वचा आणि आता गंधारचाही. पुण्याइतकी नाही पण पुण्यासारखी गाणं-बजावण्याची धमाल सुरु होतेय बघ.”
“शिवाय प्रशांत गिजरेसारखे मित्र चांगलं काहीतरी करत असतातच”.
-------------
“अरे मेरे बीवी को फ्रायडे नाईटपे शाहरूख का “ओम शांती ओम” देखेनेका था ! टिकटही नहीं मिला । फिर हम लोग सॅटर्डे गये, तो भी टिकट नहीं मिला । फिर मैं बीवी को बोला कि संडे का टिकट अभी लेते हैं और फिर संडे को मूव्ही देखा” !
“तू नॉर्थ बर्गेनच्या थिएटरला कधी गेलायस का? तिथे तर इंटरव्हलमधे समोसा, भेळ, चहा वगैरे मिळतं” !
-------------
“आता नवरात्री येतील. गुजराती दुकानदारही वीक एंडला रात्री गरब्यांत रमतील”.
“बंगाली लोकांनी सुरू केलेल्या ‘आनंद मंदिर’ मधे भल्या पहाटे दुर्गा पूजा असते.”
“दसऱ्याला तर कुठेनकुठे “रावण दहन” असतं.”“आणि दिवाळीला सेअरव्हिलच्या द्वारकाधीश मंदिरात फटाके वाजवता येतात.”
-------------
“क्यों भाईसाब, अपार्टमेंट मिल गया?”
“नहीं यार, वो अपार्टमेंटवाले कहते हैं कि तीन महिनोंका वेटिंग है !”
“अरे तो फिर उनको एक वाईनकी बॉटल दो ना । हमने तो गोरे को भी ‘सब’ सिखा दिया है ।“
-------------
“बालाजी टेंपल काय, दुर्गा टेंपल काय किंवा स्वामी नारायण टेंपल काय, गेल्या काही वर्षांत सगळी देवळं किती मोठी झालीयेत आणि गजबजायलाही लागली आहेत.”
(इतके मराठी लोक असूनही एखादं फक्त गणपतीचं किंवा विठ्ठल-रखुमाईचं देऊळ का नाही?)
-------------
“वसंतोत्सव म्हणजे तर कल्ला असतो.”
“दिवसभर वेगवेगळी मुलं कार्यक्रम सादर करतात. दरवर्षी भाग घेणाऱ्यांची संख्या वाढतच जातेय.”
-------------
“च्यायला, तू बॅचलर असूनही डबा आणतो? जेवण-बिवण तयार करतो वाटतं!”
“नही यार, डबा लावलाय. गुजराती बाई आहेत. रविवारी संध्याकाळी डबा उचलायचा. आठवडाभराच्या भाज्या, आमटी, चपात्या वगैरे देतात. फ्रीजमधे ठेवून हवं तसं गरम करून घ्यायचं।”
“पार्लिनच्या इंडियन-चायनीज रेस्टॉरंटला गेलायस का कधी? चायनीज रेस्टॉरंटमधे हिंदी गाणी लावतात आणि फूड तर “वस्सूल” आहे !”
-------------
“अरे, हे इथे पलीकडे फिलाडेल्फियाच्या डॉ. मीना नेरूरकर आहेत. त्यांनी अखिल भारतीय मराठी नाट्य परिषदेची अमेरिका ब्रॅंचही सुरु केलीय.”
“Theatrix”चीही “वेस्टर्न घाट”, “ऐलतीर पैलतीर” वगैरे musical नाटकं मस्त होती”.
“मनोज शहाणे म्हणतो तसं वीक एंडला सकाळी सगळे साखरझोपेत असताना नाटकवेडे लोक डोळे चोळत, हातात डंकिन डोनटची कॉफी घेऊन तालमींना हजर असतात.”
-------------
“क्रिकेटच्या चार official leagues आहेत लेदर बॉलने खेळणाऱ्यांच्या !! प्रत्येक लीगमधे साधारण २०-३० अशा सगळ्या मिळून शंभरहून जास्त teams आहेत. टेनिस बॉलने खेळणारे लोक वेगळेच. त्यांची एक लीग आहे आणि त्यात जवळपास चाळीस teams. शिवाय आपले गल्ली क्रिकेटवालेही !”
-------------
“ह्या वर्षीपासून हापूस आंबे मिळायला लागले रे !”“चायनीज ग्रोसरी स्टोअरमधे कधी-कधी अचानक ओले बोंबील मिळतात !”(ह्या दोन आत्तापर्यंत दुर्मिळ असणाऱ्या गोष्टी मिळायला लागल्या आहेत तर कुणी सांगावं पुढे-मागे न्यू जर्सीत गुलबकावलीचं फूल ही मिळेल !)
-------------
सेकंड हॅंड गाडी झाली
आता नवीन गाडी हवी यार
टोयोटा, होंडा आपले बेस्ट
अमेरिकन गाड्यांचे नखरे फार !
-------------
(आणि आता शेवटी…ह्या सगळ्यांचा ‘बाप’ ठरेल असा डायलॉग !!! )
“Excuse me! Could you please tell me where do Mr. & Mrs. Smith live?”
“हा गोरा, स्मिथ म्हणून कुणाचातरी पत्ता विचारतोय. तुला माहितीये का? ”
“त्याला म्हणावं हे न्यू जर्सीतलं apartment complex आहे रे! इथे कोणी ‘फॉरेनर’(!) रहात नाही !!!”
-------------
Subscribe to:
Posts (Atom)
